Geschiedenis samenvatting
Tijdvak 6 (H6) - Regenten en Hervormers
Paragraaf 1
KA: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie.
De reis van Nederland naar Indië was een gevaarlijke tocht, bij de eerste poging verdween
dan ook een schip door onbekende kliffen en stormen. Dit was de reis naar Azië langs Kaap
de Goed hoop. Later voeren 3 schepen onder leiding van Cornelis de Houtman richting Java.
1 schip daarvan heeft de reis niet overleefd en daarnaast zijn velen overleden door ziektes
als malaria en scheurbuik. Wel was er weinig winst.
Later was er de ene na de andere handelsreis naar Java en de Molukken. Hier waren
winstgevende specerijen aanwezig die alleen op de Molukken groeide. Maar al snel ontstond
er veel concurrentie de winsten daalden scherp daarom werd de VOC opgericht. er
kwam een monopolie op de handel met India, alleen de VOC mocht daar handeldrijven.
hierbij kwam langzaam het handelskapitalisme op.
Bij dit systeem van handelskapitalisme hielden koopman-ondernemers zich bezig met handel
en nijverheid en investeerden zij hierbij een deel van hun winst in hun onderneming.
Privileges VOC:
- Verdragen sluiten met vorsten
- Oorlog voeren
- Veroverde gebieden besturen
De VOC verhandelde aandelen om geld te krijgen om de reizen te kunnen betalen. De
aandeelhouders waren de eigenaren. In Azië was de hoogste bestuurder de gouverneur-
generaal.
Jan Pieterszoon Coen stichtte in 1619 het hoofdkwartier van de VOC in de nieuwe stad,
Batavia. Veel Molukse eilanden werden met geweld veroverd, ook moesten ze verplicht
contracten sluiten waarin stond dat ze de specerijen alleen aan de VOC mochten leveren.
Ook de Bandaeilanden waren een prooi voor de VOC, hier groeiden als enige muskaatnoten.
Hier werd bijna de gehele bevolking vermoord door het leger dat hier kwam.
De VOC richten veel factorijen op, hierdoor kregen ze een uitgebreid handelsnetwerk. Ze
haalden textiel uit Japan en koffie uit China. VOC was in de 17e eeuw veruit het grootse en
rijkste bedrijf ter wereld.
Al deze handelsrelaties zowel binnen als buiten Europa leidden tot een beginnende
wereldeconomie. De EU haalden later in Afrika goud en slaven, die moesten werken op
plantages (suiker, tabak, cacao, koffie). De producten gingen weer naar de EU.
, 1621: West-Indische Compagnie (WIC) werd opgericht. Hielden zich vooral bezig met
kaapvaart (= piraterij met toestemming van de overheid). Ze moesten de Spaanse aanvoer
van goud en zilver stoppen en Spanje financieel uitputten. Erg winstgevend is de WIC niet
geworden, dit door de vele Europese concurrentie. Ook maakten zij gebruik van Driehoeks
handel.
Paragraaf 2
KA: De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek: de Gouden eeuw
Door de opstand hadden de Nederlandse gewesten en steden hun zelfstandigheid
behouden. Vanaf de buitenkant leek Nederland een eenheid, maar wanneer er iemand
binnen kwam gedroegen de gewesten zich als 7 aparte staatjes. De regenten (= bestuurder)
hadden de macht.
De regenten benoemden ook elkaar de bestuurs-banen bleven in een kleine kring van
families. De steden werden geleid door een vroedschap (= een college van 20/40 regenten).
Zij benoemden bijv. de burgemeesters. Adel had meer macht in het oosten, maar alsnog was
er geen enkel land waar de burgerij zoveel macht had als in de Republiek.
De stadhouders hadden de hoogste functie in de gewesten (er waren dus 7). Tot de 18e
eeuw waren ze allemaal familie van Willem van oranje, daardoor hadden ze nog meer
aanzien want Willem had veel goede dingen gedaan voor de republiek. De stadhouder van
het gewest Holland was de machtigste man in de republiek. Hij mocht bijvoorbeeld regenten
benoemen en hij hield zich bezig met het leger en de vloot.
Er was een strijd tussen prinsgezinde regenten en staatsgezinde regenten. Prinsgezinde
waren erop tegen dat de stadhouder de macht had.
De Staten-Generaal was de enige overheidsfunctie die voor de hele republiek gelden. Ze
konden pas besluiten nemen als alle gewesten ermee instemden. Maar omdat Holland ze
machtig was (veel geld in het laatje bracht) kregen zij vaker hun zin.
De landsadvocaat of raadspensionaris de belangrijkste man Hij vertegenwoordigde Holland
en hield contact met het buitenland.
Taken van de Staten-Generaal waren:
- besluiten maken over buitenlandse politie
- in- en uitvoerrechten
- leger en vloot
- bestuurde Generaliteitslanden
De Republiek was dankzij haar rijkdom en welvaart in de handel een militaire grootmacht. Ze
hadden maar weinig inwoners maar door huursoldaten hadden ze een groot leger.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimvanwieren1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.