Sociale ongelijkheid = alle sociale verschillen, alle situaties waarin mensen een verschillende sociale
positie innemen. Sociale ongelijkheid kan worden omschreven met behulp van de ruimtelijke hoog-
laag metafoor. Iemand die een ‘hogere’ positie heeft, heeft meer macht, meer beslissingsvrijheid,
meer status, meer voorrechten van materiële aard. Degene die over relatief veel sociale privileges
beschikt, heeft ook de macht om deze te verwerven en te behouden.
sociale ongelijkheid: verschillen in macht en daarmee verbonden sociale privileges.
Machtsverschillen en daarmee ook verschillen in sociale privileges, zijn geworteld in
afhankelijkheidsverhoudingen tussen mensen. Afhankelijkheid impliceert macht. Macht is dwingende
invloed: het vermogen om het gedrag van anderen met behulp van sancties (beloningen en straffen)
te beïnvloeden.
Wanneer twee mensen in dezelfde mate van elkaar afhankelijk zijn, oefenen zij macht over elkaar uit
zonder dat er sprake is van een machtsverschil. De afhankelijkheid kan echter ook meer of minder
eenzijdig zijn.
Vier typen machtsbronnen:
Economisch: beschikking over schaarse goederen waar anderen op aangewezen zijn.
Privilege: materiële beloningen.
Politiek: beschikking over middelen tot reguliere uitoefening van geweld. Privilege:
bevoegdheden en rechten.
Affectief: het vermogen anderen emotioneel aan zich te binden. Privilege: status.
Cognitief: beschikking over speciale kennis die ook voor anderen waardevol is. Privilege:
toegang tot kennis en informatie.
Organisatie als machtsbron: doelgerichte coördinatie van activiteiten met behulp van regelgeving.
Mensen die volgens het ene criterium een hoge dan wel lage positie innemen, hebben meestal
volgens een ander criteria eenzelfde soort positie. Waar dit niet het geval is, is er sprake van
statusincongruentie. Deze wordt door de betrokkenen vaak als problematisch ervaren en leidt dan
tot pogingen de situatie te veranderen.
Verklaringen van sociale ongelijkheid:
afhankelijkheidsverhoudingen: bindingen tussen mensen, de machtsverschillen en daaruit
voortvloeiende verschillen in sociale privileges met zich meebrengen.
Dynamiek van economische bindingen, met name de arbeidsdeling, groei van
productiesurplus, veranderingen in bezitsverhoudingen en concurrentie.
Statusverschillen: mensen worden verschillend gewaardeerd naar de mate waarin zij in de
maatschappelijk gestelde normen en waarden voldoen.
Ongelijkheid naar leeftijd: in alle samenlevingen zijn kinderen eenzijdig afhankelijk van volwassenen.
Ongelijkheid naar sekse: ongelijkheidsverhoudingen tussen mannen en vrouwen.
Sociale stratificatie: de verdeling van de maatschappij in omvangrijke, uit gezinnen, families of
huishoudens bestaande groeperingen waartussen ongelijkheidsverhoudingen bestaan en waarvan het
lidmaatschap althans ten dele sociaal erfelijk is. Het is door middel van deze eenheden dat sociale
privileges worden overgedragen.
Voorwaarde voor het ontstaan van stratificatie:
arbeidsdeling (verder dan naar sekse en leeftijd)
surplusproductie
surplus toe-eigening
Onderscheid tussen klassen en standen
Historisch gezien, verwijst het begrip klasse naar de sociale strata die met de opkomst van het
kapitalisme en vervolgens de industrialisering in West-Europe op de voorgrond traden (ondernemers,
arbeiders).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilsekanters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.