hoi! dit is een samenvatting van het boek "wonen in nederland" die jij moet kennen voor je aardrijkskunde eindexamen vwo. in deze samenvatting zijn alle begrippen duidelijk uitgelegd en gemarkeerd zodat je ze goed kan onthouden. ook zitten er plaatjes in de samenvatting, zodat je er meteen een beel...
1 De Lage Landen bij de zee
1.1 Koffers pakken….
De kust met onderwateroever, strand, duinen en dijken beschermt het laaggelegen
polderland voor de zee, om precies te zijn 9 miljoen mensen.
→ Deskundigen zeggen dat dit land over 100 jaar niet meer leefbaar is, maar men is zich
hier niet van bewust. Hunoverstromingsrisicobewustzijnis laag.
RijkswaterstaatOverheidsdienst die het beleid van het ministerie van Infrastructuur en
Milieu uit op het gebied van veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid van Nederland.
De kans op overstromingen is erg klein, maar is er wel. Hier wordt Nederland dus goed
tegen beschermd, maar delen van Zeeland, de Waddeneilanden en Noord-Nederland
minder dan de dichtbevolkte Randstad.
DijkringGebied dat beschermd wordt tegen het buitenwater door een primaire waterkering
of door hoge gronden.
Primaire waterkeringBeschermen ons tegen buitenwater van de Noordzee, de
Waddenzee, de grote rivieren, het IJsselmeer en het Markermeer. Een waterkering is een
object dat oppervlaktewater moet tegenhouden (dijk, sluis, dam, duin). Hoe sterker de
waterkering, hoe veiliger iemand zich voelt.
WaterschappenBeheer van de primaire waterkeringen is in handen van de waterschappen.
Een waterschap is een regionale overheidsinstantie die de taak heeft om de
waterhuishouding te regelen en het onderhoud van dijken en duinen. Nederland heeft 22
waterschappen.
Schade: Hoe groter de mogelijke schade, hoe beter een gebied moet worden beschermd.
De schade die een overstroming aanricht is afhankelijk van de oppervlakte van de dijkring,
hoe ver deze beneden zeeniveau ligt, hoeveel inwoners het gebied telt en van de
investeringen die er zijn gedaan.
Risico: Hangt af van de kans dat een overstroming plaatsvindt en de gevolgen die een
overstroming heeft. Als de kans op een overstroming groot is, er veel potentiële slachtoffers
zijn en van veel schade is het risico groot. Maar een gebied met een grote
overstromingskans maar weinig economische activiteit heeft toch een klein risico.
KlimaatveranderingDoordat broeikassen in de atmosfeer terechtkomen verwarmd de
dampkring. Dit versterkte broeikaseffect leidt tot klimaatverandering.
ZeespiegelstijgingDoor de temperatuurstijging smelten de ijskappen en zet het zeewater
uit. Dit zorgt voor een zeespiegelstijging. Hangt ook af van windrichting.
NeerslagregimeHet weer in Nederland wordt extremer en het zal meer raan regenen. De
zomers worden droger, maar de buien zwaarder en groter. De winters worden natter met
ook meer kans op neerslag.
1
, lOMoARcPSD|25399568
De Nederlandse kust zoals hij nu is kan alleen in stand blijven als …
- De zeebodem moet over een grote afstand vanaf de kust flauw aflopen
- De stroming moet voldoende zand aanvoeren
- Het verschil tussen hoogwater en laagwater (getijden) mag niet te groot zijn
- De kust moet niet worden geteisterd door zware stormen
- Er mag geen sprake zijn van een te snelle stijging van de zeespiegel
Kustafslag (Zandbalans)
Deltawet (deltawerken): Dijken in Zuid-West Nederland werden op Deltahoogte gebracht,
dammen werden aangelegd en wegen en bruggen werden gebouwd. Er was een afsluiting
van een aantal zeegaten. Het voornaamste doel is het vergroten van de veiligheid. Een
voordeel was dat er meer zoet water vrijkwam en er kwamen meer vaarwegen.
Deltafonds: fonds waarmee de waterveiligheid en de zoetwatervoorziening in Nederland
wordt zeker gesteld.
Doorlaatsluizen: Gaan alleen bij extreme waterstanden dicht. Houdt de getijdenwerking
voor een groot deel in stand.
Afdammen: Natuurlijke overgangen tussen de zee en rivier verdwijnen en daarmee ook
planten en dieren. Het water is stilstaand, zuurstofarm en vervuild. Bedreiging voor het
milieu, de visserij en de recreatie.
2
, lOMoARcPSD|25399568
1.2 Kust in beweging
Holoceen: Na ijstijden. Steeds warmer op aarde en de zeespiegel steeg.
Waar nu Laag-Nederland is legde de zee zand en klei neer voor duizenden jaren lang.
Onder water ontstonden daardoor zandbanken. Als deze bij eb droogvallen het ze
strandwallen.
Duinen: Ontstaan doordat de wind het zand verplaatst achter planten of andere obstakels.
Deze door de wind gevormde zandheuvels liggen aan het strand. Hierachter ontstaan
uitgestrekte veenmoerassen. De jonge duinen liggen dichter bij de zee en zijn hoger dan de
oude duinen.
1. Waddenkust. Wadden zijn buitendijkse gronden die alleen bij hoogwater
overstromen. Bij laagwater vallen grote oppervlakken droog. Te herkennen aan
zeegaten en eilanden. Grote verscheidenheid aan planten en dieren.
2. Gesloten duinenkust. Opgebouwd uit een rij van strandwallen en duinen.
3. Estuarium Kust. Zeearmen en (voormalige) eilanden in het mondingsgebied.
Trechtervormige riviermonding waar zoet rivierwater en zout water zich vermengen
(estuarium). Verschil in waterstand bij eb en vloed wordt landinwaarts groter doordat
de riviermonding steeds nauwer wordt.
Zachte kust: Kust die bestaat uit duinen, stranden, zandplaten, wadden en kwelders of
schollen van natuurlijke afkomst.
Harde kust: Door de mens gebouwd en versterkt, bijvoorbeeld zeedijken (dijk langs de kust
of oevers van benedenloop van rivier of estuarium) en dammen. Breken stroming en
golfslag. Kust kan zich niet meer vrij bewegen en dus niet herstellen na een stormseizoen.
De Nederlandse kust is door zandtransporten en stromingen continu in beweging.
Kustprocessen: voortdurende verandering van de kustlijn onder invloed van natuurlijke en
menselijke factoren. Dit zorgt voor opbouw en afbraak van de kust (alleen natuurlijk!)
Wind: Medeverantwoordelijk voor het onstaan van golven en zeestromingen, opstuwing van
water, transport van zand en zand sedimentatie. Als er minder zand wordt aangevoerd heeft
dit kusterosie als gevolg.
Stranddrift. Verplaatsrichting van het
strandzand aangegeven met de golfoploop
en golf terugloop. In diep water is de
golfsnelheid hoger dan in ondiep water. Zand
uit de zee gaat dus bij de kust sedimenteren.
Het neergelegde zand verplaatst.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 140461S. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
