Identiteit: Hoe kijkt de mens naar zichzelf?
Lichamelijkheid: Hoe is de mens lichamelijk in de wereld aanwezig (bijv. Hawking in een rolstoel)
Bewustzijn: De menselijke geest, gespiegeld aan het lichaam. Zonder geest/ziel is er geen bewustzijn
Transcendentie: Iets gaat boven/voorbij aan de zintuigelijk waarneembare wereld
Subject: De denkende mens die actief waarneemt ipv waargenomen wordt
Intersubjectiviteit: het delen van dingen (objecten) door meerdere mensen (subjecten), bijvoorbeeld
“common sense”, samen tot een beter/gezamenlijk begrip komen
Gender: De culturele invulling van sekse; genderrollen
Rede (Kant): het vermogen om de zintuiglijke werkelijkheid te overstijgen en daar niet meer
afhankelijk van te zijn.
Deugd: Een voortreffelijke eigenschap
Moraal: Een beschrijving van de normen die in een samenleving/groep aanwezig zijn
Nut: Het grootste goed voor de grootste groep
Natuurrecht: recht dat niet plaats- of tijdgebonden is (bijv recht van leven), bestaan ervan is
controversieel
Positief recht: recht dat op een bepaald tijdstip en op een bepaalde plaats geldt
Natuurtoestand: natuurlijke/oorspronkelijke staat van mensen en dingen
Legitimiteit: Voldoende basis voor macht/wetten, door toestemming/instemming van de bevolking,
omdat ze rationeel zijn en het algemene geluk dienen
Schaarste: vraag overtreft het aanbod
Vervreemding: grote afstand tussen de mens en besef van hoe dingen zijn/zouden moeten zijn
Rechtvaardigheid: morele juistheid
Wie mag meedoen in een democratie?
Dahl: Iedereen
Plato: Experts
Mill: Het volk (met een paar voorwaarden)
Schumpeter: Het volk mag politici kiezen, maar deze moeten daarna
met rust gelaten worden
Dahl
Tien voordelen democratie volgens Dahl:
- Helpt regering wrede autocraten voorkomen
- Garandeert fundamentele rechten die andere systemen niet (kunnen) verlenen
- Helpt mensen hun fundamentele belangen te beschermen
- Verzekert grotere mate van persoonlijke vrijheid
- Alleen democratische regering kan vrijheid tot zelfbeschikking faciliteren: leven onder
zelfgekozen wetten
- Alleen een democratische regering kan personen maximaal in staat stellen morele
verantwoordelijkheid te nemen
- Bevordert menselijke ontwikkeling (meer dan alternatieven)
- Alleen een democratische regering kan relatief hoge mate van politieke gelijkheid bevorderen
- Geen oorlog
- Welvarender
, Eindterm 4: de kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Dahl:
- Politieke gelijkheid verstandiger is dan een regering door politieke experts (H1 Denken over
democratie):
Dahl vindt dat politieke experts niet alleen kunnen regeren, omdat morele overwegingen ook
belangrijk zijn en experts niet overal verstand van hebben. Er bestaat bovendien geen
wetenschap van het regeren: wat het juiste is om te doen is niet wetenschappelijk aan te tonen
Democratie ervoor zorgt dat mensen zich goed kunnen ontwikkelen (H2 Denken over
democratie:
In Dahl’s ogen is een ontwikkeld mens iemand die in elk geval voor zichzelf en anderen kan
zorgen en verantwoordelijkheid kan nemen voor beslissingen. De kans dat we dit leren is volgens
Dahl het grootst in een democratie
- Democratie leidt tot persoonlijke vrijheid en zelfbepaling (H3 Denken over democratie):
Wetten zijn noodzakelijk om onderdrukking te voorkomen en wetten in een democratie
garanderen meer persoonlijke vrijheid dan andere staatsvormen kunnen bieden. We kunnen
misschien niet altijd doen wat we willen, maar omdat we politieke inspraak hebben is er sprake
van zelfbeschikking: het volk bepaalt zelf onder welke wetten het leeft
- Een succesvolle democratie weinig culturele diversiteit toelaat (H4 Denken over democratie):
Eenheid maakt het eenvoudiger om consensus te bereiken
- Vrijheid van meningsuiting een voorwaarde voor democratie is (H5 Denken over democratie):
Vrijheid van expressie betekent dat je het recht hebt om gehoord te worden, maar ook om te
horen wat een ander te zeggen heeft. Zonder deze vrijheid zouden we een makkelijke prooi zijn
voor een autoritaire leider
- Democratie een cultuur vereist waarin democratische waarden en overtuigingen belangrijk
worden gevonden (H6 Denken over democratie):
Een democratie kent een risico om in totalitarisme om te slaan, daarom is het noodzakelijk dat
democratische waarden en praktijken van de ene op de andere generatie overgedragen kunnen
worden
Volgens Dahl denkt Plato dat de koning-filosoof drie eigenschappen bezit:
- De meeste mensen hebben niet het verstand om hun eigen belang te scheiden van het algemeen
belang.
- De meeste mensen hebben niet de morele wil om het algemeen belang ook echt na te streven.
- De meeste mensen hebben niet de technische kennis om het algemeen belang uit te voeren.
Dahl is het hier niet mee eens: hij stelt dat er geen wetenschap is van het regeren, je kunt er niet
voor studeren. Wetenschappelijke kennis is een ander soort kennis dan morele kennis.
Absolute morele kennis bestaat niet, want wijsheid is nooit absoluut.
Technische expertise is volgens Dahl zeker belangrijk, maar nooit voldoende basis voor een
politieke beslissing, want:
- Er is altijd een morele overweging nodig
- Experts missen ook een boel kennis (bijv. corona: Van Dissel heeft medicijnen gestudeerd, geen
ethiek. Hij weet niet of het moreel juist is om bv. de scholen te sluiten)
Plato
Sommige mensen zijn beter in staat te regeren dan anderen (want zij hebben de rede, lijntje naar
het goede, weten wat het beste is voor de samenleving)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraderuiter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.