Samenvatting
Samenvatting Socialezekerheidsrecht JUR-4SOCZNR
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Samenvatting van alle voorgeschreven stof, hoorcolleges, werkgroepen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: Podolski • 8 maanden geleden
Door: gersom_velden99 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
SocialezekerheidsrechtJUR-4SOCZNR
Hoorcollege 1 – Historische ontwikkeling
Overzicht van het systeem van sociale zekerheid
Sociale zekerheid
Sociale voorzieningen Sociale verzekeringen
Participatiewet, IOAW, Werknemersverzekeringen
Volksverzekeringen
IOW, IOAZ, TW, Wajong (alleen voor werknemers
WIA, WAO, WW, ZW Wlz, AOW, Anw, AKW
Functies van sociale zekerheid
- Waarborgfunctie Inkomensbescherming wordt als het primaire doel beschouwd.
Minimumbescherming (bijv. AOW) en bescherming tegen inkomensderving (bijv.
WW).
- Activeringsfunctie uitkeringsgerechtigden moeten re-integreren. Dit is gekoppeld
aan de verplichting van uitkeringsgerechtigden om zich ter beschikking te stellen en
weer snel aan het werk te komen. Het is accessoir aan de inkomensbescherming.
Nadruk lag op de waarborgfunctie. Tweede functie treedt de afgelopen jaren meer op de
voorgrond. Dit heeft ook te maken met de financiering van de sociale zekerheid.
Voorbeelden van activering:
- WIA focus op overblijvende mogelijkheden ipv arbeidsongeschiktheid
- WW aangescherpte uitsmijters-functie. Er is een kortere uitkeringsduur en een
scherpere solliciatieverplichting. Ook verruiming van het begrip passende arbeid.
- PW
o Bijstand een taak van gemeenten
o Focus op activering
o Introductie maatschappelijke tegenprestatie
- In deze wetten nadruk op sancties en handhaving Zie conceptwetsvoorstel
Handhaving Sociale Zekerheid. Ze gaan een soort toelichtingsgesprek organiseren
alvorens te handhaven.
Geschiedenis van sociale zekerheid
1854 en 1912 eerste en tweede Armenwet.
- Begin 19e eeuw weinig hulp bij armoede
- Liefdadigheid speelde belangrijke rol in de eerste Armenwet. Eerst kijken of je hulp
kon vinden in je eigen netwerk. Daarna kon je pas aankloppen bij de overheid.
- Complementaire functie
- Overheid bleef op afstand
1
, - Met de tweede Armenwet werd dit wel versterkt. Er weren armenraden opgericht die
de hulp gingen coördineren.
1901-1930 ontwikkelingen op het gebied van sociale zekerheid
- Accent op arbeidsongeschiktheid en ziekte. Dan kreeg je bescherming op loonverlies.
- Onderscheid risque professionel en risque social
o Risque professionnel arbeidsongeschiktheid houdt verband met het werk
wat je doet. Later kwam er een nieuwe wet, waarmee de groep werd
uitgebreid. Het ging ook om beroepsziekte.
o Risque social in 1919 kwam een invaliditeitswet. Hiermee werd je
beschermd als je buiten het werk arbeidsongeschikt werd.
- Groot verschil in duur en hoogte uitkering
- In 1930 eerste Ziektewet.
er komt een steeds grotere rol voor de overheid. Er zijn allerlei verschillende regelingen
voor verschillende omstandigheden. Ook kwam er een bijstandsuitkering, maar liefdadigheid
stond nog steeds wel voorop.
WO II en verder
- Sociale zekerheid wordt na WO II verder uitgebouwd
- WW in 1952 voor alle werknemers wettelijk vastgelegd
- 1965 Armenwet vervangen door Algemene bijstandswet (Awb). Bijstand werd een
juridisch afdwingbaar recht
- 1967 invoering Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). Oorzaak
arbeidsongeschiktheid was niet langer relevant.
