Samenvatting Ondernemingsrecht
Inhoudsopgave
Week 1: Verschillende rechtsvormen van de onderneming, handelsregister.................................... 2
Week 2: Oprichting: vermogen en kapitaal ...................................................................................... 5
Week 3: interne organisatie en besluitvorming ............................................................................. 10
Week 4: vertegenwoordiging en aansprakelijkheid van de vennootschap ..................................... 17
Week 5: aansprakelijkheid van vennoten, aandeelhouders, bestuurders en commissarissen......... 22
Week 6: geschillen en enquête ...................................................................................................... 27
Week 7: herstructurering en liquidatie .......................................................................................... 31
Geschreven door Shahram Malouki
1
,Week 1: Verschillende rechtsvormen van de onderneming, handelsregister
Definitie onderneming
Een onderneming is een organisatie van kapitaal en arbeid, gericht op het maken van winst en gericht
op continuïteit.
- De omvang is irrelevant.
- Er bestaat geen algemene wettelijke omschrijving van het ondernemersbegrip; diverse wetten
bevatten een ondernemingsbegrip gerelateerd aan de doelstelling van de wet.
Overzicht rechtsvormen
Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid
(boek 2) (dwingend recht, tenzij anders volgt
uit de wet)
1. Vereniging (titel 2) 1. Eenmanszaak
2. Coöperatie en onderlinge 2. Personenvennootschappen (contractuele
waarborgmaatschappij (OWM) (titel 3) vennootschappen) (regelend recht)
3. Naamloze vennootschap (NV) (titel 4) Maatschap (boek 7a)
4. Besloten vennootschap (BV) (titel 5) Vennootschap onder firma (VOF)
5. Stichting (titel 6) (Wetboek van Koophandel)
Commanditaire vennootschap (CV)
(Wetboek van Koophandel)
Rechtspersonen
§ Rechtspersonen staan wat het vermogensrecht betreft, met een natuurlijk persoon gelijk (art.
2:5) en zijn dus zelfstandig drager van rechten en plichten (rechtssubjecten).
§ Op een rechtspersoon zijn de algemene bepalingen van boek 2 van toepassing (art. 2:1 – 2:25).
§ De organisatie wordt bepaald door de wet, statuten en reglementen.
Concern (of ‘groep’)
Een concern is een economische eenheid waarin rechtspersonen en vennootschappen organisatorisch
met elkaar zijn verbonden (art. 2:24b).
Geschreven door Shahram Malouki
2
,Personenvennootschap
Definitie (kenmerken) Aansprakelijkheid Vertegenwoordigingsbevoegd
1. Maatschap a) Samenwerking van twee of meer De vennoten zijn voor Een vennoot mag slechts
(art. 7A:1655) personen (maten) gelijke delen namens de andere vennoten
b) Voor gemeenschappelijke rekening aansprakelijk voor optreden indien deze hem
(Maatschap waarin niet onder verbintenissen van de daartoe een volmacht hebben
gemeenschappelijke naam naar maatschap (art. gegeven (art. 7A:1679)
buiten wordt getreden: stille 7A:1680)
maatschap)
c) Gericht op behalen
vermogensrechtelijk voordeel
d) Op basis van inbreng
e) Beroepsuitoefening (= openbare
maatschap) (tuchtrecht vaak van
toepassing: advocaten, notarissen,
artsen, accountants, etc.)
2. VOF (art. 16 a) Maatschap (art. 7A:1655) Alle vennoten zijn Ieder van de vennoten is
WvK) b) Bedrijfsuitoefening (bijv. schilders, hoofdelijk aansprakelijk bevoegd namens de VOF te
klusjesmannen, etc.) voor de verbintenissen handelen, tenzij in de
c) Onder gemeenschappelijke naam van de VOF (art. 18 vennootschapsovereenkomst
WvK) anders is afgesproken (art. 17 lid
1 WvK)
3. a) Een afgeleide vorm van de VOF De beherende (gewone) De commanditaire vennoot mag,
Commanditaire b) Waarbij, anders dan de VOF, twee vennoten zijn hoofdelijk anders dan de beherende
vennootschap soorten vennoten zijn: beherende aansprakelijk, de vennoot, geen bestuurs- en
(art. 19 lid 1 (gewone) vennoten en commanditaire beheershandelingen verrichten
WvK) commanditaire vennoten vennoten zijn beperkt (art. 20 lid 2 WvK). Als de
- Beherende vennoten: aansprakelijk (kan commanditaire vennoot zich hier
kunnen arbeid, geld en/of slechts het bedrag van niet aan houdt, dan is hij
goederen inbrengen. zijn inbreng verliezen) hoofdelijk aansprakelijk (art. 21
- Commanditaire vennoten (= (art. 19 lid 1 WvK) WvK).
geldschieter): kunnen geld
en/of goederen inbrengen.
