Samenvatting positieve psychologie
Deel 1: perspectief en betekenis
Hoofdstuk 1
Positieve psychologie: een introductie
Korte geschiedenis van het ontstaan van de positieve psychologie
Grondleggers
Ideeën
Seligman en Csikszentmihalyai kwamen tot de conclusie dat de psychologie zich te eenzijdig
bezighield met stoornissen in het menselijk functioneren.
4 acties van hen die ten grondslag liggen aan het ontstaan van de positieve psychologie
1. Ze organiseerden conferenties met jonge wetenschappers over de mogelijkheden om
onderzoek te doen naar het optimaal functioneren en de factoren die daaraan bijdragen.
2. Ze zorgden ervoor dat grote fondsen geïnteresseerd werden in onderzoek naar het
optimaal functioneren van mensen.
3. Ze zorgden ervoor dat positieve psychologie op de agenda kwam te staan bij
bijeenkomsten van de APA (Seligman was voorzitter)
4. Ze organiseerden een speciale uitgave van het tijdschrift American Psychologist over het
onderwerp ‘positieve psychologie’
Definitie volgens hen
het gaat over gewaardeerde subjectieve ervaringen op individueel niveau (positieve individuele
eigenschappen) of op groepsniveau (burgerlijke deugden en instanties die individuen bewegen tot
beter burgerschap):
- In het verleden: welzijn, tevredenheid en voldoening
- Voor de toekomst: hoop en optimisme
- In het heden: flow (opgaan in bezigheden) en geluk
Stuurgroep positieve psychologie
Diener, Peterson en Vaillant
Zorgden voor de institutionalisering van de positieve psychologie
- Zij organiseerden een Positive Psychology Network en zorgde voor de oprichting van de IPPA
(International Positive Psychology Association), die wereldconferenties organiseerden
- Zij publiceerden het Journal of Positive Psychology waardoor de positieve psychologie in
korte tijd een wetenschappelijke stroming werd.
3 kanttekeningen
1. Veel psychologen vonden de naam ongelukkig, omdat het zou suggereren dat de
bestaande psychologie ‘negatief is’
Doel is ook niet om de psychologie van stoornissen en disfunctioneren te vervangen,
maar is bedoeld om de bestaande vakgebieden aan te vullen en het
onderscheidende van dit nieuwe perspectief te benadrukken (integratie van kennis
over disfunctioneren en optimaal functioneren)
, Positieve psychologie kan worden gezien als een nieuw vakgebied, maar ook als een
nieuw perspectief dat door de hele psychologie snijdt.
2. Er is al veel eerder onderzoek gedaan naar het welbevinden en positief functioneren van
mensen
Bijvoorbeeld de ZDT. 3 basisbehoeften: autonomie, competentie en verbondenheid.
Vervulling van deze basisbehoeften leidt tot persoonlijke ontwikkeling en
welbevinden.
Kracht van institutionalisering van positieve psychologie: bundelen van veel studies
naar processen die bijdragen aan welbevinden, waardoor nieuwe inzichten beter
uitgewisseld en geïntegreerd konden worden.
3. Positieve psychologie vormt niet per se een eenheid
Er zijn discussies over de fundamenten en specifieke benaderingen van positieve
psychologie.
Er is een veelheid aan begrippen ontstaan die niet altijd goed van elkaar te
onderscheiden zijn.
Definities en focus van de positieve psychologie
3 andere definities dan Seligman en Csikszentmihalyai
1. Sheldon en King
Positieve psychologie is niets anders dan de wetenschappelijke studie van gewone
menselijke krachten en deugden. De positieve psychologie bekijkt 'de gemiddelde mens'
opnieuw, met een interesse om uit te zoeken wat werkt, wat goed is, en wat verbetering
brengt.
2. Gable en Haidt
Positieve psychologie is de studie van de voorwaarden en processen die bijdragen tot het
floreren of optimaal functioneren van mensen, groepen en instellingen.
3. Website v/d Journal of Positive Psychology
Positieve psychologie gaat over wetenschappelijk onderbouwde perspectieven op wat het
leven de moeite waard maakt. Zij richt zich op aspecten van de menselijke conditie die leiden
tot geluk, vervulling en bloei.
,Focus positieve psychologie
Alle definities richten zich op het spectrum van optimaal functioneren en de factoren die daarbij een
rol spelen. De positieve psychologie heeft specifiek interesse voor zeer goed functionerende of
excellerende mensen en organisaties.
