Samenvatting van hoofdstukken 1 en 2 van het boek Kunst recht en beleid geschreven door Van der Vlies.
Vak: Recht, Leerjaar 2, instituut: Reinwardt Academie
Recht in literatuur
Recht in verhalen spreekt meer tot de verbeelding dan de droge tekst van wetten of vonnissen.
Sommige juristen hebben uit deze gedachten inspiratie geput om het recht weer doelbewust als
een verhaal te vertellen. In Nederland is dat met name Leyten geweest. In zijn afscheidsrede van
de Universiteit van Nijmegen stelde hij het aldus: ‘We need stories for understanding. Verhalen en
geen losgetrokken feiten.
De Taal
Tegelijkertijd bestond er ook een wantrouwen tegen het vermogen van de taal de verbeelding aan
te spreken: het recht moest immers wel redelijk blijven
Veel rechters proberen hun uitspraken te verwoorden op zo’n manier dat zij ontdaan zijn van elke
emotie en verbeeldende kracht.24 Zij streven pure, droge tekst na (sola scriptura)
Recht in film en televisieseries
Ten slotte is er recht voor de film. De vrijheid van expressie geldt voor het maken van films en de
Auteurswet is op de uitingen van toepassing
Recht in beeldende kunst
verbeelding van het recht is een vrouw, geblinddoekt, met een weegschaal in de ene en een
zwaard in de andere hand. Er wordt wel gezegd dat voor de uitbeelding een vrouw is gekozen,
omdat een gelijkenis met een man die daadwerkelijk een juridische functie uitoefende, dan
uitgesloten was. Als de vrouwe al op een concrete vrouw zou lijken, zou dat niet relevant zijn
geweest omdat aan haar in geen geval juridische macht toegekomen zou zijn. Een andere
verklaring kan het meestal vrouwelijke geslacht van de Latijnse woorden zijn, maar die verklaring
sluit natuurlijk een vergelijkbare vraag in. De deugden (Prudentia, Fortitudo, Temperantia, of
anderen) werden ook wel gezamenlijk afgebeeld. Een voorbeeld daarvan is nog in het voormalige
stadhuis van Amsterdam, thans Koninklijk Paleis, aan te treffen. De veranderingen die het beeld
heeft ondergaan door de eeuwen heen, zijn uitvoerig beschreven in Representing Justice. Resnik
en Curtis beschrijven hoe al in Mesopotamië rond 2000 voor Chr. De weegschaal als een kostbaar
instrument om de prijs van het onrecht af te wegen en vast te stellen in beelden werd gebruikt.
In verreweg de meeste gevallen ging het om kunst, in opdracht van de overheid gemaakt. Zij
bracht de deugden van een goed staatsbestuur, gedragen door de burgers, over. De staat, de
samenleving en de cultuur veranderden en die verandering is ook in de verbeelding van de
Vrouwe te zien, maar ze bleef steeds herkenbaar, het meest van alle verbeelde deugden. De
herkenbaarheid dankt ze met name aan de weegschaal, ook aan het zwaard, maar minder aan
de blinddoek. De weegschaal is onomstreden als element voor het bereiken van de
rechtvaardigheid, dat is anders met de blinddoek. In het Amsterdamse stadhuis is een beeld met
een blinddoek te vinden, maar ook beelden zonder. De bedekking van de ogen symboliseert naar
hedendaagse opvatting dat ze naar de argumenten luistert (audi et alteram partem) en op basis
daarvan weegschaal en zwaard hanteert. Op basis van een beperktere kennis, het negeren van
bepaalde bijzonderheden van partijen, zou een beter oordeel kunnen worden gegeven. Maar een
blinddoek heeft ook wel aangegeven dat justitie gebrekkig was, dat de Vrouwe niet wilde kijken
naar de uitvoering van straffen of dat ze gemakkelijk voor de gek kon worden gehouden. Ze werd
dan ook lange tijd juist met open ogen afgebeeld zodat ze goed kon zien wat er aan de hand was
en het zicht op de straffen die in haar naam werden uitgevoerd, niet kon vermijden.
In de loop van de 19e eeuw beginnen schilders en beeldhouwers steeds meer afstand van de
overheid te krijgen, er wordt meer buiten overheidsopdrachten gemaakt en de ‘cartoon’ wordt meer
gebruikt. De kunst zelf krijgt aan het einde van die eeuw een abstracter karakter. Grote schilders
houden zich daarna nog maar in heel beperkte mate bezig met het maken van verbeeldingen van
het recht of het rechtsbedrijf. De rol van verslaglegging en uitbeelding wordt door andere
kunstvormen, zoals de film, overgenomen. Zelfs voor en in de rechtbanken verschijnt abstracte
kunst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PaulaHulleman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,74. Je zit daarna nergens aan vast.