- Inkomensbescherming stond in deze periode voorop
Einde aan de gouden jaren
- Mondiale crisis leidt tot toename in aanspraak op sociale zekerheid
- Opkomst van het neoliberalisme rijke economen hadden kritiek. Er waren te veel
lasten voor de ondernemer.
o Overheid moet zich terugtrekken
o Marktwerking is uitgangspunt
o Verschuiving van inkomensbescherming naar activering
- Inkomensbescherming is nog wel een uitgangspunt, maar misbruik ligt op de loer
o Bekende uitspraak van premier Lubbers: ‘Nederland is ziek’. Zoveel mensen
zijn ziek, dat de kosten te erg zijn toegenomen.
Dit leidt tot maatregelen
- Terugdringen kosten sociale zekerheid vanaf de jaren 90 diverse wetswijzigingen
die aanspraak op uitkering beperken
- Illustratief is privatisering Ziektewet niet de overheid, maar de werkgever draagt de
kosten van zieke werknemer (loondoorbetalingsplicht van 2/3 jaar). Dit geeft de
werkgever een prikkel om te zorgen dat de werknemer weer re-integreert.
- Sociale zekerheid als arbeidsmarktinstrument
o Arbeidsmarktparticipatie of activeringsfunctie treedt op de voorgrond
o Sociale zekerheid komt in de functie van werk te staan bestaanszekerheid
is beter te realiseren door arbeid in plaats van een uitkering.
- Leidt tot een meerlaags systeem
Sociale zekerheid en de toekomst
Dilemma’s en uitdagingen voor regelgeving
- Technologische ontwikkelingen
2
, - Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving er wordt meer een beroep
gedaan op eigen verantwoordelijkheid. De overheid gaat alleen mensen
ondersteunen die het echt nodig hebben. Daarom ga je ook naar meer
maatwerkregelingen. Het risico bestaat dan wel dat gelijke gevallen niet gelijk worden
behandeld.
- Flexibilisering van de arbeidsmarkt
- Demografische ontwikkelingen
Noodzaak tot herbezinning op de inrichting van het stelsel sociale zekerheid
- Risico’s bij reactieve wetgeving door de ontwikkelingen komen er telkens nieuwe
wetten of aanvullingen. Dit maakt het complexer.
- Complexiteit door samenspel tussen privaatrecht en publiekrecht
- Rol van sociale partners
- Invloed van EU
Plannen
Commissie Borstlap
- Onderscheid tussen werknemer en zelfstandige
- Verkorting loondoorbetalingsverplichting
- Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden, dit leidt tot een gelijkere
behandeling
- Voorstellen op het gebied van re-integratie
Sociaal-economische Raad (SER) MLT-advies
- Geen wijziging loondoorbetalingsverplichting
- Rol voor verzekeraar bij loondoorbetaling en re-integratie
- Einde arbeidsovereenkomst na 2 jaar ziekte
- Toegangsdrempel WIA verlaagd
de bal ligt nu bij de politiek
Begrip sociale zekerheid
Sociale zekerheid heeft te maken met bestaanszekerheid. Maar wat ‘sociale zekerheid’ dan
precies betekent, daar wordt verschillend over gedacht, denk aan het verstrekken van
uitkeringen, mensen helpen om een betaalde baan te vinden, gelijke kansen, etc.
Daarnaast is het belang van bepaalde waarden die aan de sociale zekerheid ten grondslag
liggen erg belangrijk, zoals solidariteit. De sterken moeten een bijdrage leveren aan
bescherming van zwakkeren. Zo ligt aan alle regelingen een vorm van solidariteit ten
grondslag; werkend en werkloos, rijk en arm, jong en oud, etc. Als leden van een groep
onderlinge risico’s delen is dit horizontale solidariteit. Eenzijdige steun van rijken tegenover
armen is een vorm van verticale solidariteit. Daarmee is sociale zekerheid een gezamenlijk
streven. Als je iets doet voor enkel eigen behoefte, heeft dit hier niks mee te maken.
