Leesverslag – De engelenmaker
Naam: ⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Klas: ⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Mentor: ⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Docent: ⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Niveau: VWO 6
1. Titelbeschrijving: Stefan Brijs, De engelenmaker (2005) | Uitgeverij Atlas, Vierentwintigste druk | 2011
2. Stefan Brijs
Stefan Brijs is een Vlaams schrijver. Hij werd op 29 december 1969 geboren in Genk, waar hij opgroeide en
zowel zijn lagere- als middelbare schooltijd volbracht. In 1990 studeerde hij af als onderwijzer en begon als
opvoeder aan zijn vroegere middelbare school, het Sint-Jozefinstituut, te werken. De literaire loopbaan van Brijs
begon in 1997, met de publicatie van zijn debuutroman De verwording. Een jaar later volgde Kruistochten, waarin
Brijs in acht polemische essays, overleden en verslofte Vlaamse schrijvers weer uit de plooien van de
vaderlandse geschiedenis haalt. Deze essays kregen een vervolg in De vergeethoek (2003), een serie literaire
portretten van vergeten Vlaamse schrijvers. Brijs schreef in de periode 1997-2000 ook nog enkele artikelen en
recensies voor onder meer de boekenbijlagen van dagbladen De Morgen en De Standaard. Sinds 1999 schrijft hij
voltijds. Echte bekendheid verkreeg Brijs echter pas in 2005, met de publicatie van de roman De engelenmaker.
Het boek werd alleen in Vlaanderen en Nederland al meer dan 200.000 keer verkocht en won onder meer de
Gouden Uil Prijs van de Lezer 2006 en de Vijfjaarlijkse Prijs voor Proza van de Koninklijke Academie voor
Nederlandse Taal- en Letterkunde. Het verhaal speelt zich af rondom het drielandenpunt, waar Brijs dus voor
langere tijd dichtbij woonde, en belicht thema’s als wetenschap en geloof.
Een ander succes boekte Brijs in 2011, met zijn roman Post voor mevrouw Bromley. Het boek gaat over de
Eerste Wereldoorlog, toen nog de Grote Oorlog genoemd. De hoofdfiguur en verteller van het verhaal, John
Patterson, is een jongeman in de Londense wijk Hoxton, die niet naar de oorlog wil, in tegenstelling tot zijn
jongere vriend, Martin Bromley, die vol enthousiasme vertrekt.
In 2014 verruilde Brijs België voor Malaga. Met zijn vestiging in het Spaanse plaatsje leek ook een andere focus
in zijn literaire werk gepaard te zijn. Met zijn roman Maan en Zon (2015) bijvoorbeeld, waarvan het verhaal zich
voor de verandering een keer niet hoofdzakelijk in Vlaanderen afspeelt. In plaats van literaire portretten van
vergeten Vlaamse schrijvers volgden bonte verzamelingen van aantekeningen, impressies, belevenissen en
verhalen over de natuur, de cultuur, de geschiedenis en de mensen in het zuiden van Spanje, met de publicaties
van Andalusisch logboek (2017) en Berichten uit de vallei (2020).
Vrij naar: http://www.stefanbrijs.be/biografie/, https://nl.wikipedia.org/wiki/Post_voor_mevrouw_Bromley
3. Samenvatting
De verhaalvertelling in De engelenmaker verloopt niet-chronologisch (zie ‘’4.3 Verteltechniek’’). In een poging het
verhaal nog enigszins behapbaar weer te geven, zal de samenvatting naar de delen in het boek verlopen,
waarbij ik de gebeurtenissen in Deel II in chronologische volgorde zal zetten. Dit niet weglatende de nodige
kanttekeningen uiteraard.
, Deel I
Op 13 oktober 1984 keert na een afwezigheid van bijna twintig jaar Doktor Viktor Hoppe terug naar zijn
geboortedorp Wolfheim. Per taxi arriveert hij met zijn kinderen in een wieg. De taxichauffeur valt op dat alle drie
de kinderen een kloof in hun gezicht hebben. Het gerucht verspreidt zich als een lopend vuurtje over het dorp en
het mysterie vergroot omdat de dokter zijn kinderen achter lijkt te houden voor de mensen.
Pas wanneer Victor Hoppe het leven van een jongen redt die een knikker heeft ingeslikt, wint hij aan populariteit.
De dorpsbewoners nodigen hem daarna uit voor een drankje in het dorpscafé. De dokter slaat dit in eerste
instantie af en zegt dat hij zijn kinderen niet zolang alleen kan laten, waarop de mensen opperen dat hij ze wel
mee kan nemen. Tot iedereens verbazing gaat Victor uiteindelijk akkoord.
Wat duidelijk wordt is dat de drieling de namen van de aartsengelen Michaël, Gabriël en Rafaël heeft en dat de
kinderen ook op 29 september, de feestdag van deze drie aartsengelen geboren zijn. De kloof in hun gezicht blijkt
een hazenlip/schisis te zijn. Ook Victor Hoppe had dat als baby (het litteken zit er overigens nog steeds). Ook
heeft de drieling de rode haarkleur van de dokter geërfd.
Naarmate steeds meer mensen met hun kwaaltjes bij Doktor Hoppe aankomen, krijgt deze het steeds drukker.
