Bestuursrechtelijke handhaving; geregeld in hoofdstuk 5 Awb, 2 en 4. Daarnaast ook in bijzondere wetten.
Belang van handhaving:
-geloofwaardigheid van handhaving
-voorkoming van precedentwerking
Je hebt ook strafrechtelijke handhaving door de overheid. Maar er is dan spanning met het bestuursrecht. Het
bestuursrecht ziet namelijk in op toezicht en strafrecht op opsporing. De tweede spanning is een mogelijke cumulatie
van sancties.
Ook is er privaatrechtelijke handhaving door overheid:
Wind Mill-arrest:
De Staat mag in sommige gevallen gebruik maken van haar privaatrechtelijke bevoegdheden om belangen te
behartigen, als ze op dit terrein ook gebruik kan maken van haar publiekrechtelijke bevoegdheden. Van deze gevallen
is sprake als, ten eerste, de publiekrechtelijke regeling niet in een mogelijkheid voorziet om het geschil op te lossen
en, ten tweede, als het gebruik van de privaatrechtelijke bevoegdheden de publiekrechtelijke regeling niet op
onaanvaardbare wijze doorkruist.
Soms geeft de wet uitdrukkelijk toestemming voor handhaving langs privaatrechtelijke weg.
Ga deze vragen af:
a. Is handhaving langs publiekrechtelijke weg mogelijk, zo ja?
b. Biedt de publiekrechtelijke weg meer waarborgen aan de burger? Zo ja
c. Leidt de publiekrechtelijke handhaving tot een vergelijkbaar resultaat als de privaatrechtelijke handhaving.
Met bevestigend antwoord zal privaatrechtelijke handhaving NIET toelaatbaar zijn.\
Dit met uitzondering van particuliere instellingen!!! Daar heeft de windmill-doctrine geen toepassing op.
Omdat de meeste bestuursorganen een dwangsombevoegdheid hebben is er nog weinig ruimte tot privaatrechtelijk
handelen. Behalve bij:
I. Ministers en zbo’s. deze hebben namelijk geen dwangsombevoegdheid. Zij kunnen dus geen
vergelijkbaar resultaat uit publiekrechtelijke handhaving krijgen dus zij hebben wel ruimte tot
privaatrechtelijk handelen.
II. Er is bijna geen mogelijkheid om via bestuursrecht preventief een sanctie op te leggen: er moet sprake
zijn van een klaarblijkelijk dreigende overtreding, privaatrecht heeft meer mogelijkheden tot preventief
handelen.
Handhaving kent drie fasen:
1. Toezicht: door het bevoegd gezag aangewezen personen controleren of iemand zich aan de regels houdt.
Zijn doorgaans feitelijke handelingen met een specifieke wettelijke grondslag.
2. Sanctiebesluit: als er wordt geconstateerd dat iemand zich niet aan de regels houdt, wordt een BESLUIT
genomen waarin een nadere verplichting wordt opgelegd (boete of last onder dwangsom), een
begunstigende beschikking wordt ingetrokken of waarin tot feitelijk overheidsoptreden wordt besloten
(bestuursdwang).
3. Tenuitvoerlegging van het besluit: boete of dwangsom wordt geïnd, bestuursdwang wordt toegepast en de
kosten daarvan worden verhaald op de overtreder. (deze fase is het belangrijkst omdat hier pas echt de
4. ‘pijn’ voor de overtreder wordt gevoeld)
, Normering van handhaving:
1. eerst een zorgvuldige voorbereiding: hoorplicht 4:8 Awb van toepassing. Wettelijke bewijsvermoedens zijn
toegestaan MAAR bewijs mag niet in overwegende mate berusten op vertrouwelijke informatie. beleid en
gelijkheid: moet volgens beleidsregels en heeft daardoor voordelen: makkelijker beslissingen maken,
beslissingen beter motiveren en ongelijke behandeling vermijden.
Wel moet het handhavingsbesluit proportioneel zijn
2. vertrouwensbeginsel:
Uit het feit dat bestuur niet optreedt mag niet worden afgeleid dat een overtreding wordt gedoogd en dus
niet wordt gehandhaafd!!
Zelfs al is er een expliciete gedoogverklaring is verstrekt kunnen er situaties ontstaan waarin de belangen die
zijn gemoeid met handhaving zwaarder wegen. Daaruit kan wel een verplichting tot schadevergoeding
voortvloeien.
3. Belangenafweging
Art 3:4 Awb verplicht tot een belangenafweging waarbij ook de belangen van de overtreders moet worden
gerespecteerd.
Soms moet er in een concreet geval ook van handhaving af worden gezien. MAAR in beginsel een
beginselplicht tot handhaving.
Uitzonderingsgronden op beginselplicht tot handhaving:
Eerst moet onderzocht worden of legalisatie mogelijk is. Minimaal zal het bestuursorgaan in zijn besluit een
duidelijk kenbare afweging moeten maken waaruit blijkt dat het concrete zicht op legalisatie serieus is
meegewogen.
Handhavend optreden is onevenredig in verhouding tot de daarmee te dienen belangen.
Maar handhaving blijft het uitgangspunt. Zeker als er derden betrokken zijn.
Gelet op 3:4 toetste de rechter terughoudend. Hi ging na of bij afweging alle belangen in redelijkheid had
gehandeld. Inmiddels heeft de afdeling afstand genomen van deze formulering.
Bij de vraag of er een uitzondering op de beginselplicht is, toetst de rechter strenger. Hij kijkt of dat er zicht
is op legalisatie.
Gebonden sanctiebevoegdheden: de wet dwingt tot opleggen van een sanctie, geen belangenafweging. Is
schaars.
Normen van eu-recht die dwingt tot handhaving:
-de handhaving van eg/eu-voorschriften mag niet soepeler zijn dan die van nationale voorschriften
(assimilatiebeginsel)
-de sancties moeten doeltreffend en afschrikwekkend zijn.
-er moet gekeken worden naar EVRM.
4. Evenredigheid: de gevolgen moeten evenredig zijn met de te dienen doelen. De rechter gaat hier ook niet
terughoudend naar kijken. Dus niet in alle redelijkheid maar rechtstreeks kijkt zij naar de mogelijke
onevenredigheid.
Handhavingstoezicht: afdeling 5.2 Awb
Toezichthouders hebben veel bevoegdheden 5:15 t/m 5:19 Awb.
Bv: vorderen van ID, vorderen van inlichtingen, betreden van plaatsen. Een bijzondere wet kan eventueel nog extra
bevoegdheden geven.
Een toezichthouder mag anderen niet meer lastig vallen dan strikt noodzakelijk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravboom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
