Hi medestudent!
Ben jij nog op zoek naar een goede samenvatting voor de cursus Stress & Gezondheid? Zoek dan niet verder! In deze samenvatting uit collegejaar 2022/2023 is de stof van de cursus Stress & Gezondheid gedetailleerd samengevat. Dit zorgt ervoor dat jij er zeker van kan zijn dat je na ...
,Hoorcollege 1: Introductie Stress & Gezondheid
Introductie tot stress
Iedereen kent stress, maar als je de inhoudelijke definitie gaat bekijken verschillen deze van elkaar.
Zo zou je stress kunnen omschrijven als
"Een toestand of gevoel dat wordt ervaren wanneer een persoon merkt dat de eisen de
persoonlijke en sociale middelen overschrijden die het individu kan mobiliseren."
De persoon die stress ervaart heeft dan dus het gevoel dat hij/zij de situatie niet aankan.
Je zou stress ook kunnen definiëren als
“een constellatie van gebeurtenissen, bestaande uit een stimulus (stressor) die een reactie
op de hersenen veroorzaakt (stressperceptie), die fysiologische vecht- of vluchtsystemen in
het lichaam activeert (stressrespons).”
De eerste definitie is meer vanuit de psychologie en de tweede is meer vanuit de biologie. Ze zijn
beiden goed, maar je kan ze het beste combineren.
Er heeft een verandering plaatsgevonden in de momenten waarop mensen stress ervaren. Vroeger
was er vooral veel fysieke stress. Het lichaam werd bedreigd en er was sprake van een acute of
chronische fysieke crisis.
Een voorbeeld van acute fysieke stress is het moment dat je wordt aangevallen door een
dier.
Een voorbeeld van chronische fysieke stress is een voedseltekort voor langere tijd.
Tegenwoordig zijn we veel meer in ons hoofd bezig en er is een psychologische crisis. We hoeven niet
meer te jagen voor ons leven of onze huizen te verdedigen, maar we hebben wel hoge werkdruk,
sociale druk, etc. Er is een verschuiving van een fysieke crisis naar een psychologische crisis.
Moeten we wel iets aan de stress gaan doen als er alleen psychologische stress is? Absoluut! Er zijn
namelijk meerdere manieren waarop deze psychologische stress je gezondheid kan beïnvloeden:
1. Stress heeft een direct effect op je gezondheid door hart- en vaatziekten.
Stress gezondheid (acuut)
2. Stress zorgt ook voor meer psychologische problemen die weer invloed hebben op je
gezondheid, zoals een depressie.
Stress psychologische problemen gezondheid
3. Ten slotte leiden de psychologische problemen die veroorzaakt worden door stress ook tot
bepaalde gedragingen. Denk hierbij aan drugs- en alcoholgebruik. Deze gedragingen hebben
een negatieve invloed op de gezondheid.
Stress psychologische problemen gedragsmatige componenten gezondheid
Zo blijkt uit onderzoek dat mensen die
over het algemeen aangeven dat ze niet
kalm zijn een hogere prevalentie van
hart- en vaatziekten hebben. (Zie
rechterafbeelding)
Stress kan mensen ziek maken zonder
dat ze echt ziek zijn. Dit verhoogt het
risico op mentale en fysieke
gezondheidsproblemen. Verder heeft
stress een negatief effect op:
Het herstel na de ziekte of
verwonding.
2
, De effecten van een medische interventie. Dit zou bijvoorbeeld kunnen komen doordat deze
mensen de pillen (die horen bij de medische interventie) minder consequent slikken.
De communicatie tussen de patiënt en de arts. Deze communicatie kan worden verstoord
door stress. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de patiënt door de stress niet goed onthoudt
wat de arts nou eigenlijk heeft gezegd.
Stress verstoort ook de homeostase. Het lichaam wil graag zijn ideale niveau van temperatuur,
zuurstof, etc. behouden. Dit heet homeostase. Een stressor kan alles zijn wat de homeostase
verstoort. Het lichaam onderneemt dan actie om deze homeostase weer te herstellen en doet dit
doormiddel van een stressrespons.
Stress is vaak ook adaptief, want het
waarschuwt ons voor dingen en het
werkt dus heel goed voor acute
situaties. Deze stress is vaak van
korte duur en er is een korte
herstelperiode. Deze vorm van stress
bereidt je lichaam dus voor op
gevaar.