De vrouwen in het dorp, die bovendien maar al te goed op de hoogte zijn dat Victor niet getrouwd is en uit zijn op
een mogelijkheid om meer over de kinderen te weten te kunnen komen, vragen zich dan ook af of de dokter geen
hulp in de huishouding of bij de opvoeding van de kinderen kan gebruiken. Uiteindelijk wordt ene Charlotte
Maenhout door Doktor Hoppe uitgekozen.
Het valt haar inderdaad op dat de dokter het druk heeft en niet veel tijd met zijn kinderen spendeert. Wel koopt hij
heel veel fotorolletjes. Er doen zich geruchten de ronde dat Victor leidt aan bindingsangst. Dat moest dan uit zijn
vorige relatie stammen. Hij had immers altijd beweerd dat de drieling geen moeder had. Daar moest dus wat
voorgevallen zijn. Het fotograferen van zijn zonen zou zijn manier zijn om zijn kinderen wel te aanschouwen,
maar niet teveel aan ze gehecht te raken. Maar waarom dan? Is hij bang ze te verliezen? Net als zijn vrouw?
De dokter lijkt in ieder geval een geheim te hebben. Het valt Charlotte ook op dat de dokter de kinderen vaak van
haar weghoudt als ze ziek zijn. Op een nacht is er iets gebeurd en dan blijkt dat bij hen het rode haar uitgevallen
is en dat ze alle drie helemaal kaal geworden zijn. Het is Charlotte duidelijk dat de kinderen ziek zijn, maar dit
brengt ze nog niet op. Wie is zij overigens om te twijfelen aan de kwaliteiten van een dokter die al meerdere
levens heeft gered.
Het valt Charlotte ook op dat de kinderen buitengewoon intelligent zijn. Ze stelt aan Doktor Hoppe voor om ze
vervroegd naar school te sturen. Uit eigen ervaring, ze is gepensioneerd onderwijzeres, weet ze dat hier de
mogelijkheden voor zijn. Victor Hoppe weigert dit te doen. Hun gezondheidstoestand zou hier te slecht voor zijn.
In plaats van zijn kinderen naar de kleuterschool sturen, vraagt Victor, Charlotte om zijn zonen les te geven. Zij
moet hen de standaarddingen bijbrengen. In het doktershuis wordt zelfs een heel klaslokaal opgezet. Op verzoek
van Victor vertelt Charlotte de drieling ook over Jezus. Eigenlijk wil hij dat ze alleen over Jezus vertelt en God
volledig buiten beschouwing laat. Dit vindt de herrezen onderwijzeres echter knap lastig en snapt ze ook niet
helemaal. ‘’Hoe kun je nou over Jezus vertellen zonder ook God te behandelen?’’
Charlotte Maenhout doet goed haar best. Ze hangt zelfs een kruisbeeld in het klaslokaal op, dat om
onbegrijpelijke reden een dag later door Doktor Hoppe weer wordt weggehaald. Ongeveer een jaar lang geeft
Charlotte les in het lokaal. De kinderen leren in die tijd lezen, rekenen en het spreken en schrijven van
verschillende talen. De dokter is ineens buitengewoon geïnteresseerd in hun ontwikkeling. Dingen lijken eindelijk
een beetje op zijn plaats te vallen. In een gesprek met Victor Hoppe krijgt Charlotte op een dag echter te horen
dat de kinderen misschien maar zes jaar oud worden. Ze schrikt erg van dit nieuws. De dokter zegt aan een
medische oplossing te werken.
Met de vernieuwde levensverwachting van de drieling in zicht wil Charlotte de vierde verjaardag van Michaël,
Gabriël en Rafaël groots vieren. Wat een feestige dag moet worden, eindigt alleen in een debacle, wanneer één
van de jarigen uit het raam valt. Victor geeft de walnotenboom die naast het huis staat de schuld en hakt deze
om, ondanks dat Charlotte hem duidelijk probeert te maken dat de boom niks met het ongeval te maken had (de
werkelijke reden voor de kap wordt later in Deel II duidelijk). Victor behandelt zijn gevallen zoon zelf. Charlotte
komt er later achter dat hij een stuk nier bij de jongen heeft weggenomen. Ze wil naar de politie stappen, en
wanneer Victor Hoppe naar een beurs voor medische apparatuur in Bonn is, gaat ze op zoek naar bewijs. Ze
vindt tijdschriften over Victors carrière en fotoalbums met daarin vrij gedetailleerde en specifieke foto’s van de
kinderen. Ongebruikelijk, maar het duidt niet meteen op kindermishandeling. Wellicht als ze doet alsof ze iets
weet, zal de dokter zijn mond voorbijpraten. Wanneer Victor thuiskomt spreekt Charlotte hem aan. Ze zegt dat ze
van alles afweet en slingert de woorden ‘fraude’ en ‘chaos’, die ze in de knipsels van tijdsschriften gelezen heeft,
naar zijn hoofd. Victor, die ziet dat Charlotte op het randje van de trap staat, zet hierop een dreigende stap naar
voren, waarna Charlotte valt en haar nek op fatale wijze breekt.