mijn gemaakte samenvatting met begrippen en kenmerkende aspecten uit het boek zelf.
de samenvatting geeft de belangrijkste info van deel 1 van de katern.
Ik kan er goed mee leren, ik hoop jij ook! :)
VWO 6 historische contexten deel 1: Steden en burgers in de Lage Landen (1050-1700)
Bijhorende kenmerkende aspecten:
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-
urbane samenleving
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
- Het begin van staatsvorming en centralisatie
- Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke
macht het primaat behoorde te hebben
- De expansie van het christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de
kruistochten
- Het begin van Europese overzeese expansie
- Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
- De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
- De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had
- Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat
- Het streven van vorsten naar absolute macht
- De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht
van de Nederlandse Republiek
- Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
- De wetenschappelijke revolutie
Samenvatting
De opkomst van de steden
Oorzaak: bevolkingsgroei + opkomst van de geldeconomie in Europa:
- Toename van het produceren van voedsel
Gevolg:
- Verstedelijking -> bossen kappen voor landbouw
- Ontstaan agrarisch-urbane samenleving
- Monetaire economie -> handel bloeit op
De steden waren afhankelijk van nijverheid productie + handel
- Boeren verkochten hun producten op de markt -> steden leverden werktuigen, kleding en
andere nijverheid producten op.
Hierdoor specialiseerde steden zich in bepaalde goederen -> door marktfunctie werden de
handelsnetwerken van steden en hu verzorgingsgebied verder vertakt.
Steden willen stadsrechten om hun belangen te beschermen -> zoals bijvoorbeeld stadsmuren
bouwen en een eigen bestuur hebben etc.
Adel en geestelijke geven stadsrechten in ruil voor geld om zo steun van de stad en een groeiende
economie en welvaart te krijgen.
, - Soms werd dit afgedwongen met geweld.
Steden onder leiding van Schepenen (voorstaande burgers in het bestuur).
Bevolkingsgroei daalt in de 14e eeuw door hongersnood en de pest.
Verstedelijking ging alleen snel in Noord-Italië en Vlaanderen.
Geestelijke, paupers, vrouwen, arbeiders en bedelaars waren geen poorters (stadsburger).
Binnensteden:
Burgers kregen privileges van de heer: later kregen ze stadsrechten.
Vorsten hadden nog wel invloed in de steden via een baljuw of een schout.
Het stadsbestuur bestond uit leden van koopmansfamilies. Die zaten ook in de stadsraad van
schepenen en ze bestuurden via het raadhuis.
Vroedschap: vergadering van aanzienlijke burgers die stadsbestuur adviseerde en controleerde.
Later werden er ook burgermeesters benoemd.
Boeren immigreerden massaal naar de stad -> heer wilde dit niet -> er werden maatregelen
genomen:
- Herendiensten en onvrijheden werden afgeschaft
- Boeren kregen geld betalingen
Gevolg: boeren gingen commercieel denken en gingen overschotten produceren voor de verkoop.
Atrecht (Frankrijk)
- Een belangerijke stad in de Nederlanden
- Een Bisschopsstad
Opkomst van de laken nijverheid door wol, oorzaken:
- Hoge landbouw productiviteit
- Schapenhouderij -> veel wol geproduceerd -> Engeland werd de grootste leverancier
Atrecht via Franse jaarmarkten onderdeel van handelsnetwerken met Italiaanse (noord) stadstaten.
Kooplieden kregen meer macht in Atrecht, redenen:
- Organisatie in gilden
- Macht in stadsbestuur door het uitlenen van geld aan edellieden -> Atrecht startpunt van
stedelijk dynamiek in de Nederlanden.
Opkomst van Vlaanderen
Rond 1300 vormde Vlaamse steden een nieuwe centrum van nijverheid in de Nederlanden.
- Brugge werd via de Noordzee het centrum van handel tussen steden van de Hanze, Spanje en
Italië
Stedelijke bevolking bestond uit:
- Bovenlaag: patriciërs = de rijke handelaren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evakomed. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,65. Je zit daarna nergens aan vast.
