College aantekeningen
Op weg naar de Republiek colleges
- Instelling
- Universiteit Humanistiek (UvH)
Op weg naar de Republiek colleges
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
College 1.1 Stedelijke ontwikkelingArtikel van Hans Renes
Periodisering Utrecht
Demografische ontwikkeling 1100-1300
Oorzaken groei:
- Klimaatverbetering variatie in vegetatie
- Europa minder bedreigd van buiten
- Groeiend centraal gezag zorgde voor interne veiligheid
Bevolkingsgroei zorgt ervoor dat er meer voedsel nodig is binnen het land. Hiervoor is meer
landbouwgrond nodig waardoor ontginningen begonnen, de wildernis cultiveren.
De uitvindingen van drieslagstelsel en verbeteringen technieken binnen de landbouw
vereenvoudigen het werk.
In bosgebieden werden bomen gerooid, hier werden nieuwe dorpen gesticht met namen die
eindigen op: -rode, -ray en -lo.
In moerasgebieden werden gebieden drooggelegd door de aanleg van sloten en dijken. Hier
werden nieuwe dorpen gesticht met namen die eindigen op: -veen, -veld, -koop.
In de nieuwe wereld zie je dit proces ook. Mensen worden aangespoord om naar een land
toe te gaan om een land te ontginnen. Kolonisten werden gelokt met de belofte van vrijheden
en eigen land. Zo werden de horigen de pachters een belangrijke verschuiving, uiteindelijk
verdween uiteindelijk de horigheid.
Langzaam zie je de standenmaatschappij uiteenlopen. Er is een overlap tussen de rijken en
armen. Er was nog geen politieke macht voor de pachters, voorheen horigen. Zij waren al blij
met hun vrijheden.
Voor de ontginningen was het kustgebied van Nederland een moerassig gebied.
Er ontstaan nieuwe polderdorpen met vrije boeren en/of kolonisten. Deze polderdorpen
voeren het water af doormiddel van sloten omliggend het weiland. Duidelijk patroon van
dijken binnen het verstedelijk poldergebied. Dit is nog herkenbaar/herleidbaar naar
straatnamen.
In de 12e en 14e eeuw verdwijnt die horigheid als groep. Dit is erg verschillend binnen geheel
Europa, dit had te maken met het feit dat vooral in de lage landen de steden hard groeide.
De boeren hadden uiteindelijk overschot waardoor zij deze konden verkopen, hierdoor
werden zij uiteindelijk ook handelaar.
Belangrijke sociale verandering is de herendiensten die werden omgezet in vaste geldelijke
afdrachten aan de heer. De heer had meer aan geld dan aan goederen.
,Door commercialisering van het platteland ontstaat de handel en verdwijnt de horigheid en
domeinstelsel langzamerhand.
Er ontstaan gemeenschappen die onder beheer staan van de leenheer. Deze
gemeenschappen groeien uit tot grote of kleine steden.
Vanaf de 13e eeuw ontstaat de verstedelijking. In de Nederlandse kustgebieden krijgen
gebieden wateroverlast als gevolg van inklinking van veengrond.
Door de inklinking is graanteelt en de meeste akkerbouw niet meer mogelijk, hierdoor
stappen de boeren over op zuivelproductie en vertrekken mensen van het platteland naar
steden urbanisatie.
Demografische ontwikkeling 1300-1400
Trendbreuk vanaf de 14e eeuw, neerwaartse spiraal van 1.5 eeuw. Oorzaak was de uitbraak
van de Grote Pest circa 1350, oorlog en hongersnoden (graanschaarste). Ook de reformatie
die deels werd aangewakkerd door de Grote Pest.
De theorie van Malthus: de bevolking heeft de neiging harder te gaan groeien dan de
beschikbare hoeveelheid grondstoffen.
Na 1350 waren er grote gevolgen voor de arbeidslonen, een welvaartsstijging. De
koopkracht neemt toe. Er zijn minder mensen op het platteland en meer in de steden, er is
meer vraag naar arbeid en de lonen stijgen.
Door bevolkingsdaling stijgen de lonen koopkracht stijgt boeren eten nu ook vlees en
zuivel dankzij de inklinking en verbeteringen binnen de landbouwtechnieken.
Wat is de verklaring van de bevolking stijging in de lage Nederlanden tussen 1300-1400? Als
een bevolking beter gevoed is stijgt de bevolking. De gezondheid, welvaart en huisvestiging
was van hogere kwaliteit dan in andere gebieden van Europa.
,College 1.2 Urbanisatie en stadsplattegrond
Artikel Blockmans
Plattegrond eigen stad
Door de ligging van de metropolen aan de Noordzee werden zij handelspunten die centraal
lagen. Denk aan grote steden als Den Bosch, Antwerpen, Amsterdam en Brugge.
Door de bevolkingsgroei in de Lage Landen was er ruimte voor schaalvergroting en
specialisatie binnen de landbouw en de steden. Ook waren er verschillende rivieren die
fungeerde als verbindingswegen en de geografie zorgde voor gemakkelijke verbindingen
tussen steden.
Dankzij de specialisaties ontstond er een migratiestroom naar de steden. Binnen deze
steden was er veel openheid naar andere talen en denkbeelden, de tolerantie was hoog.
Deze openheid en tolerantie stimuleerde de wereldeconomie waar de Lage Landen deel van
maakte.
Belangrijkste functies:
1. Ligging: verbindingswegen, rivierennetwerk, mobiliteit, handelsknooppunten
2. Schaalvergroting, specialisatie
3. Bevolkingsgroei in de Lage Landen, migratiestromen naar de steden
4. Openheid naar andere talen en denkbeelden, tolerantie naar geloof, taal, cultuur
5. Wereldeconomie, munteenheid
6. Habsburgse Nederlanden
Geografisch en economisch gezien een eenheid
Urbanisatie en het platteland krijgt een belangrijke functie om producten te leveren aan de
steden. Groot handelsnetwerk
Per regio schaalvergroting en specialisatie plaats. Politiek gezien een gedecentraliseerd
gebied.
De materiele behoefte, de leefstijl was in elke stad hetzelfde.
Oorzaken van urbanisatie:
De bevolkingsgroei, de specialisatie op het platteland, vraag en aanbod, werkgelegenheid,
handelsposten, aantrekkelijkheid van de stad.
, College 2.1 De Hanze
Artikel Westrate over de Nederlandse Hanzesteden
Het is een nationalistisch misconcept dat Zeeuwse en Hollandse steden alleen concurreerde
met Hanzesteden. Zeeuwse en Hollandse steden werken met andere Hanzesteden tot
ongeveer 1600. Het idee is ontstaan rond 1900.
Koche – kustvaarders, kleinere schepen voor handelaren om goederen op korte afstanden
tussen de Hanzesteden te vervoeren.
De Keulse Confederatie bestond uit Kampen, Harderwijk, Elburg, Amsterdam, Brielle,
Pruisische steden en de Wendische steden.
Optreden tegen de Deense koning die hogere belastingen en accijns wilde leggen bij die
welvarende Hanzesteden. (Oorlog tegen Deense koning Waldemar IV in jaren 1360)
In de 15e eeuw werden de Hollandse en Zeeuwse steden rijker en welvarender waardoor zij
zelfstandig handel begonnen te drijven en minder afhankelijk waren van andere.
In de 15e en 16e eeuw laveerde Overijssel en Gelderland tussen de Hanze en Holland omdat
er een splitsing was en beide handelsorganisaties wilde met deze gebieden handel drijven.
Als belangrijke handelspartners en afzetmarkten.
Oorzaken waarom het handelsnetwerk van de Hanze na 1500 minder belangrijk werd:
- Steden kregen steeds meer rechten en bestonden uit meer dan alleen handel,
- Engeland en Oost-Duitsland krijgen ruzie, Keulen kiest kant van Engeland (helpt
natuurlijk niet echt in die strijd), Keulen ging lekker Hanze dag verpesten omdat ze
een eigen handelsnederzetting wilde oprichten. Keulen werd “verhanzed” (uit het
Hanze gezet).
- Steden bleven proberen wat wel en niet kon (zoals een grote markt organiseren
wanneer net een andere grote stad dat ook deed),
- Brugge verloor zijn positie aan Antwerpen mid 15e eeuw.
- Holland nam een verbond met de Pruisen op Pruisisch graan (moedernegotie), dit
maakte het lastig voor de Hanze om een gezamenlijk standpunt te hebben (zo van
als ik (Amsterdam) graan niet voor een goede prijs kan krijgen dat niet Antwerpen het
lekker gaat kopen voor heel weinig, gewoon voorbeeld staat niet in het boek),
- Ontdekking van Amerika zorgde voor onderlinge strijd.
Tussen de Hanze en de Europese Unie zijn verschillende overeenkomsten. Ze vormen beide
een economisch en politiek bestuur.
Documentaire over Hanze koopman Hildebrand Vechinchusen
De Duitse Hanze 12e – 16e eeuw
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geschiedenisstudent1548. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen