Brein & omgeving: optimaliseren van de eerste 1001 dagen van
ontwikkeling
Literatuur
Cantor et al., 2018
Het artikel gaat over hoe mensen zich ontwikkelen en hierbij horen
meerdere wetenschappelijke disciplines:
- Epigenetica
- Neurale kneedbaarheid en plasticiteit
- Geïntegreerde ontwikkeling en leren van complexe vaardigheden
- Menselijke variabiliteit
- Relaties en gehechtheid
- Zelfregulering
- Wetenschap van leren
- Dynamiek van stress, tegenspoed en veerkracht
Menselijke ontwikkeling en epigenetica
‘’Er is geen scheiding van natuur en opvoeding, biologie en omgeving, of
hersenen en gedrag, maar alleen een gezamenlijke coördinatie tussen
hen’’.
- Genen fungeren als volgers, niet als prime movers, in
ontwikkelingsprocessen. Als pakketten van biologische instructies
hebben genen signalen nodig om te bepalen welke processen
worden uitgevoerd, waarbij sociale en fysieke contexten bepalen of,
wanneer, hoe en welke genen tot expressie worden gebracht
- Epigenetische aanpassing is het biologische proces waardoor de
ecologie van relaties, ervaringen, percepties en fysieke en
chemische gifstoffen "onder de huid" komen en een leven lang
leren, gedrag, neurale integratie en gezondheid beïnvloeden
- Chemische signalen die voortkomen uit de omgeving worden
'epigenetische handtekeningen' genoemd. Deze signalen hebben
invloed op hoe en wanneer genen aan- en uitgezet worden, en of
deze veranderingen tijdelijk of permanent zijn. Dit proces begint al
vóór de conceptie, doordat ouderlijke ervaringen hierbij een rol
spelen. Hierdoor kunnen gedragingen en ervaringen worden
doorgegeven aan toekomstige generaties.
Brein structuur en functie
- De hersenen ontwikkelen zich door ervaringen en zijn daar het
meest vatbaar voor. Ervaring activeert neurale paden en versterkt
bestaande hersenstructuren en creëert nieuwe. Dit bepaalt niet
alleen welke informatie binnenkomt, maar ook hoe deze verwerkt
wordt. Rijke en voorspelbare ervaringen maken de hersenen meer
verbonden en functioneel capabel, wat de veerkracht en het
aanpassingsvermogen vergroot. Dit wordt zelforganisatie genoemd.
- De hersenen van pasgeborenen zijn nog niet volledig ontwikkeld en
ervaringen spelen een belangrijke rol bij het vormen van neurale
, circuits die leiden tot mentale activiteiten. Omgevingsfactoren, zoals
stress en verrijking, beïnvloeden deze ontwikkeling. De hersenen
verwerken informatie uit verschillende bronnen en integreren deze
in sjablonen die betekenis geven. Negatieve ervaringen, vooral in de
vroege kindertijd, kunnen leiden tot veranderingen in sjablonen en
de ontwikkeling van complexe vaardigheden beïnvloeden.
Omgevings- en interpersoonlijke ervaringen blijven van invloed op
de hersengroei tot in de volwassenheid.
Hersenontwikkeling en dynamische ontwikkeling van
vaardigheden
- Dynamische vaardigheidsontwikkeling is het vermogen van het
menselijk brein om georganiseerd te handelen in een specifieke
context door vaardigheden op te bouwen door oefening in context in
een constructief proces in de loop van de tijd.
- Een krachtige metafoor voor de ontwikkeling van complexe
dynamische vaardigheden is die van het 'constructieve web'. De
webmetafoor ondersteunt het denken over vaardigheidsconstructie
als een actief proces tussen meerdere actoren, waarbij complexe
vaardigheden ontstaan naarmate eerdere vaardigheden worden
geïntegreerd in een inclusief geheel.
De wetenschap van relaties en gehechtheid
- De rijping van de neurobiologische systemen van een kind wordt
gestuurd door relaties en ervaringen, die genesteld zijn in grotere
micro- en macrosystemen.
- Relationele integratie, gevonden in sterke interpersoonlijke
verbindingen die de autonomie en individualiteit van elke persoon
respecteren, terwijl hij/zij wordt verbonden in empathische
communicatie met anderen, bevordert neurale integratie, wat leidt
tot sterkere verbindingen tussen bestaande synapsen, regio's en
functies die cruciaal zijn voor de ontwikkeling van meer
ingewikkelde hersenprocessen en vaardigheden.
- Stabiele, responsieve relaties die adaptieve epigenetische
kenmerken aanmoedigen en bufferervaringen die bijdragen aan
onaangepaste epigenetische kenmerken, vertegenwoordigen
krachtige hefbomen om het ontwikkelingspotentieel van kinderen te
optimaliseren.
- Vooral het eerste levensjaar is belangrijk, omdat zintuiglijke, sociale
en emotionele ervaringen kansen bieden om fundamentele
hersencircuits te optimaliseren. De relatie kind-verzorger blijft een
belangrijke invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen, en
belangrijke volwassenen - ouders, leerkrachten en andere
zorgverleners - hebben het vermogen om zich af te stemmen op, de
gehechtheid aan te heroriënteren en positieve relaties aan te gaan
met kinderen en jongeren tot ver in de volwassenheid.
,Wetenschap van zelfregulering
- Zelfregulatie verwijst naar het beheersen van cognitie, emotie,
aandacht en actie. Dit omvat zowel geautomatiseerde fysiologische
functies als complexe cognitieve processen.
- Executieve functies maken ook deel uit van zelfregulatie en
omvatten aandachtscontrole, cognitieve flexibiliteit, werkgeheugen
en remmende controle.
- Zelfregulerende vaardigheden en eigenschappen zijn essentieel voor
succes op school en in het leven en kunnen worden ontwikkeld in de
vroege kinderjaren, in het gezin en op school. Er is een sterke
wetenschappelijke basis voor hun bijdrage aan sociale, emotionele,
cognitieve, academische, financiële en gezondheidsresultaten op
korte en lange termijn.
Wetenschap van individualiteit
- Individualiteit wordt bestudeerd vanuit een wetenschappelijk
perspectief dat is gebaseerd op dynamische systeemtheorieën. Het
uitgangspunt is dat individuen verschillen in de manier waarop ze
leren, zich gedragen en zich ontwikkelen, en dat deze processen
variëren afhankelijk van de context.
- Het begrijpen van individuele variatie in verschillende contexten zou
moeten leiden tot een beter begrip van groei en leren. Er zijn
meerdere manieren om tot een gezonde ontwikkeling, leren,
academisch succes en veerkracht te komen.
- Onderzoekers zouden zich meer moeten richten op het begrijpen
van patronen in individuele variatie en deze vervolgens moeten
uitbouwen tot generaliseerbare modellen van groei en leren.
- Differentiële vatbaarheid benadrukt de krachtige mogelijkheden om
in te grijpen in het leven van kinderen die de grootste ontregeling
ervaren in het licht van stress en tegenspoed.
- Onderzoekers zouden de ontwikkelingstrajecten van verschillende
individuen moeten beoordelen via het specificiteitsprincipe en van
verschillende groepen via dynamische niet-lineaire statistische
benaderingen.
Wetenschap van leren
- Dit artikel bespreekt ontwikkelingsprincipes zoals kneedbaarheid,
variabiliteit, integratie, specificiteit, relationele ondersteuning,
cognitie, emotie en het belang van de sociaal-culturele context in
het menselijk potentieel. Deze principes zijn met name relevant
voor de leerwetenschappen, waar DST als raamwerk kan worden
gebruikt om verschillende wetenschappelijke werken te integreren
en te rangschikken.
- Het begrijpen van de interne en externe factoren die de
leerbereidheid, processen en prestaties van kinderen beïnvloeden,
, kan helpen om instructie en schoolontwerp af te stemmen op de
individuele capaciteiten en behoeften van kinderen. Dit kan worden
bereikt door middel van ontwikkelingsgerichte, cultureel responsieve
benaderingen van domeinbeheersing, de personalisatie van leren en
de ontwikkeling van het hele kind.
Het constructieve ontwikkelingsweb opnieuw bekijken
Het 'constructieve web' is een nuttig raamwerk om de dynamische relaties
tussen kinderontwikkeling, kennis en omgevingsondersteuning te
begrijpen. Het raamwerk erkent dat vaardigheden zich hiërarchisch
ontwikkelen via meerdere domeinspecifieke praktijken in context en dat
effectieve scaffolding, sequencing en pacing nodig zijn binnen het unieke
ontwikkelingsbereik van een kind. Het raamwerk stelt ons in staat om
inter- en intra-individuele variatie in vaardigheidsopbouw en -prestaties te
begrijpen en te omarmen en om pedagogische praktijken toe te passen
die de diversiteit en het holisme van voortdurende, dynamische relaties
tussen het kind en zijn/haar context en doelen ondersteunen.
De integratie van affectieve, cognitieve, sociale en emotionele
processen in gewoonten, vaardigheden en mindsets om leren te
ondersteunen
- Het Constructivistische web benadrukt dat cognitieve, sociale,
affectieve en emotionele processen van studenten functioneel en
anatomisch met elkaar verbonden zijn.
- Onderscheid maken tussen deze processen kan de integratie van
deze processen in de ontwikkeling van het kind belemmeren.
- Emoties spelen een belangrijke rol in het leerproces en kunnen
bijdragen aan succesvolle leertrajecten of juist belemmeren.
- Fundamentele vaardigheden zoals zelfregulering, executieve functies
en intrapersoonlijk bewustzijn dragen bij aan leersucces en de
verwerving van hogere orde vaardigheden zoals veerkracht en
zelfsturing. De ontwikkeling van deze vaardigheden vindt plaats in
verschillende contexten, zoals school, gezin en buitenschoolse
activiteiten.
Voorkennis en ervaring
Studenten brengen voorkennis en ervaring mee naar school die van
invloed zijn op hun leerproces. Het gebruik van deze voorkennis en
ervaring kan de motivatie, betrokkenheid, kritisch denken,
probleemoplossing en het leren van studenten verbeteren. Scaffolding
gebaseerd op voorkennis kan de integratie van nieuwe informatie
bevorderen en leiden tot gepersonaliseerde, relevante
groeiomstandigheden voor studenten om hun leerproces te versnellen.
Motivatie