Stress wordt ongezond als het
chronisch wordt (langer dan een
paar weken), van lange duur is, je
niet snel herstelt (vaak mentale
stress) en als het heel ver voor de
stressor begint. Deze stress bereidt
het lichaam op niks voor en
signaleert niks. Het gaat om een
situatie die eventueel gaat
voorkomen.
We willen wel dat de stressrespons af en toe aangaat, want anders wordt het lui. Er moet wel genoeg
hersteltijd tussen zitten. Naarmate de stressor steeds groter wordt en er steeds minder tijd tussen zit
wordt het niet meer adaptief. Dit is te zien op bovenstaande afbeelding.
Er zijn een heleboel gevolgen van stress. Deze kunnen zowel positief als negatief zijn:
Positieve effecten:
o Korte termijn stress (duurt minuten/uren):
Korte stress kan het (lichamelijk en mentaal) functioneren en je focus verbeteren. Als je
een uur voor het tentamen stress ervaart, dan kan je je beter focussen. Ook je
immuunrespons wordt beter, want je lichaam bereidt zich alvast voor op een
verwonding. Tenslotte zou kortdurende stress ook zorgen voor een langzamere
progressie van kanker.
o Chronische stress
Er is een theorie dat chronische stress voor een korte tijd een positief effect zou hebben
op het onderdrukken van auto-immuunziekten.
Negatieve effecten:
o Korte termijn stress (duurt minuten/uren):
Emotioneel niveau: Bij korte stress kan je een negatieve mood krijgen.
Cognitief niveau: Je kan dingen slechter onthouden. Zo kan je bijvoorbeeld
bij het studeren dingen slecht onthouden of vergeet je namen van mensen.
3
, Gedragsniveau: Je kan gaan roken, alcohol gebruiken of je kan je roekeloos
gaan gedragen.
Biologisch niveau: De stress heeft effect op je immuunsysteem.
o Lange termijn stress:
Stress op de lange termijn kan veel effect hebben op je gezondheid. Zo kan het leiden tot
een auto immuunziekte, hart- en vaatziekte en kanker.
De eerste stap in het omgaan bij stress is stress leren kennen, want dan kan je er pas iets aan doen.
Langdurige stress heeft pas effect op je gezondheid. Kortdurige stress dus niet.
Er zijn drie verschillende typen immuniteitsresponsen:
1. Immuniteits-beschermende responsen: Deze respons zorgt bijvoorbeeld voor de
wondgenezing.
2. Immuniteits-pathologische responsen: Er is een reactie tegen lichaamseigen cellen of
ongevaarlijke antigenen.
3. Immuniteits-regulerende responsen: Bij deze reactie worden de functies van andere immuun
cellen onderdrukt.
Wat gebeurt er met ons lichaam als we stress ervaren?
In de geschiedenis van het stressonderzoek hebben meerdere mensen hier iets over gezegd:
Charles Darwin zei al dat “Organismen die zich kunnen aanpassen aan veranderende
omgevingen zullen overleven.”. Als jouw lichaam zich niet kan aanpassen aan de stress kan je
schadelijke effecten gaan ervaren.
Verder zei Bernard dat ons interne milieu in balans moet zijn voor homestase. We moeten
ons dus aan kunnen passen aan de omgeving.
Tenslotte stelde Walter dat stress een duidelijke functie heeft. Hij had het als eerste over de
“Fight or Flight response”. Dit is een activatie van het zenuwstelsel zodat het in actie komt. Je
bent dan bereid om te vechten of te vluchten. Het autonome zenuwstelsel speelt hier een
grote rol in. Het sympathische deel
zorgt voor het fight gedeelte. (Zie
afbeelding) Als de stressor weer weg is
dan gaat het parasympatische deel
aan, want dit is verantwoordelijk voor
rust. De energie die is opgegaan bij het
sympathische deel moet weer
aangevuld worden, dus je krijgt
bijvoorbeeld honger. Er moet een
balans zijn tussen deze systemen.
Hoe is de communicatie tussen het centrale zenuwstelsel en het endocriene systeem?
Het centrale zenuwstelsel gaat vanuit de hersenen
en er wordt door neurotransmitter
gecommuniceerd. Dit zorgt voor een snelle
communicatie op korte afstand. Het endocriene
systeem wordt een paar minuten later geactiveerd
en bevat de HPA-as. Deze zorgt voor de activatie
van de hormonen. Deze systemen communiceren
onderling uiteraard ook. Het centrale zenuwstelsel
en het endocriene systeem zijn in de
rechterafbeelding te zien.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FleurvanSeters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,18. Je zit daarna nergens aan vast.
