Samenvatting van hoofdstuk 10, daarbij ook de extra artikelen die op de Pearson website staan en de belangrijke afbeeldingen uit het boek, waarin de stof nog een keer duidelijk wordt uitgelegd.
H10 Persoonlijkheid: theorieën van de gehele persoon
10.1 Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd?
Persoonlijkheid zijn de psychologische kenmerken die een zekere continuïteit verlenen aan
het gedrag van een individu in verschillende situaties en op verschillende momenten. Het kan
beschouwd worden als de rode draad van ons leven. Als die draad zou breken, kan dit ertoe
leiden dat een persoonlijkheid beladen raakt met de inconsequenties die we zien bij bv.
manische-depressieve psychose, schizofrenie of de meervoudige persoonlijkheidsstoornis. Als
je snel een overzichtelijk beeld wilt hebben van de huidige persoonlijkheidskenmerken van
een individu, gebruik je de theorieën over temperamenten, trekken of typen. Als je een manier
zoekt om iemand te begrijpen en je deze persoon beschouwt als een zich ontwikkeld,
verantwoordelijk wezen, ben je waarschijnlijk het beste geholpen met de psychodynamische,
humanistische of sociaal-cognitieve persoonlijkheidstheorieën. Als je geïnteresseerd bent in
de manier waarop individuen elkaar begrijpen en wilt weten welke ideeën mensen over elkaar
hebben, ben je op zoek naar hun impliciete persoonlijkheidstheorieën. Als je je afvraagt of
mensen elkaar overal ter wereld op dezelfde manier begrijpen, zal het crossculturele
onderzoek je helpen. De persoonlijkheid wordt gevormd door de gecombineerde krachten van
biologische, situationele en psychologische processen, die allemaal in een context van sociaal-
culturele en ontwikkelingsfactoren zijn ingebed. Als twee laboratoriumratten in een kooi
worden geplaatst waarvan de bodem herhaaldelijk onder stroom wordt gezet, zullen de ratten
elkaar aanvallen, wat Freud verplaatsing van agressie noemde. Uit de moderne neurologie en
evolutionaire psychologie blijkt dat het onjuist is te veronderstellen dat al het menselijk
gedrag door slechts enkele basale motieven wordt veroorzaakt. Onze hersenen lijken te
bestaan uit een verzameling ‘modulen’ waarvan elk zich heeft gespecialiseerd in de realisatie
van een specifiek doel. Ons gedrag wordt voor een belangrijk deel gevormd volgens de
principes van behavioristische conditionering, cognitief leren en sociale psychologie.
Omgevingsinvloeden worden zeer belangrijk geacht, Walter Mischel heeft zelf gesuggereerd
dat alle andere effecten, met inbegrip van alle aangeboren eigenschappen, door deze
invloeden worden overstemd. Maar hoe belangrijk de omgeving ook is, we moeten al onze
ervaringen door een reeks interne mentale ‘filters’ laten lopen, die kernelementen van de
persoonlijkheid representeren. Bij een beschrijvende persoonlijkheidstheorie ligt de nadruk op
de betrekkelijk stabiele persoonlijkheidskenmerken (bv. introvert of extravert). Karaktertrek
is een stabiel persoonlijkheidskenmerk waarvan men aanneemt dat het zich in het individu
bevindt en dat in verschillende omstandigheden een leidraad vormt voor zijn of haar
gedachten en handelingen. Procestheorieën verklaren de persoonlijkheid in termen van de
interne persoonlijkheidsprocessen. Persoonlijkheidsprocessen is de interne werking van de
persoonlijkheid, omvat motivatie, emotie, perceptie en leren en daarnaast ook onbewuste
processen. Er komen enkele persoonlijkheidskenmerken voor in verschillende culturen. Er
zijn echter ook onderdelen van de persoonlijkheid waarop de cultuur een enorme invloed
heeft (zoals individualisme en collectivisme). Ook sociale relaties hebben een enorme invloed
op de persoonlijkheid, in grote mate wordt bepaald wie je bent door degenen met wie je bent
omgegaan toen je opgroeide. Geen enkele theorie voldoet op zichzelf om te verklaren waarom
mensen doen wat ze doen.
10.2 Uit welke blijvende patronen of disposities bestaat onze persoonlijkheid?
De Griekse arts Hippocrates dacht dat ons temperament werd bepaald door de verhouding
tussen de 4 humores (lichaamssappen). Hippocrates leverde een vroege bijdrage aan het idee
van een verband tussen lichaam en geest. Een van zijn overtuigingen was dat ons individuele
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cheryl3107. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
