Volledige en uitgebreide samenvatting van het vak Internationaal Privaatrecht (studiejaar ). De samenvatting bevat alle voorgeschreven literatuur, hoorcolleges en arresten.
,
,Lesstof – Week 1 – Introductie en structuur van de
verwijzingsregel, kwalificatie en openbare orde
Hoofdstuk 1 – Inleiding
1.1 Begrip en functie van het internationaal privaatrecht
Hoofdonderdelen
Er zijn 3 hoofdonderdelen van het ipr aan te duiden. Het eerste betreft de bevoegdheid van de nationale
rechter in internationaal verband: het internationale bevoegdheidsrecht. Dit deelgebied van het ipr bevat
regels met betrekking tot de vraag welke zaken met een internationaal karakter de nationale rechter mag
berechten en welke niet.
Het tweede hoofdonderdeel betreft de vraag naar het op internationale rechtsverhoudingen toe te passen
recht: het conflictenrecht. Dit deelgebied geeft aan door welke rechtsregels rechtsverhoudingen met een
internationaal karakter worden beheerst.
Het derde hoofdonderdeel betreft de rechtskracht van buitenlandse vonnissen in onze rechtsorde: het recht
inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen. Dit deelgebied van het
ipr bevat regels met betrekking tot de vraag onder welke voorwaarden en in welke omvang rechtskracht
kan worden toegekend aan buitenlandse rechterlijke beslissingen en, in geval van veroordelende
beslissingen, onder welke voorwaarden en op welke wijze die buitenlandse beslissingen kunnen worden ten
uitvoer gelegd.
Het internationale bevoegdheidsrecht en het recht inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van
buitenlandse rechterlijke beslissingen worden samen aangeduid als het formele ipr, het conflictenrecht als
het materiële ipr.
Tegenwoordig pleegt men nog een vierde hoofdonderdeel van het ipr te onderscheiden: internationale
rechtshulp. Het gaat hierbij om regelingen waarbij staten zich over en weer verplichten elkaar hulp en
bijstand te verlenen op bepaalde terreinen van het internationale privaatrechtelijke rechtsverkeer.
Aangrenzende rechtsgebieden
Niet tot het ipr worden gerekend de privaatrechtelijke rechtsvergelijking, het privaatrechtelijke
vreemdelingenrecht, het eenvormige privaatrecht en interregionaal of interpersoneel privaatrecht.
Ipr internationaal recht?
Ipr is geen internationaal recht, maar nationaal recht. Het volkenrecht geeft niet aan onder welke
voorwaarden nationale rechters kennis mogen nemen van internationale privaatrechtelijke geschillen. Over
de inrichting van het ipr zegt het volkenrecht niets.
Zijdelings heeft het volkenrecht wel enige betekenis voor het ipr. Zo is het volkenrecht van belang wanneer
staten zich bij internationale verdragen verbinden tot bepaalde voorzieningen op het gebied van het ipr. De
wijze van totstandkoming en inwerkingtreding van deze verdragen, de uitleg van verdragsbepalingen, de
samenloop van verdragen enz worden beheerst door het volkenrecht.
Ipr privaatrecht?
Het ipr kan niet worden aangemerkt als privaatrecht in strikte zin. Het geeft geen regels van materieel
privaatrecht. Het formele ipr is sterk procesrechtelijk van karakter, terwijl het materiële ipr zoverre meer
verwantschap vertoont met rechtsgebieden als het overgangsrecht dan het privaatrecht in eigenlijke zin. Het
ipr is te beschouwen als een autonoom rechtsbeginsel binnen het privaatrecht in ruime zin.
Internationale gevallen
Het toepassingsgebied van het ipr omvat in beginsel slechts rechtsverhoudingen met een internationaal
karakter. Onzeker is echter hoe de grens tussen nationale en internationale rechtsverhoudingen getrokken
dient te worden.
Volgens de meest gangbare benadering van dit probleem dient het onderscheidend criterium gezocht te
worden in de feitelijk-geografische aspecten aan de rechtsverhouding, zoals de woonplaats of nationaliteit
, van de betrokken personen, de plaats van handeling, de plaats van ligging van de goederen enz. Wijzen al
deze feitelijke aspecten in de richting van één land, dan is de rechtsverhouding nationaal van karakter.
Wijzen zij in de richting van verschillende landen, dan heeft de rechtsverhouding een internationaal
karakter. Omdat in deze benadering van de internationaliteitsvraag de geografische aanknopingspunten
centraal staan, spreekt men wel van de geografische benadering.
Daartegenover staat de juridische benadering van de internationaliteitsvraag. Hierbij wordt de vraag naar
de afgrenzing van het internationale geval als het ware vanaf de andere kant bekeken, doordat niet zozeer
de feitelijke aspecten aan de rechtsverhouding beslissend worden geacht, maar veeleer de
geldingspretenties, toepassingsaanspraken van rechtsstelsels. De relevante vraag is dan of de rechter van
meer dan één land bevoegdheid zou kunnen pretenderen en meer dan één rechtsstelsel toepassing zou
kunnen verlangen.
Praktische betekenis heeft de vraag naar de grenzen van het internationale geval vrijwel alleen voor de
rechtskeuzebevoegdheid en de forumkeuzebevoegdheid.
1.2 Bronnen van het Nederlandse internationaal privaatrecht
Bronnenverscheidenheid
Gebruikelijk is om ipr regels die voortvloeien uit nationale bron aan te duiden als regels van commuun ipr.
Ongeschreven recht
De betekenis van het ongeschreven sterk is de afgelopen decennia sterk afgenomen. Het ongeschreven
recht is wat het conflictenrecht en het internationaal bevoegdheidsrecht betreft vrijwel geheel vervangen
door geschreven regelingen. Slechts op het gebied van de erkenning van buitenlandse vonnissen speelt
ongeschreven recht nog een belangrijke rol.
De wet; codificatie
Inmiddels is het Nederlandse ipr grotendeels gecodificeerd. De codificatie van het internationaal
bevoegdheidsrecht kreeg in 2002 haar beslag, die van het conflictenrecht in 2012. De codificatie van het
recht inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen laat nog op zich
wachten.
De wet vormt niet de belangrijkste bron van het in Nederland geldende ipr. Binnen de Nederlandse
rechtsorde, waarin het gematigd monistische stelsel wordt gehuldigd, gaan Nederland bindende verdragen
en Europese verordeningen immers voor boven de wet. De wettelijke regeling van het conflictenrecht en
het internationaal bevoegdheidsrecht heeft daarom een subsidiair karakter: zij komt alleen tot gelding
indien en voor zover verdragsregelingen of Europese vorderingen niet van toepassing zijn. Zij vult de
leemten op in de bestaande internationale en Europese ipr regelgeving.
Die leemten doen zich wat het conflictenrecht betreft bijvoorbeeld voor op het gebied van de afstamming
en het goederenrecht. Verdragen of Europese verordeningen die voor Nederland van toepassing zijn,
ontbreken hier vrijwel geheel.
Wat het formele ipr betreft, heeft de aanvullende werking van het nationale ipr een iets ander karakter. Dat
hangt samen met het feit dat verdragen en Europese regelgeving op het terrein van het formele ipr
doorgaans berusten op reciprociteit en dus alleen van toepassing zijn in het rechtsverkeer tussen de staten
die daarbij partij zijn. In het rechtsverkeer met derde staten is de nationale regeling van het formele ipr
doorgaans van toepassing.
Afbakening en rangorde
Bij samenloop van een ipr regel uit internationale bron en een ipr regel uit nationale bron gaat de
internationale regel in beginsel voor. Verdragsbepalingen die naar hun inhoud een ieder kunnen verbinden
hebben immers ingevolge het in Nederland gehuldigde gematigd monistische stelsel voorrang boven
bepalingen van nationaal recht (vgl. artikel 93 en 94 Grondwet). De voorrang van Europese regelingen
vloeit (mede) voort uit het Unierecht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rustudent94. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,07. Je zit daarna nergens aan vast.
