Het materiele strafrecht bepaalt onder andere welke feiten strafbaar zijn en welke straffen opgelegd
kunnen worden aan iemand die zo’n strafbaar feit heeft gepleegd. Het materiele strafrecht is te
vinden in het wetboek van strafrecht (Sr).deze wet bestaat uit 3 boeken:
Boek I algemene bepalingen
Hier vinden we onder andere de straffen, de omstandigheden waaronder de pleger van een strafbaar
feit ongestraft blijft en de bepaling dat zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon een
strafbaar feit kan plegen.
Voorafgegane wettelijke strafbepaling
Niemand kan gestraft worden voor een feit, gepleegd op een moment dat dit feit niet
wettelijk strafbaar was gesteld. Het moet in een wettelijke regel staan dat het strafbaar is.
Dus niet op grond van ongeschreven wet. Deze voorwaarde wordt aangeduid met het
legaliteitsbeginsel. Bij het strafrecht is een verbod van terugwerkende kracht. Bij verandering
in de wetgeving na het tijdstip waarop het feit is begaan, wordt voor de verdachte de meest
gunstige bepaling toegepast.
Geen analoge toepassing van strafbepalingen
Bij een analoge redeneervorm breidt de rechter de reikwijdte van een wettelijke bepaling uit
door haar van toepassing te verklaren op een vergelijkbare, maar niet door de wetgever
voorziene situatie. Dit mag in het strafrecht niet.
Strafbepaling in andere wetten
Boek in is ook grotendeels van toepassing op ‘’feiten waarop bij andere wetten of
verordeningen straf is gesteld’’. Dit betekent dat in wetten in formele zin en in wetten in
materiele zin feiten strafbaar kunnen worden gesteld, en dat voor de behandeling daarvan de
‘’algemene bepalingen’’ van het Sr gelden.
Boeken II en III: misdrijf of overtreding
Boek II misdrijven, boek III overtredingen. Of een wet een misdrijf of overtreding is wordt moeilijker
als het in een andere wet in formele zin is omschreven. In dit geval moet de wetgever uitdrukkelijk
bepalen of een in de bijzondere wet genoemde delictsomschrijving als een misdrijf of als een
overtreding moet worden aangemerkt.
Enkele verschillen in rechtsgevolg tussen misdrijven en overtredingen is:
Een overtreding moet in beginsel in eerste aanleg door de kantonrechter worden behandeld.
Een misdrijf in eerste aanleg door de meervoudige kamer van de sector strafrecht van de
rechtbank
Een Nederlander die in het buitenland een strafbaar gesteld feit begaat dat in Nederland als
misdrijf wordt aangemerkt, kan door de Nederlandse rechter worden veroordeeld
Een poging tot misdrijf is strafbaar, een poging tot overtreding is niet strafbaar. Er is sprake
van een strafbare poging tot misdrijf als:
1. Als er een begin gemaakt is met de uitvoering van het misdrijf; en
, 2. De reden van het niet-voltooien van het delict in omstandigheden buiten de wil van
de dader is gelegen.
Het voorbereiden van een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een
gevangenisstraf van acht jaar of meer is gesteld, is strafbaar.
Als iemand opzettelijk behulpzaam is bij een misdrijf, levert dat een strafbaar op, terwijl
opzettelijke behulpzaamheid bij een overtreding niet strafbaar is. Een persoon kan op 2
manieren hulp verlenen bij een misdrijf dat door een ander wordt gepleegd:
1. Hij is behulpzaam gelijktijdig met het plegen van het misdrijf
2. Hij is behulpzaam voorafgaand aan het misdrijf
7.1.2 formeel strafrecht
Het formele strafrecht geeft regels inzake de opsporing, de vervolging, en de berechting van strafbare
feiten, alsmede de tenuitvoerlegging van vonnissen.
Strafvordering in wetten in formele zin
Handelingen in het proces van de strafvordering, voor zover het gaat om inbreuk op vrijheidsrechten
en grondrechten van burgers, moet in de wet staan. Het wetboek van strafrecht is een wet in formele
zin. Het strafprocesrecht is ook te vinden in een lagere regeling, dat is mogelijk als de wet in formele
zin dat uitdrukkelijk toestaat, dus bij delegatie van de bevoegdheid.
Accusatoir en inquisitoir strafprocesrecht
Accusatoir betekent dat de verdachte een gelijkwaardige partij is in het strafprocesrecht. De positie
van de gedachte is gelijkwaardig aan die van de officier van Justitie. Hoe meer rechten de verdachte
heeft, hoe meer accusatoir het strafproces is.
Inquisitoir is het strafproces als de verdachte voorwerp van onderzoek is. Nu is de verdachte geen
partij wiens positie gelijkwaardig is aan de OvJ. Hoe minder de verdachte partij is en rechten heeft,
hoe meer inquisitoir het proces is.
Vervolging door het openbaar ministerie
In Nederland heeft het OM, in de persoon van de OvJ het ‘’vervolgingsmonopolie. Het OM heeft de
bevoegdheid, niet de plicht tot vervolging, ze kunnen zelf beslissen of ze de zaak gaan vervolgen. Bij
een technisch sepot wordt er niet tot vervolging overgegaan vanwege onvoldoende bewijs. Als
vervolging wel haalbaar is, maar de OvJ toch besluit om niet tot vervolging over te gaan, wordt dit
een beleidssepot genoemd. De OvJ vindt in dat geval vervolging niet wenselijk.
7.2 Fasen in het strafproces
De procedure bij de rechtbank sector strafrecht verloopt in de volgende fasen: het
opsporingsonderzoek en het onderzoek ter terechtzitting. Bij het onderzoek ter terechtzitting komen
verschillende formele en verschillende materiele vragen aan de orde.
7.2.1 opsporingsonderzoek
Iedereen in Nederland is bevoegd, en soms zelfs verplicht om aangifte te doen van strafbare feiten.
Na de aangifte van een (mogelijk) strafbaar feit, begint het opsporingsonderzoek door een
opsporingsambtenaar. Er is pas sprake van opsporingsonderzoek bij:
1. Het vermoeden dat er een strafbaar feit is gepleegd; of
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yannickbunnik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.