Gezondheidsrecht
2022/2023
Hoorcolleges en werkcolleges
Vrije Universiteit Amsterdam
,Inhoudsopgave
Inhoudsopgave 2
HC1: Inleiding gezondheidsrecht en WGBO (7 feb) 4
Wat is gezondheidsrecht? 4
Bronnen van het Gezondheidsrecht 5
WGBO: algemeen 5
Geneeskundige behandelingsovereenkomst, art. 7:466 lid 1 5
Handelingen op het gebied van de geneeskunst, 7:466 lid 2a 6
Handelingen op het gebied van de geneeskunst, 7:446 lid 2b, 3 6
Professionele standaard en de zorg van een goed hulpverlener, 7:453 6
Plichten van de patiënt, 7:452 6
Opzeggen van de geneeskundige behandelingsovereenkomst, 7:460 7
HC2: Rechtspositie in bijzondere situaties (10 feb) 8
VN-Gehandicaptenverdrag en EVRM over dwangbehandeling en gedwongen opneming van
personen 8
WGBO, WZD en Wvggz naast elkaar 8
Overeenkomsten en verschillen tussen WZD en Wvggz (11 - 16 en 32 - 34) 9
WZD, Wet zorg en dwang psychogeriatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg 11
Wvggz, Wet Verplichte geestelijke gezondheidszorg 12
Overeenkomsten en verschillen tussen WZD en Wvggz 13
Wat helpt om goed te beslissen? 14
HC3: Rechtsbescherming ouderen en het levenstestament (14 feb) 15
Inleiding 15
Wils(on)bekwaamheid 15
Wilsverklaringen, 7:450 lid 3 17
Vertegenwoordiging, 7:465 17
Theorie vs. praktijk 19
HC4: De Wkkgz en openheid na ongewenste gebeurtenissen (17 feb) 20
Aanleiding Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz, 2016) 20
Klachtrecht en openheid (Wkkgz) 21
Klachtmogelijkheden onder de Wkkgz 25
Openheid en klachtafhandeling in de praktijk 25
HC5: Het medisch tuchtrecht (21 feb) 29
HC6: Medische aansprakelijkheid (24 feb) 34
Werkcollege 1 (28 feb) 39
OPDRACHT 1 39
OPDRACHT 2 40
OPDRACHT 3 41
OPDRACHT 4 43
HC7: Het begin van het leven (7 mrt) 44
Status van het ongeboren en nog niet verwekte kind 44
Vragen omtrent kunstmatige voortplanting 45
Vragen omtrent voorkomen van ziektes bij toekomstige kinderen 47
Vragen omtrent zwangerschapsafbreking (abortus) 48
HC8: Wetgeving kwaliteit van zorg (10 mrt) 49
Kwaliteit in het algemeen 49
Hoofdlijnen Wet Big 49
, Kwaliteitsregulering in de Wkkgz 52
Samenwerking in de zorg 53
HC9: Het stelsel van zorgverzekering 54
Inleiding: Overheid en zorgverzekering 54
Verzekerings- en acceptatieplicht 54
Financiering en premies 55
Verzekeringsmodellen, art 11 lid Zwv 55
Verzekerde prestaties 56
Indicatie-eis 58
Geschillen 58
HC10: Het einde van het leven (17 mrt) 59
Rechtspraak 59
Wet 61
Praktijk 62
Complexe euthanasie 63
Euthanasie bij dementie 64
De “koffie-euthanasie” 64
Kernvragen HR 21-04-2020 65
Actualiteiten / vragen / discussie 68
Werkcollege 2 (21 mrt) 69
OPDRACHT 1 69
OPDRACHT 2 71
OPDRACHT 3 72
OPDRACHT 4 72
Vragen tijdens werkcollege 74
, HC1: Inleiding gezondheidsrecht en WGBO (7 feb)
Wat is gezondheidsrecht?
Gezondheidsrecht = Het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de zorg voor de
gezondheid en de toepassing van overig burgerlijk, bestuurs- en strafrecht in dat verband. Het gaat
dus om rechtsregels die gericht zijn op de gezondheid.
Het gezondheidsrecht heeft tot doel de rechten van mensen in de gezondheidszorg te beschermen
en evenwichtige verhoudingen te scheppen.
● Rechten van patiënten (cure: behandeling en genezing) en cliënten (care: verpleging en
verzorging)
Het kan dan gaan om preventie, dus voorkomen dat iemand ziek wordt,
- over cure, dus diagnosticeren, behandelen en genezen,
- of care, verpleging, verzorging, begeleiding.
● Breed vakgebied
● Voortdurend in beweging
Nieuwe maatschappelijke opvattingen (bijvoorbeeld over meerouderschap) of de ontwikkelingen in de
medische wetenschap (bijvoorbeeld waar het gaat om prenatale diagnostiek) werpen voor het
gezondheidsrecht steeds nieuwe vragen op.
→ Ethische en morele vraagstukken
Morele en ethische dilemma’s zullen jullie door het hele vak tegenkomen, maar misschien wel het
meest duidelijk bij de colleges over het begin van het leven en euthanasie. Wat is de waarde van
leven, en wanneer begint leven? Wanneer mag het leven ophouden en wie beslist daarover? Dat zijn
best zware, maar ook interessante vragen die je in het gezondheidsrecht kunt tegenkomen.
● Belangrijke rechtsbeginselen
○ Zelfbeschikking
○ Bescherming
○ Gelijkheid
Zelfbeschikking: het recht van de mens om het leven naar eigen inzicht te leven, ook al kan dat
afwijken van gangbare normen en warden van andere mensen.
- Niet absoluut (onbeperkt); een beperking van het zelfbeschikkingsrecht kan het
zelfbeschikkingsrecht van anderen zijn, dat het niet tot schade bij anderen mag leiden. Dat
kan een person zijn, of de collectiviteit.
- Het zelfbeschikkingsrecht kan inhouden dat iemand onverstandige of ongezonde keuzes voor
zichzelf mag maken.
Beschermingsbeginsel: verantwoordelijkheid nemen voor hen die zorg of hulp behoeven;
beschermen van mensen (soms tegen zichzelf). Zelfbeschikking en bescherming kunnen met elkaar
conflicteren; bijv. Waar het gedwongen opnemen van psychiatrisch patiënten
betreft.
Zelfbeschikking en bescherming kunnen met elkaar schuren: gevallen van verslaving, depressiviteit
Gelijkheidsbeginsel: voorkomen van benadeling bij de toegang tot de gezondheidszorg en de
verdeling van schaarse voorzieningen. Denk bijv. aan discriminatie van mensen met overgewicht in
de zorg.
