BaK na inzage 11-04-2023
PSYCH, HUM, EVOL. INVALSHOEK
De term psychodynamisch wordt gebruikt voor ideeën van Freud en alle neofreudiaanse
(psychoanalytische) theorieën die ontstonden uit het idee dat de geest (psyche) -vooral de
onbewuste- een reservoir van energie (dynamica) voor de persoonlijkheid is.
Volgens de psychodynamische psychologie is de energie datgene wat motiveert.
Psychologen bekijken misdaad vanuit de invalshoek van leren, sociale invloed en
persoonlijkheidstrekken.
Het biologische perspectief zegt dat het lichaam apart van de geest kan worden bestudeerd.
De hersenen, zenuwstelsel, endocriene stelsel (hormoonstelsel) en genen bepalen het
gedrag > René Descartes
Het cognitieve perspectief kan worden gebruikt om de geest te bestuderen. Het unieke
patroon van waarnemingen, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen en herinneringen
bepalen het gedrag. > Wilhelm Wundt en William James
Het behavioristische perspectief is een psychologische invalshoek die de bron van onze
handelingen zoekt in de stimuli vanuit de omgeving, in plaats van innerlijke mentale
processen. > Watson en Skinner
Whole person perspectief zijn psychodynamische van Freud, waarbij alles voortkomt uit
processen in het onbewuste. Humanistische van Rogers en Maslow waarbij psychologie de
nadruk moet leggen op menselijke groet en potentieel i.p.v. stoornissen en de psychologie
van karaktertrekken van de oude Grieken waarbij het temperament en blijvende
karaktertrekken de hoofdrol speelt.
Volgens het ontwikkelingsperspectief veranderen mensen als gevolg van interactie tussen
erfelijke eigenschappen en omgeving > Mary Ainsworth, Jean Piaget en veel anderen. De
interactie tussen erfelijkheid en omgeving bepalen het gedrag.
Het sociocultureel perspectief zegt dat beide invloeden overeenstemmen van alle andere
factoren die gedag beïnvloeden. De kracht van de situatie bepaalt het gedrag volgens
Milgram, Zimbardo en anderen.
Allen kwamen voort uit radicaal nieuwe ideeën over geest en gedrag.
BIAS + VOORBEELDEN
Een bias (denkfout) is een vooroordeel, vervorming of vertekening gebaseerd op attitudes
en gevoelens.
Als de inleiding van een psychologieboek alleen gericht is op de westerse cultuur en geen
rekening houdt met andere culturele achtergronden kan dit leiden tot een beperkte kijk op
menselijk gedrag en kan de geldigheid van onderzoeksresultaten in twijfel
trekken > Culturele bias
Wanneer onderzoekers alleen zoeken naar informatie die hun hypotheses ondersteunt en
andere informatie negeren die deze hypothese zou kunnen tegenspreken, spreek je van een
confirmation bias.
Als een onderzoeker alleen studenten selecteert van een bepaalde universiteit voor hun
studie over stress, en geen rekening houdt met andere leeftijdsgroepen of beroepen spreek
je van een selectie bias.
Als studies die aantonen dat een bepaalde therapie niet effectief is die minder vaak worden
gepubliceerd dan studies die aantonen dat de therapie wel effectief is spreek je van een
publicatie bias.
,Wanneer de auteur de nadruk legt op de negatieve aspecten van menselijk gedrag en
emoties, terwijl de positieve aspecten worden genegeerd spreek je van een emotionele
bias. De auteur die zijn/haar verwachtingen en aannames over de resultaten van een studie
benadrukt, voordat deze resultaten zijn verkregen heeft een expectancy bias.
PROCEDUREEL ETC. GEHEUGEN
Sensorisch geheugen Werkgeheugen Langetermijngeheugen
Korte termijn Legt verbanden tussen Lange termijn
ideeën en gebeurtenissen
en kent betekenissen toe
Geen betekenisvolle Codeert informatie voor het Slaat informatie op in
codering, alleen registratie lange termijn opslag betekenisvolle mentale
categorieën
12-16 items 7 +/- 2 chunks Onbeperkt
0,45 – paar seconden 20 seconden tenzij Onbeperkt
meerdere malen herhaald
Apart register elk zintuig - Centrale bestuurder - Procedureel
- Fonologische lus geheugen
- Schetsboek - Declaratief
- Episodische buffer geheugen
- Semantische buffer Verder onderverdeeld in
episodisch en semantisch
Zintuiglijke zenuwbanen Hippocampus en Cerebrale cortex
frontaalkwab
Episodisch geheugen zijn gebeurtenissen. Het is de verbinding van informatie tot een
verhaal. Semantische buffer is de verwerking van informatie tot taal. Door dit geheugen
kennen we betekenis toe aan woorden die we zien of horen. Het procedureel geheugen is
een archief voor procedures van handelingen en het declaratief geheugen is een opslag voor
informatie over de feiten die we kennen en ervaringen die we ons herinneringen.
