Week 1: Sociale psychologie en het zelf
Hoe komen we aan zelfkennis?
- Zelfperceptie
- De waarneming over hoe je jezelf ervaart (gezien via een buitenstaander)
- Je eigen waarneming van jou als persoon en je bijkomende gedragingen en
omgeving evalueert om inzicht te krijgen op hoe iemand zichzelf ervaart
- Introspectie
- In jezelf gekeerd ga je je dingen afvragen zoals waarom ben ik voor een
bepaalde keuze gegaan
- Je kijkt naar binnen voor zelfkennis
- Bij vragen waarom ik iets doe kan je onbewuste ik je voor de gek houden
- Vaak bewust achteraf beredeneren waarom we iets doen, wat in eerste
instantie ook onbewust is gekozen
- Proprioceptie (embodiment)
- Bewustzijn creeren over welke invloed bepaalde handelingen bewegen
(fysiek) invloed hebben op ons dagelijks functioneren.
Verschil tussen zelfconcept en zelf-schema:
Zelfconcept
- Het algehele beeld/idee wat je over jezelf hebt
- Zelfconcept is het beeld dat we over onszelf hebben gecreëerd. Niet alleen een
visueel beeld natuurlijk; het is eerder de reeks ideeën waarvan we geloven dat ze
ons definiëren, bewust en onbewust.
Zelf-schema
- Zelfschema is de specifieke kennis structuur of cognitieve representatie van het
zelfconcept. Het is het netwerk van geassocieerde bouwstenen. Zelfschema’s zijn
gebouwd op eerdere ervaringen en leiden de informatieprocessing van het zelf,
vooral in sociale interactie. Het zelfconcept is de optelsom van alle zelfschema’s.
- Het zelfconcept is verdeeld in een zelf-schema
- Complex of simpel
- Complex: Heel veel samenlopende schema’s
- Simpel: Weinig en losstaande schema’s
- Het geheel van schema’s is het zelfconcept
,Zelfwaardering
- Stabiliteit van zelfwaardering
- Veel schommelingen in zelfwaardering
- Bij hoge maar instabiele zelfwaardering → snel defensief
- Contingentie van zelfwaardering
- Je laat je zelfwaardering afhangen van het bereiken van bepaalde
standaarden zoals succes, presteren, sociale goedkeuring, uiterlijk
- Voorbeelden: Goed zijn in je werk, de beste zijn in je sport, goede relaties
hebben met anderen, slank zijn
Vormen van zelfwaardering
- Expliciete zelfwaardering
- Hoe mensen bewust uiten zichzelf te waarderen
- Bijvoorbeeld in interviews, vragenlijsten, pochen
- Impliciete zelfwaardering
- Hoe mensen onbewust laten zien hoe ze zichzelf waarderen
- Bijvoorbeeld stamelen, wegkijken, zacht praten, duidelijk en hard
praten, open zelfverzekerde houding
Sociale vergelijkingstheorie
- Meestal is er geen objectieve vorm ter vergelijking, dus sociaal criterium
- Vergelijken met vergelijkbare individuen
- Opwaartse/neerwaartse sociale vergelijking
- Bij prestaties: vergelijken met anderen die iets beter zijn
- Bij meningen/interesses: vergelijken met iemand die op je lijkt
- Bij zelfverheffing: neerwaartse vergelijking
- Bij zelfverbetering: opwaartse vergelijking
Opwaartse sociale vergelijking
- Je kijkt naar mensen die iets beter hebben gedaan dan jijzelf en vergelijkt jezelf
daarmee
Neerwaartse sociale vergelijking
- Je kijkt naar mensen die iets minder goed hebben gedaan dan jijzelf en vergelijkt
jezelf daarmee
, Week 2: Zelfpresentatie, indruksvorming en
attributie
Zelfpresentatie
- Bewust of onbewust invloed uit proberen te oefenen op wat anderen van ons vinden
- Expressieve zelfpresentatie
- gericht op het krijgen van bevestiging van het zelfbeeld door. anderen.
- Instrumentele zelfpresentatie
- Instrumentele zelfpresentatie is een manier om iets van anderen gedaan te
krijgen en daardoor geen doel op zich, maar een middel.
- Voorbeeld: Slijmen, afstandelijkheid, intimidatie, zelfpromotie, ‘dommetje
spelen’, sociaal wenselijk gedrag, onafhankelijk bewijzen
Ingratiation
- Een vorm van zelfpresentatie om aardig gevonden te worden, sympathie te winnen
- Interesse tonen, hulp aanbieden, gunst verlenen, lachen, complimenteren,
instemmen
- Instrumentele zelfpresentatie: slijmen
Ingratiatior’s dilemma
- Hoe belangrijker het voor je is om positief over te komen (naarmate de ander ‘hoger’
boven je staat (baas, docent)), des te eerder valt het op dat je aan het slijmen bent.
Zelfpromotie
- Gaat niet om ‘aardig gevonden te worden’, maar om bekwaam, slim, capabel,
succesvol, sterk, als leider gevonden te worden.
- Vertellen over je staat van dienst, prestaties → Opscheppen, pochen
Humblebragging
- Opscheppen door te doen alsof je bescheiden/nederig bent
- Al die jongens die me iets te drinken aanbieden, wat vervelend!
- Mensen zeggen altijd dat ik op Brad Pitt lijk, echt niet!
- Alwéér gevraagd of ik fotomodel ben.
- Wie weet er een goede Porsche-garage in Eindhoven?