Dit is een samenvatting van de stof die behandeld wordt bij het vak methodologie van sociaalwetenschappelijk onderzoek. Ik heb dit vak met een 7 afgerond.
De cyclus van empirisch-wetenschappelijk onderzoek
Stap 1: De onderzoeksvraag.
- Aanleiding en relevantie; wetenschappelijk probleem? Focus op de praktijk?
- 4 soorten vragen:
1: Exploratief = verkenning van het verschijnsel (y)
2: Descriptief (“hoeveel”) = een beschrijving geven van y.
3: Verklaring (“waarom”) = in hoeverre kan y verklaard worden door x?
4: Evaluatie = in hoeverre heeft een interventie om y te beïnvloeden effect?
5: Voorspelling = hoe zal y in de toekomst zijn?
6: Ontwikkel “good practice” = hoe kunnen we y verbeteren?
7: Empowerment = hoe kunnen onderzochte mensen zelf hun eigen welzijn (y) verbeteren?
8: Vergelijking = verschillen a en b wat betreft y?
- Beïnvloed alle overige fases van het onderzoeksproces.
,Verschil tussen alledaags en wetenschappelijk onderzoek
Wetenschappelijk onderzoek is systematisch (bewuste planning, duidelijke onderzoeksmethode) en
transparant (controleerbaar, open voor kritiek, uitleg en reflectie over hoe je tot kennis bent gekomen).
Het contrast hiermee is intuïtief/ad hoc (dit kan leiden tot een confirmation bias: selectief zoeken naar
informatie en/of alleen waarde hechten aan informatie die jouw ideeën bevestigd) en
ondoorzichtig/dogmatisch. Ook is er bij wetenschappelijk onderzoek empirisch bewijs. Data geeft de
doorslag, niet jouw eigen ideeën of speculatie.
Deductief versus inductief
Deductie: van theorie naar concrete hypothese.
Inductie: van specifieke observatie naar theorie.
Iteratieve strategie: weaving back and forth between data and theory
Iteratie = herhaling. Na de fase van theoretische reflectie over de gegevens, gaat de onderzoeker meer
gegevens verzamelen om de theorie aan te scherpen.
Inductieprobleem: inductie bevat geen logische zekerheid, de observaties van vandaag kunnen de
observaties (toekomst) van morgen niet voorspellen (voorbeeld kalkoen)
Stappen het in onderzoeksproces samenvatting:
• Kennis vergaren via soc-wet. onderzoek vs ‘common sense’
– SWO is systematisch (volgt een stappenplan), controleerbaar (transparant) en empirisch (empirisch
bewijs geeft doorslag).
– Cyclus van onderzoek: onderzoeksvraag, onderzoeksontwerp, dataverzameling, data-analyse,
interpretatie, rapportage.
• Onderzoeksvraag is belangrijk!
, – Verschillende typen vragen: verkennend, beschrijvend, verklarend, evaluatief.
– Het type vraag beïnvloedt het gehele onderzoeksproces.
• Rol van theorie – Deductieve fase: afleiden van concrete, toetsbare hypotheses op basis van proposities
(theoretische uitspraken)
– Inductieve fase: formuleren van algemene conclusies (theoretische uitspraken) op basis van empirische
observaties.
Ontologie en epistemologie
Ontologie (zijnsleer)
Wat is de fundamentele aard van de werkelijkheid? Hoe zit de (sociale) werkelijkheid in elkaar? Wat zijn de
eigenschappen van ‘het zijn’?
Objectivisme: het standpunt dat er een wereld/werkelijkheid bestaat, die onafhankelijk is van het
menselijk bewustzijn.
Constructivisme: het standpunt dat er geen wereld/werkelijkheid bestaat, die onafhankelijk is van het
menselijk bewustzijn. De werkelijkheid is een subjectief bouwsel (een ‘sociale constructie’), dat door
individuen of groepen mensen (‘subjecten’) wordt gevormd.
Epistemologie (kennisleer) Hoe kunnen we de wereld om ons heen kennen? Wat kunnen wij weten? Wat
is de oorsprong, aard en reikwijdte van onze kennis? Hoe komen wij tot aanvaardbare kennis? Kortom:
how to obtain knowledge of the social world?
Realisme: we kunnen kennis vergaren over ‘de waarheid’, een wetenschappelijke theorie beschrijft (min of
meer) de werkelijkeid.
Falsificatie: een weerlegging biedt wel informatie, een bevestigende observatie niet.
Popper & Kuhn
Popper’s visie sluit aan bij het objectivisme:
Theorieën zijn met elkaar te vergelijken. We kunnen dichter bij ‘de waarheid’ komen door ze te toetsen
aan de ‘harde feiten’ en onjuiste theorieën weg te gooien.
Inductieprobleem oplossing: falsificatie We hebben niet zo veel aan een bevestigende observatie (“ik zag
vandaag weer een witte zwaan”), maar wel aan een weerlegging (“ik zie nu een zwarte zwaan”).
Kuhn’s visie sluit aan bij constructivisme:
Het ene paradigma (zie p. 637) is niet beter dan het andere. Ze zijn incommensurable (onverenigbaar,
“incompatible”). Een paradigmawisseling brengt ons niet dichter bij ‘de waarheid’.
Paradigmawisselingen (paradigma = denkraam)
• De Copernicaanse revolutie
• Darwin’s evolutietheorie
• Continentale drift-theorie → zie vb. konijn/eend
Sociale wetenschappen: pre-paradigmatisch (p.637)
Er is geen overeenstemming over de ontologische en epistemologische veronderstellingen, en dus geen
eenduidige visie op hoe onderzoek gedaan kan en moet worden.
Twee ideaaltypische benaderingen om kennis over de sociale werkelijkheid te vergaren:
1: Positivistische school: verklaren (Erklären)
2: Interpretatieve school: begrijpen (Verstehen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FlyingRaven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,52. Je zit daarna nergens aan vast.
