Kennislijn (OVK2TKCZ02)
Samenvatting (lesvoorbereiding, ingesproken powerpoints, literatuur en werkgroepen)
HBO-V leerjaar 2 OP7
Week 1
Les 1 Verpleegkundig proces en klinisch redeneren
Online ingesproken college:
Belang van het verpleegkundig proces: kosteneffectief, bevordert samenwerking, verhoogt de participatie van
de zorgvrager in het zorgproces, nodig voor de professionele standaard (zijn de wetten, regels en normen waar
verpleegkundigen zich aan moeten houden), bevorderd persoonsgerichte zorg, bevordert efficiëntie,
ondersteunt coördinatie en continuïteit in de zorg.
Daarnaast zorgt het verpleegkundig proces voor een
holistische aanpak (iedere zorgvrager wordt als uniek gezien)
en het zorgt voor een aanpak gericht op EBP
Verschillende definities voor het verpleegkundig proces:
Verpleegkundig proces van Wilkinson:
Belangrijk in het verpleegkundig proces volgens Wilkinson:
-Het denken en doen van de verpleegkundige wordt toegepast
in het verpleegkundig proces.
-Het is een systematische en creatieve methode.
,-Het verpleegkundig proces is een methode waarin gezondheidsproblemen worden vastgesteld, voorkomen en
behandeld.
-Het is een methode waarmee je vermogens van de zorgvrager vaststelt. Belangrijk is zelfmanagement.
-Het verpleegkundig proces helpt verpleegkundigen om hun competenties toe te passen bij het verlenen van
zorg. Zorgverlener staat middenin de bloem van de canmeds-rollen. Het verpleegkundig proces komt telkens
terug in die competenties.
-Het verpleegkundig proces vereist kennis, denkvermogen en motivatie van de verpleegkundige.
Belangrijk in het verpleegkundig proces volgens VenVN:
-Het continue proces van gegevensverzameling en analyse
-Dit proces is gericht op de vragen en problemen van een individu en diens naasten, in relatie tot ziekte en
gezondheid.
-Het is een cyclisch proces (niet creatief net als bij
Wilkinson)
Verpleegkundig proces Hogeschool Rotterdam: ->
In vergelijking met Wilkinson is ‘interventies’ uit
elkaar getrokken in een stukje planning en
uitvoering.
Geschiedenis:
Verpleegkundig proces 1950-1970: APIE model
(Assessment, Problems, Interventions, Evaluation)
Was toen vooral probleemoplossend georiënteerd.
Er werd gekeken naar de voorspelbaarheid en de
medische conditie van de zorgvrager. Op basis
hiervan werden verpleegkundige acties, procedures en interventies bedacht. Zo werden
standaardverpleegplannen ontwikkeld.
Verpleegkundig proces 1970-1990: ADPIE model (Assessment, Diagnosis, Planning, Implementation,
Evaluation). Ze vonden dat verpleegkundigen niet alleen handelden als gevolg van een probleem maar dat
verpleegkundigen ook zelf diagnoses konden stellen (‘Diagnoses beweging’ 1960). Tijdens het gegevens
verzamelen werd al gekeken naar welke diagnose er gesteld kon worden (diagnostisch proces).
Verpleegkundige zorg werd nu los gezien van medische zorg. Voorheen lineaire verpleegkundig proces, het
stopte als de zorgvrager werd ontslagen uit het ziekenhuis. Nu werd het proces cyclisch weergegeven omdat
sommige verpleegkundige problemen door kunnen gaan naar een volgende setting.
EBP gaat over:
-De wensen en voorkeuren van de patiënt
-De klinische expertise van de verpleegkundige (de kennis die je hebt)
-Het best beschikbare bewijs (bewijs voor welke interventies je gaat
inzetten, bewijs voor de beste manier van gegevens verzamelen voor
die ziekte).
Al deze drie onderdelen combineer je om uiteindelijk tot een zo goed
mogelijk besluit te komen.
Kritisch denken wordt beïnvloed door bepaalde factoren:
-De achtergrond van de verpleegkundige
-Normen en waarden (kan verschillen tussen verpleegkundige en patiënt, kan leiden tot ethische dilemma’s)
-Levenservaring
-Verpleegkundige kennis en vaardigheden (hoe lang je al werkt als verpleegkundige)
-Visie en ideeën op verpleegkunde (visie veranderd en ontwikkeld)
-Informatie van en over de patiënt (informatie van de patiënt zelf of informatie ontvangen van derden)
,Wees je bewust van deze factoren, niet te snel concluderen. Houd een open houding aan.
Boek: Klinisch redeneren en verpleegkundige classificaties H3
Deze leren voor de toets
Binnenste ring is het verpleegkundig proces maar ook het klinisch redeneren. Deze twee hebben overlap want
om het verpleegkundig proces zo goed mogelijk te kunnen doorlopen is klinisch redeneren nodig. Klinisch
redeneren is de handeling die je doet tijdens het hele verpleegkundig proces. Klinisch redeneren is de basis.
Klinisch redeneren is het continu procesmatig gegevens verzamelen en analyseren gericht op het vaststellen
van vragen en problemen van de zorgvrager en het kiezen van daarbij passende zorgresultaten en interventies
(Lambregts et al. 2016).
Klinisch redeneren is continu kritisch denken.
Methodisch werken gaat om een bewuste en systematische aanpak van verpleegkundig handelen.
Indiceren van zorg is het vaststellen, beschrijven en organiseren van de benodigde zorg samen met de patiënt.
Verpleegkundig proces tekenen voordat je begint met de toets
Gegevens verzamelen: bijv aan de hand van Gordon
Problemen/diagnoses: Hierin staat de PESS (probleem, oorzaak, sign vanuit zorgverlener, symptoms vanuit
patiënt)
Doelen/uitkomsten: Als alle diagnoses op een rijtje staan bepaalt de verpleegkundige met de patiënt en
mantelzorger welke problemen prioriteit hebben.
Interventies vaststellen: interventies samen opgesteld met patiënt moeten de eerder gestelde doelen kunnen
behalen. De interventies moeten de problemen voorkomen of verlichten en als het kan moeten ze evidence-
based, efficiënt en effectief zijn. Bekijk altijd wat haalbaar is, wat de patiënt wilt, wat professioneel noodzakelijk
is en wat de mogelijkheden zijn van de verpleegkundige en de organisatie.
Uitvoeren: verpleegkundige moet over voldoende kennis en vaardigheden beschikken, weten waar de risico’s
liggen en gebruik maken van actuele standaarden.
Evalueren: wat vind de patiënt van de zorg. Wat kan er verbeteren, wat gaat er al goed. Zijn de doelen behaald.
Zijn er risico’s bijgekomen of had je ze eerder over het hoofd gezien.
In de praktijk zullen stappen door elkaar lopen of patiënten zullen terugvallen in een vorige stap.
De cyclus van het verpleegkundig proces lijkt op de PDCA-cyclus van Demming.
Plan: bepaal wat je wilt doen en bereiken
, Do: voer de plannen uit
Check: ga na of de uitvoering nog in lijn is met de plannen en resultaten
Act: stuur bij waar nodig
Verschillende risicosignaleringen:
-Risico-inschatting: de verpleegkundige weet welke mensen over het algemeen een verhoogd risico hebben op
het ontstaan van bepaalde ziekten, ze pas preventie toe.
-Vroegsignalering: de verpleegkundige herkent voortekenen of vroege symptomen van een probleem
-Probleemherkenning: de verpleegkundige richt zich op een aantal problemen die zich bij heel verschillende
mensen voordoen, denk aan eetproblemen of sociale problemen.
-Monitoring: de verpleegkundige monitort de werkzaamheid van de interventies en volgt het beloop van de
ziekte, aandoening of behandeling.
Classificatiesystemen helpen om informatie duidelijk op te
schrijven en verbanden te leggen. Verschillende
classificatiesystemen zijn:
-ICF (international classification of functionality, disability
and health): beschrijving van de problemen, is meer
multidisciplinaire bruikbaar, bijv. biopsychosociaal model.
-Omaha System: vaststellen van de huidige situatie en
problemen, interventies, vaststellen van de uitkomsten en
evaluatie, vooral in thuiszorg
-Nanda-I: vaststellen van de diagnose en evaluatie
-NIC: plannen en uitvoeren van de interventies en evaluatie
-NOC: vaststellen van de gewenste uitkomsten en evaluatie
Nanda, NIC, NOC vooral in ziekenhuizen
De VenVN heeft een Kernset patiëntenproblemen gemaakt zodat we binnen de zorg dezelfde taal kunnen
spreken, ondanks de verschillende classificatie systemen.
Classificaties zijn van belang voor het spreken van eenzelfde taal en doordat alles hetzelfde is opgeschreven is
kennisontwikkeling en onderzoek mogelijk en onderwijs hierover en het is makkelijker toepassen in de praktijk.
Wilkinson geeft 5 kennisdomeinen, Paans geeft daar uitleg bij:
-Verpleegkundige vakkennis: kennis is nodig om vakbekwaam te zijn
-Verpleegkundige vaardighedenkennis: kennis omzetten in handelingen
-Ethische kennis: kennis van algemeen geldende principes, normen/waarden en beleefdheidsregels
-Verplegingswetenschappelijke kennis: kennis die nodig is om gebruik te maken van wetenschappelijke
informatie
-Verpleegkundige zelfkennis: kennis over de wijze waarop je jezelf als verpleegkundige verhoudt tot anderen en
tot je vakgebied.
Boek: Kritisch denken binnen het verpleegkundig proces H1 en H8 Wilkinson (2020).