- Het idee is dat men niet alleen veel kan leren van situaties waarin iets misgaat, maar juist ook
van situaties waarin het extreem goed gaat. Volgt hiermee het idee van Maslow die
onderzoek deed naar piekervaringen.
- Castonguay en Hill: doen onderzoek naar de behandelingen van zeer effectieve therapeuten
om zicht te krijgen op optimale therapeutische vaardigheden en deze kennis over te dragen.
Kennis over disfunctioneren VS. optimaal functioneren vertaald naar interventies
- Wanneer kennis gaat over disfunctioneren: accent ligt op ‘repareren’ (de oorzaken van
problemen en aandoeningen achterhalen en wegnemen).
- Wanneer kennis gaat over positief functioneren: accent op het bekrachtigen en waarderen
van wat er goed gaat, en op het optimaliseren van processen, vaardigheden en gedrag (zie
afbeelding). Sluit daarom goed aan bij de huidige maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de
‘positieve gezondheid’
Positieve gezondheid richt zich op het versterken van gezond gedrag en het zo goed
mogelijk leven met een ziekte, en minder op het genezen van een ziekte.
Voordelen aandacht voor krachten en vaardigheden: zorgt voor meer betrokkenheid,
betere resultaten en een betere ontwikkeling. Ook kost het minder tijd en inspanning
dan aandacht voor zwakten en beperkingen.
Metapsychologisch perspectief VS. pragmatisch perspectief
- Metapsychologisch: visie van de positieve psychologie dat de psychologie zich op het hele
spectrum van menselijke ervaringen moet richten (kennis positieve psychologie ook juist
toepasbaar op moeilijke omstandigheden).
- Pragmatisch: er kunnen 4 analyseniveaus onderscheiden worden die met elkaar
interacteren.
1. Bronnen
(genetische) aanleg en omgevingsfactoren. Welbevinden en zingeving zijn ook deels
genetisch. Genetische aanleg bepaald de speelruimte voor de ontwikkeling van
kwaliteiten en welbevinden (weinig aanleg voor optimisme: zal nooit een zeer
optimistisch persoon worden).
2. Processen
Persoonlijke vaardigheden en kwaliteiten (motivatie, optimisme, zingeving, sterke
kanten).
3. Contexten
De invloed van systemen (relaties, schoolklimaat, cultuur, economie, sociaal-culturele
ontwikkelingen).
4. Uitkomsten
Wat wordt verstaan onder geluk, welbevinden, levenstevredenheid en optimaal
functioneren en hoe meten we dit?
, Welbevinden
2 verschillende opvattingen
Belangrijkste doel van de positieve psychologie is om bij te dragen aan het ‘goede leven’, maar er is
discussie over wat het goede leven inhoudt. Er is ook discussie over wat welbevinden is.
- Hedonistische benadering: welbevinden is een positieve emotionele toestand van geluk en
tevredenheid.
- Onderzoekers die aansluiten bij Aristoteles en eudaimonia centraal stellen: zien welbevinden
als de ervaring van een goede positie in de maatschappij. Zij bekijken het meer als vervulling
van individuele mogelijkheden in een maatschappelijke context en hebben kritiek op de
hedonistische benadering (vinden dat de invulling van wat precies geluk en tevredenheid is
helemaal aan mensen zelf wordt overgelaten. Mensen kunnen zich enerzijds in moeilijke
situaties toch gelukkig en tevreden voelen, maar anderzijds dragen geluk en tevredenheid
niet per se bij aan verdere ontwikkeling).
3 manieren om met de verschillende soorten opvattingen om te gaan
1. Verschillen groots uitmeten. Er is echter geen goed criterium dat aangeeft of de ene
benadering van welbevinden beter/belangrijker is.
2. Doen alsof alle opvattingen op hetzelfde neerkomen.
3. Recht doen aan de verschillende opvattingen door ze te zien als belangrijke en onderling aan
elkaar gerelateerde componenten van welbevinden (middenweg).
Keyes: introduceerde het begrip floreren. Floreren is een optimale staat van
welbevinden, waarbij mensen een hoge mate van emotioneel, psychologisch en
sociaal welbevinden ervaren.
Conclusie
Veel onderzoek richt zich op de bronnen, processen en contexten die bijdragen aan welbevinden en
met interventies en beleid kan het welbevinden versterkt worden. Dit bevorderen van welbevinden
is belangrijk omdat het bijdraagt aan het functioneren (heeft een effect op fysieke en geestelijke
gezondheid, op herstel van ziekte en op langer leven).