Juridische vormen die ongeschikt zijn om een onderneming mee te drijven
De stichting en vereniging zijn ongeschikt voor het drijven van een onderneming, omdat de winst niet
uitgekeerd mag worden (art. 2:26 lid :285 lid 3). De opbrengsten moeten worden aangewend ten
behoeve van de in de statuten opgenomen doelen. De coöperatie en OWM mogen wel winst uitkeren:
artikel 2:26 lid 3 wordt uitgesloten bij de schakelbepaling (art. 3:53a)
Verkoop van de onderneming
- Personenvennootschappen worden verkocht door ieder goed afzonderlijk over te dragen (art.
3:84).
- Rechtspersonen: NV en BV kunnen worden verkocht door:
o Verkoop van aandelen, waardoor niet ieder goed afzonderlijk moet worden
overgedragen.
o Verkoop van activa en passiva (maar dan blijven de aandeelhouders nog eigenaar van
de aandelen!).
Geschreven door Shahram Malouki
3
, Handelsregister en derdenbescherming
Bij wie ligt de verplichting tot inschrijving in het handelsregister?
Tot het doen van de inschrijving is verplicht degene aan wie de onderneming toebehoort, en indien
sprake is van een rechtspersoon de bestuurders (art. 18 Handelsregisterwet).
- Ondernemingen: art. 5 Handelsregisterwet (HrgW) jo. Art. 2 Handelsregisterbesluit (HrgB).
- Rechtspersonen: art. 6 HrgW.
Derdenbescherming (art. 25 HrgW)
Onkundige derden (derden te goeder trouw) worden beschermd indien feiten niet gepubliceerd zijn
(art. 25 lid 1 HrgW) of onjuist of onvolledig zijn gepubliceerd in het handelsregister (art. 25 lid 3 HrgW).
Dit betekent dat een ondernemer jegens derden gebonden is aan feiten die niet zijn ingeschreven of
onjuist zijn ingeschreven, tenzij de derde kennis had van het niet/onjuist ingeschreven feit.
HR Cafe ’t Brouwertje1
De onjuistheid of onvolledigheid van in het handelsregister ingeschreven gegevens kunnen niet aan
derden worden tegengeworpen, ongeacht of die derden in vertrouwen op de inschrijving hebben
gehandeld dan wel eerst later het handelsregister hebben geraadpleegd. De HR verwerpt dus de
stelling dat artikel 25 lid 3 HrgW slechts bescherming zou bieden aan hen die op grond van inzage in
het handelsregister tot een onjuiste voorstelling van zaken zijn gekomen. Ook derden die niet het
handelsregister hebben geraadpleegd, worden beschermd.
HR Bodam Jachtservice
De vraag is of de curator tot de kring van derden behoort die door artikel 25 HrgW wordt beschermd.
Volgens de HR kan de curator zich niet op art. 25 HrgW beroepen. Zijn vordering berust op de wet en
vloeit niet voort uit een rechtsbetrekking waarop dit artikel ziet, te weten een rechtsbetrekking op het
aangaan waarvan het ontbreken van een juiste en volledige inschrijving (…) in het algemeen van
invloed kan zijn. Dit betekent dat alleen derden met een vordering o.g.v. een overeenkomst worden
beschermd (niet derden met een vordering o.g.v. OD of de wet).
1
Feiten: Damen verkoopt Café ’t Brouwertje aan Nieuwenhuizen (oktober 1979), waarna Geho een partij
glaswerk verkoopt en levert aan het café. De factuur wordt door ’t Brouwertje onbetaald gelaten, dus spreekt
Geho op 19 augustus 1980 Damen aan tot betaling van het glaswerk (Geho raadpleegt het handelsregister en
daar staat Damen als eigenaar ingeschreven). Op 27 augustus 1980 schrijft Damen zich uit als eigenaar. Damen
stelt dat Geho zich niet kan beroepen op de inschrijving in het handelsregister, omdat hij het handelsregister pas
na verkoop heeft geraadpleegd. De vraag is of er een beroep op artikel 25 lid 3 HrgW kan worden gedaan als de
derde ten tijde van het aangaan van de overeenkomst het handelsregister niet had geraadpleegd (maar later
pas) of dat het tijdstip van de raadpleging geen rol speelt.
Geschreven door Shahram Malouki
4
