Saskia Ensel
Samenvatting hoor- en werkcolleges: Toepassing van
Onderzoeksmethoden en Statistiek (TOE). Van de
studie Interdisciplinaire Sociale Wetenschap.
Schooljaar 2022-2023. Universiteit Utrecht.
Inhoud
Week 1 - Kwalitatief ................................................................................................................... 1
HC1: Kwalitatieve dataverzamelingsmethoden ..................................................................... 1
HC 2: Kwalitatieve data-analyse ............................................................................................ 4
Week 2 - Kwalitatief ................................................................................................................... 7
HC3: Ethiek en integriteit ....................................................................................................... 7
HC4: Mixed methods en wetenschapsfilosofie .................................................................... 10
Grasple-lessen kwalitatief ........................................................................................................ 13
Week 3 - Correlationeel ........................................................................................................... 13
HC5: Review en responsiecollege ....................................................................................... 13
HC6: Surveys: methoden en operationalisatie .................................................................... 13
Week 4 - Correlationeel ........................................................................................................... 15
HC7: Validiteit en betrouwbaarheid, regressie .................................................................... 15
HC8: Multipele regressie ...................................................................................................... 17
Week 5 - Correlationeel ........................................................................................................... 19
HC9: Response proces, total survey error framework ........................................................ 19
HC10: Review en responsie ................................................................................................ 23
Grasple lessen correlationeel .................................................................................................. 24
Week 6 - Experimenteel .......................................................................................................... 30
HC11: t-toets, Bayesiaanse statistiek, interne validiteit ...................................................... 30
HC12: Eénweg ANOVA, experimentele designs ................................................................. 32
Week 7 – Experimenteel.......................................................................................................... 34
HC13: Factoriële designs, tweeweg ANOVA ...................................................................... 34
HC14: Aannames bij variantie analyse ................................................................................ 35
Week 7 – Experimenteel.......................................................................................................... 38
HC12: Responsie en Learning Check ................................................................................. 38
Grasple-lessen experimenteel ................................................................................................. 38
Week 1 - Kwalitatief
HC1: Kwalitatieve dataverzamelingsmethoden
KWALITATIEVE INTERVIEWS
,Saskia Ensel
Vormen van interviews
• Face-to-face → tijdrovend maar wel grote opbrengst.
• Telefonisch → minder tijdinvestering maar mogelijk gemis van informatie.
• Online → kleine tijdsinvestering, gemis van informatie en gebrek aan controle
• Go-Along → dynamischer, informatie op meerdere wijzen, wel lastig te managen.
Voorbeeld: dagje volgen of samen wandelen.
• Ethnografisch → lijkt op go-along
maar duurt veel langer en is veel
breder.
Tourangeau ontwierp een model om
duidelijk te maken wat er bij het stellen
van een vraag komt kijken (vraag-
antwoord model) →
Onderdelen van een interview
1. Aankomst en introductie
2. Introductie onderzoek (teken informed
consent)
3. Begin van het interview (deel de verwachtingen, rolverdeling etc)
4. Het interview
5. Het einde van het interview
6. Na het interview
Tip: voorkom het doorknob effect → het effect waarbij de respondent in de deuropening
staat en nog bedenkt dat hij of zij van alles te zeggen had.
FOCUSGROEPEN
Bij een focusgroep wordt data gegenereerd door interactie. Laat participanten luisteren,
reflecteren en over hun standpunt nadenken. Je
bent geen interviewer maar moderator.
Groepssamenstelling en grootte
Liever meer dan 4, 6-12 is ideaal. Je bent op zoek
naar een hetereogene groep (geen ja-knikkers)
maar er moet ook enige homogeniteit in zitten, er
moet een gemeenschappelijk vlak zijn.
Fasen focusgroep
1. Introductie en basisregels vaststellen
2. Individuele introducties
3. Discussie
,Saskia Ensel
4. Afronding discussie
Vormen van focusgroepen
• Two-way → twee groepen tegelijk plannen, maar de discussies vinden om de beurt
plaats.
• Dual moderator → twee moderatoren aanwezig.
• Dueling moderator → je bent als moderatoren met elkaar aan het duelleren, neem het
voortouw en laat zien dat het oké is om het oneens te zijn.
• Respondent moderator → de verantwoordelijkheid voor het verloop ligt bij de groep, jij
presenteert de topics en een respondent leidt de groep.
• Online focusgroepen → chatroom focus groepen & bulletin board focus groepen
ELICITEREN EN DE TOPICLIST
Eliciterende responses
Probes (voor als je meer wilt weten), bijvoorbeeld:
• Stilte
• Ongericht aanmoedigen (yes, uuh.., oke).
• Vraag naar uitweiding (kun je me hier meer over vertellen?)
• Vraag naar uitleg
• Reflectie, interpretatie en samenvatten.
Soorten probes:
• Amplificatory probes → to encourage participants to elaborate further
• Exploratory probes → to explore the views and feelings that underlie descriptions of
behavior, events or experience.
• Explanatory probes → to understand the reasons for participant’s views and behaviors.
• Clarificatory probes → to clarify items and explore language, to clarify details.
Prompts (je wilt een nieuw onderwerp), bijvoorbeeld:
• Introductie van een nieuw onderwerp (als het goed is wil ik het graag hebben over…)
• Hiervoor kan je elicitatie materialen gebruiken:
o Vignetten → korte verhalen waarin een bepaalde context wordt gegeven
o Bestaande data → informatie die vaak door de interviewer is verzameld, hoeft
niet perse data te zijn die speciaal voor het onderzoek gemaakt is.
o Gemaakte data → data die door de respondent is gemaakt. Bijvoorbeeld foto’s.
TOPICLIST
= outline van hoofdvragen, subonderwerpen, prompts en probes.
Onderwerpen
Mate van consistentie in data-verzameling, flexibiliteit om in te gaan op individuele details en
consultatie en discussie met stakeholders.
Inhoud, structuur en lengte
Baseer je op je onderzoeksdoel, groepeer zonder herhaling, voorkom ‘scope creep’(=
ongewild de focus verleggen).
OBSERVATIES
Soorten rollen:
Participerend Niet-participerend
Covert Complete participant Covert observer
Overt Participant observer Observer
, Saskia Ensel
Subjectivity statement = wat breng jij als onderzoeker (onbewust) mee naar het
onderzoek? Je hebt fixed positions (=feiten) en subjective positions (=mening).
Wat observeren
• Primary observaties: dag, tijd, locatie, aanwezigen en gebeurtenissen (de feiten).
• Secundary observaties: opmerkingen over gedane observaties door anderen.
• Experiental data: over eigen gevoelens emoties en reflecties
• Circumstancial & background data: over de organisatie en normen.
BESTAANDE DATA
Bij macro-sociale fenomenen (wat je niet uit een individu kan halen) en bij historisch
onderzoek (hoe waarden en normen kunnen veranderen).
Inhoud bestaande data: manifest en latent
Manifeste data = direct zichtbaar, objectief en duidelijk beschrijvend.
Latente data = interpretatie is nodig, vaak diepere betekenis.
Interview Focusgroepen Observaties Bestaande data
Wanneer? Grotere context: Bijv. onderzoek in armere Bijv. onderzoek Grotere context:
bijv. onderzoek in wijk naar geloof. naar armere wijken onderzoek in armere
armere wijken naar naar geloof. wijken naar geloof.
geloof.
Onderzoeks Bijv. begrijpen Bijv. rol van Bijv. gewoontes Identificeren hoe
- ervaringen met kerkgemeenschappen in het rondom geloof mainstream media
doel? kerkgemeenschap leven. ontrafelen. geloof afbeelden.
pen.
Waarom? Onderzoek naar Potentieel veel stakeholders, Onderzoek naar Onderzoek naar
ervaringen en discussie mogelijk over rol en gewoontes/gedrag. feitelijke weergave,
onderzoek naar invloed en leren van Onderzoek naar onderzoek naar media
individuele visies. gesprekken en discussies. toegankelijke
situaties.
HC 2: Kwalitatieve data-analyse
Deductief = beginnen met een theorie (vaak o.b.v. literatuur), je
verzamelt daarna data om je theorie te bevestigen of te
ontkrachten.
Inductief = je begint met data verzamelen en o.b.v. die data ga
je op zoek naar regelmatigheden.
Abductive research = research that attempts to build theory
from “surprises” in empirical data.
ABDUCTIEF PROCES
• Voorlopige verklaring formulieren op basis van data (inductie)
• Geïnformeerd door theorie
• Verifiëren/falsifiëren met nieuwe data (deductie)
• Nieuwe voorlopige verklaring o.b.v. deze data
INDUCTIEVE ANALYSE
Grounded Theory Benadering
Grounded theory is a systematic, inductive approach to qualitative research that suggests
that researchers should extrapolate conceptual relationships from data rather than formulate
testable hypotheses from existing theory. By Glaser and Strauss. It’s a method of analyzing