Repeteren is een proces waarbij informatie wordt herhaald zodat het niet vervaagt in de tijd
dat die in het werkgeheugen zit. Elaboratie is een proces waarin informatie actief wordt
verwerkt door die te verbinden met kennis die al in het langetermijngeheugen is opgeslagen.
Bij chunking worden stukjes informatie georganiseerd tot een kleiner aantal betekenisvolle
eenheden. Dit creëert ruimte in het werkgeheugen.
SENSATIE
Terug te vinden in het moderne, cognitieve perspectief samen met perceptie, geheugen,
leren, taal en denken.
, DENKSTIJLEN
“Als alle katten dieren zijn, en Felix is een kat, dan moet Felix ook een dier zijn.” Is een
voorbeeld van deductief denken - is een denkstijl waarbij iemand specifieke conclusies trekt
op basis van algemene principes of hypothesen.
“Als alle katten die ik heb gezien zwart zijn, kan ik concluderen dat alle katten zwart zijn.” is
een voorbeeld van inductief denken - is een denkstijl waarbij iemand algemene conclusies
trekt op basis van specifieke voorbeelden.
Creatief denken - is een denkstijl waarbij iemand nieuwe en originele ideeën en oplossingen
bedenkt. Creatief denken kan worden gestimuleerd door het gebruik van brainstorming,
lateraal denken en andere technieken.
Kritisch denken - is een denkstijl waarbij iemand zorgvuldig analyseert en beoordeelt of een
bepaalde claim of stelling waar is of niet. Dit kan worden bereikt door het toepassen van
logica, het evalueren van bewijsmateriaal en het bekijken van verschillende perspectieven.
Heuristisch denken - is een denkstijl waarbij iemand snel en intuïtief beslissingen neemt op
basis van eerder opgedane kennis en ervaringen.
PSYCHOANALYSE, BEHAVIORISTEN, GESTALT UITSPRAKEN
Gestaltpsychologie is een visie op perceptie (> waarneming) uit Duitsland. Een groot deel
van onze waarneming wordt gevormd door aangeboren en in de mensen veranderende
factoren. “Gestalt” is het Duitse woord voor “geheel”.
Het geheel is meer dan de som der delen: de perceptie van een object of gebeurtenis is niet
alleen afhankelijk van de afzonderlijke delen, maar ook van de manier waarop deze delen
georganiseerd zijn.
De mens is geneigd om patronen te zoeken: Mensen hebben de neiging om informatie te
organiseren in patronen en samenhangende geheelvormen.
Waarneming is subjectief: De manier waarop we zintuiglijke informatie interpreteren en
waarnemen is subjectief (het persoonlijk oordeel of de persoonlijke zienswijze van een
individu) en afhankelijk van factoren zoals onze ervaringen, verwachtingen en emotionele
toestand.
De wetten van perceptuele organisatie: Gestaltpsychologen hebben verschillende wetten
van perceptuele organisatie ontdekt, zoals de wet van nabijheid (elementen die dicht bij
elkaar staan in de waarneming, als bij elkaar horend groeperen), de wet van gelijkenis (stelt
dat we elementen die op elkaar lijken in de waarneming, als bij elkaar horend groeperen), de
wet van continuïteit (stelt dat we de voorkeur geven aan waarnemingen die een vloeiende
en continue lijn of patroon volgen) en de wet van geslotenheid (stelt dat ons brein de
neiging heeft om ontbrekende delen van een object of patroon in te vullen om een volledig
en begrijpelijk geheel te creëren).
Het belang van context: De context waarin een object of gebeurtenis wordt waargenomen,
kan van invloed zijn op de manier waarop het wordt geïnterpreteerd en begrepen.
Problemen oplossen door inzicht: Volgens de gestaltpsychologie kunnen problemen het best
worden opgelost door inzicht in de relatie tussen de delen en het geheel, in plaats van door
stapsgewijze analyse en opbouw.
Leerprocessen beïnvloeden de perceptie: Gestaltpsychologen erkennen dat leerprocessen
van invloed zijn op perceptie. Mensen leren door ervaring en verfijnen hun perceptuele
vaardigheden naarmate ze meer ervaring opdoen.
