Bron: Ethiek de basis, 4de druk van Wieger van Dalen.
,Hoofdstuk 1: Moraal begint bij je mening
Hoofdstuk 2: Ethiek levert nieuwe argumenten
Hoofdstuk 3: Verantwoordelijkheid: ethiek voor jezelf
Hoofdstuk 4: Rechtvaardigheid: ethiek voor het samenleven
Hoofdstuk 5: Zelfbeschikking en autonomie: ethiek voor de ander
Hoofdstuk 6: Integriteit: ethiek voor de professional
Hoofdstuk 8: Systematische morele beoordeling van een situatie
, Hoofdstuk 1: Moraal begint bij je mening
Iets goed of slecht vinden is eigen aan het dagelijks leven. Als een oordeel gaat over gedrag van
mensen en hoe ze met elkaar omgaan, dan spreken we over een moreel oordeel. Enkele
voorbeelden:
- De docent statistiek laat je nou nooit eens een keer uitpraten!
- Ik vind het wel lullig dat Chris de verkering uitmaakte via WhatsApp
- Ellen, kon je nu niet even op me wachten voordat je naar de trein loopt?
Een intuïtief moreel oordeel is een moreel oordeel dat kant-en-klaar ontstaat in je bewustzijn zonder
dat je erover na hoeft te denken.
Er zijn vijf kenmerken waaraan je een moreel oordeel kan herkennen:
1. Een moreel oordeel gaat over menselijk gedrag
Niet over de kwaliteit van je laptop bijvoorbeeld.
2. Een moreel oordeel overstijgt het individuele
Wat ik voor mij goed vind om te doen, verwacht ik ook van jou, dit noemen we het
universaliteitsprincipe.
3. Een moreel oordeel is normatief
Gaat over hoe je behoort te handelen.
4. Een moreel oordeel is gericht op het goede
Gaat altijd over goed samenleven. Begrippen als vrijheid, rechtvaardigheid, eerlijkheid en inzet
komen hierbij kijken.
5. Een moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken
Bijvoorbeeld dat je boos wordt als iemand je oneerlijk behandelt. Het oordeel ‘dat is niet eerlijk’
veroorzaakt een verontwaardiging. Dit is een gevolg van het oordeel en niet het oordeel zelf.
Morele principes die tevoorschijn komen in een moreel oordeel zijn universeel. Mensen van de hele
wereld herkennen ze als oordeel van goed samenleven. Voorbeeld: ‘De docent statistiek behoort je
uit te laten spreken.’ Dan zeg je eigenlijk: ‘Het principe respect voor de ander is onvoldoende
aanwezig in het gedrag van die docent, daarom keur ik dit af.’
Een moreel oordeel is een proces waarin jij een standpunt uitvoert, een oordeel voltrekt. De
Amerikaanse filosoof John Dewey formuleert het onderscheid tussen subjectiviteit, objectiviteit en
normativiteit als volgt: Je bent jezelf, je kent jezelf, en je kiest jezelf.
Subjectief is wat je voelt in je binnenste, wat je ervaart. Bijvoorbeeld jij hebt hoofdpijn, dit kan een
ander niet voelen. Ieder heeft een eigen ervaring, een eigen subjectiviteit. Objectief is juist buiten
jou, onafhankelijk van jou en voor iedereen hetzelfde. Kennis bijvoorbeeld, is onafhankelijk van wie
het heeft. Het kan in een boek staan. Je kunt het leren. De kennis verandert daar niet door. Er is een
waarheid, een objectieve manier van kennen. Een moreel oordeel is niet objectief of subjectief maar
normatief. In een moreel oordeel vergelijk jij het gedrag waarover je oordeelt, met morele idealen en
principes. Dit oordelen is een toekennen van een betekenis (goed of niet goed) aan het gedrag
waarover je oordeelt, door het te vergelijken met de morele principes.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lindseysellis2001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.