De sociale zekerheid bedient zich van verschillende methoden van
inkomensbescherming. Bij sociale verzekeringen speelt verzekeringsprincipe; tegen
betaling van premie wordt men verzekerd tegen een onzekere gebeurtenis. De verzekering
wordt dan ook betaald uit premies. Bijv. WW-uitkering of WIA-uitkering. Bij sociale
voorzieningen wordt een uitkering verstrekt wanneer aan de wettelijke voorwaarden wordt
voldaan. Het verzekeringsprincipe speelt hier niet. De voorziening wordt gefinancierd uit
algemene middelen. Bijv. sociale bijstand. Soms heb je het stelsel van eigen spaarvormen;
je brengt ergens een spaarrekening onder waaruit je voor bepaalde doeleinden gelden kan
halen zonder dat de fiscus heffingen oplegt.
3
, Overheidsverantwoordelijkheid
Het recht op sociale zekerheid is een sociaal grondrecht. De overheid draagt zorg voor een
systeem van sociaal zekerheid, waaronder bijstand art. 20 Gw. In art. 19 Gw is het beginsel
van bevordering van werkgelegenheid opgenomen. Daarnaast ook verankerd in art. 34 EU-
Handvest.
Hoorcollege 2 – Personele werkingssfeer
Personele werkingssfeer
De doelgroep van de regeling, de potentieel rechthebbende. Het betekent niet dat als je in
aanmerking komt voor een regeling, dat je ook een uitkering krijgt. Tweetrapsraket:
- Nagaan of een persoon onder de werkingssfeer van de betreffende wet valt
- Vervolgens inhoudelijk toetsen of de persoon aan de criteria voldoet om het recht
geldend te maken
Sociale verzekeringen
- Volksverzekeringen richten zich tot iedereen die in Nederland woont (ingezetene)
- Werknemersverzekeringen richten zich tot een specifieke categorie personen
en vangen risico’s op die verband houden met het werkende leven
Participatiewet
- Nederlanders art. 11 lid 1 Pw
o In Nederland woonachtig (= territoriale werkingssfeer) en
o In bezit van Nederlandse nationaliteit (= personele werkingssfeer)
- Vreemdelingen art. 11 lid 2 Pw
o In Nederland woonachtig en
o EU onderdaan of verblijfsvergunning (on)bepaalde tijd
- Hardheidsclausule art. 16 Pw ondanks er geen recht is op uitkering, kan er een
uitzondering worden gemaakt. Bij vreemdelingen is deze clausule niet van toepassing
(lid 2). Dit is omdat zij in aanmerking komen voor ondersteuning vanuit de COA. Dit is
al een vorm van bijstand. Onder hele uitzonderlijke gevallen (bijv. i.s.m. grondrecht)
kan er weer een uitzondering zijn.
hier is het vrij eenvoudig te beoordelen.
Werknemersverzekeringen
- Hier is de personele werkingssfeer complex(er)
- Werknemersverzekeringen hebben een verplicht karakter
- Valt de arbeidsverhouding binnen de personele werkingssfeer dan geldt dat de
persoon van rechtswege verzekerd is en de werkgever premieplichtig is. Het is niet
zo dat er premie wordt betaald, je dan ook meteen verzekerd bent. Zo kan je het dus
niet manipuleren.
WW, ZW, WIA
1. Werknemer art. 3 ZW/WW / uitzondering art. 6 ZW/WW
Werknemer is een natuurlijke persoon met een privaatrechtelijke en publiekrechtelijke
dienstbetrekking en de pensioengerechtigde leeftijd nog niet heeft bereikt.
- Publiekrechtelijke dienstbetrekking dit berust op een aanstelling door een
overheidsorgaan. Dit is een eenzijdige rechtshandeling; een beschikking. Een aantal
specifieke functionarissen vallen hieronder, zie Wnra. Ook zij doen dit op basis van
een arbeidsovereenkomst. Werknemers zijn ook wel ambtenaren.
Overheidswerkgevers zijn die het openbaar gezag als kernactiviteit hebben art. 2
Ambtenarenwet.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bojansen2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49768 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen