Hey medestudent! Ben jij nog op zoek naar een goede samenvatting voor de cursus Klinische Gezondheidspsychologie in de Geneeskunde? Zoek dan niet verder! In deze samenvatting uit collegejaar 2022/2023 is de stof van de cursus Klinische Gezondheidspsychologie in de Geneeskunde gedetailleerd samengev...
Klinische Gezondheidspsychologie in de Geneeskunde
College 1: Introductie .......................................................................................................................... 2
College 2: Oncologie .......................................................................................................................... 11
College 3: Behandelmethoden .......................................................................................................... 23
College 4: HIV en AIDS ....................................................................................................................... 33
College 5: Longziekten ....................................................................................................................... 43
College 6: Gynaecologie .................................................................................................................... 54
College 7: Vermoeidheid ................................................................................................................... 66
College 8: Jong en zijn en ziekte ........................................................................................................ 78
College 9: Cardiologie ........................................................................................................................ 86
College 10: Multiple sclerosis en de ziekte van Parkinson ................................................................ 94
College 11: Gastro-intestinale aandoeningen ................................................................................. 103
College 12: Pijn ................................................................................................................................ 112
College 13: Diabetes Mellitus .......................................................................................................... 124
1
,College 1: Introductie
Korte geschiedenis
• De prehistorie
Tijdens de prehistorie had men door dat er een connectie was tussen lichaam en geest.
Men dacht dat je een ziekte kon krijgen als er kwaadaardige geesten in je lichaam
kwamen. Als behandeling probeerden ze deze geesten uit het lichaam te drijven. Dit
deden ze bijvoorbeeld door een snee in je arm te maken en te hopen dat de geest eruit
zou bloeden, zoals op onderstaande tekening te zien is.
• De Oude Grieken
De Grieken hadden de humorale theorie van
ziekte. Volgens de Grieken zitten er in je lichaam
vier verschillende humoren of circulerende
vloeistoffen. Deze verschillende humoren zijn te
zien op de rechterafbeelding. Als deze
lichaamsstoffen in disbalans zijn dan werd je ziek.
De Grieken wilden de balans dus herstellen.
Verder dachten de Grieken dat deze vier humoren
geassocieerd waren met bepaalde
persoonlijkheidstypen:
o Een disbalans van de gele gal kwam voor bij
mensen die gemakkelijk geïrriteerd of kwaad
waren. Deze mensen hadden dus een boze
instelling.
o Een disbalans in de zwarte gal kwam voor bij neerslachtige en introverte mensen met
een vaak wat terneergeslagen stemming. Er was dus sprake van droefheid.
o Een disbalans in het bloed (rode vloeistof) kwam voor bij mensen die erg energiek en
extravert waren. Dit waren vurige types met een gepassioneerd temperament.
o Een disbalans in de flegma (blauwe vloeistof) betekende dat men teveel slijm in het
lichaam had. Dit maakten je kalm en vlak qua emoties. Een disbalans in de blauwe
vloeistof zag je dus vooral bij mensen met een relaxte benadering van het leven.
Je ziet dus dat de Oude Grieken ook het lichaam en de geest aan elkaar koppelen, want
ze koppelen een tekort aan een bepaalde vloeistof aan een bepaalde persoonlijkheid.
• De Middeleeuwen
In de Middeleeuwen werd ziek zijn beschouwd als een straf van God. In de vroege
Middeleeuwen werd dit opgelost door de kwade krachten uit het lichaam te verdrijven
door lichamelijke martelingen. Later gingen zieke mensen bidden en een veel goede
dingen doen in de hoop beter te worden.
2
, • De Renaissance tot het heden
In de Renaissance kwam er betere wetenschappelijke
kennis en beoordeling. Er ontstonden de eerste
ziekenhuizen en laboratoria. Verder maakten men in
deze tijd voor het eerste tekeningen (zoals op de
rechterafbeelding te zien is) en deed men onderzoek
naar de processen in het lichaam. Zo ontdekten ze
hoe het lichaam werkten, wat er mis kon gaan en hoe
ze het konden herstellen. Dit zorgde ervoor dat
diagnose en behandeling gebaseerd waren op
organische en cellulaire pathologie. Het resultaat van
al deze ontwikkelingen is dat het biomedische model
opkwam.
Het biomedische model
Het biomedische model verklaart een ziekte door enkel de biologische factoren. Het gaat hierbij dus
om afwijkende somatische lichaamsprocessen, zoals biochemische onevenwichtigheden of
neurofysiologische afwijkingen. De sociale omgeving en psychologie hebben dus geen invloed op een
ziekte volgens dit model. Een voorbeeld van Rene Descartes is dat je je voet te dicht bij het vuur
houdt, je hierdoor pijn hebt en je daarom je voet wegtrekt. Je kon hieruit meer ziektes verklaren dan
het model van de Grieken.
Toch kon je nog niet alles verklaren aan de hand van dit model. Dit komt door de volgende factoren:
• Dit model vermindert ziekte tot processen op laag niveau.
• Dit model erkent sociale en psychologische processen niet als krachtige invloeden en gaat uit
van een geest-lichaam dualisme.
• Het biomedische model focust op ziek zijn en niet over gezondheidsbevordering (het gedrag
dat de gezondheid bevordert).
• Dit model kan niet ingaan op de complexiteit waarmee beroepsbeoefenaars worden
geconfronteerd. Zo kan het model niet verklaren waarom van de zes mensen die worden
blootgesteld aan COVID-19 slechts drie daadwerkelijk COVID-19 krijgen.
Het biomedische model is lang gebruikt, maar met de opkomst van de moderne psychologie kwam
men erachter dat dit ook een rol kon spelen. Zo deed Charcot aan hypnose en liet zo zien dat er een
relatie is tussen lichaam en geest. Sigmund Freud werkten dit idee uit en kwam tot de conclusie dat
specifieke onbewuste conflicten lichamelijke storingen veroorzaken die verdrongen psychologische
conflicten symboliseren. Deze gedachtegang gaf aanleiding tot het veld van de psychosomatische
geneeskunde.
Psychosomatische Geneeskunde
De psychosomatische geneeskunde heeft het idee dat bepaalde aandoeningen veroorzaakt worden
door interne conflicten van mensen. Dunbar (1943) en Alexander (1950) linkten bepaalde
persoonlijkheidstypes aan het ontwikkelen van ziekten. Zo bedachten zij dat iemand met een ‘ulcer-
prone personality’ maagzweren kon ontwikkelen. Iemand met een ulcer-prone personality heeft een
buitensporige behoefte aan afhankelijkheid en liefde. Als je deze liefde niet krijgt, dan krijg je stress.
Door deze stress heb je teveel maagzuur. Hierdoor gaat de binnenkant van de maag kapot en tast het
maagzuur je maag aan. Dit leidt tot een maagzweer. Kritiek op de theorie van Dunbar en Alexander is
dat een conflict of een persoonlijkheidstype niet voldoende is om een ziekte te veroorzaken.
3
, Biopsychosociaal model (Engel, 1977)
Men begon steeds meer in te zien dat de geest invloed heeft op het lichaam. Vanaf 1977 was er het
biopsychosociale model. In dit model wordt gezegd dat de biologie, psychologie en de sociale
omgeving een rol spelen en je ze dus alle drie moet bekijken bij het stellen van een diagnose. Er zijn
een aantal voor- en nadelen aan dit model:
• Voordelen:
o Dit model handhaaft dat processen op macroniveau en microniveau voortdurend op
elkaar inwerken om gezondheid en ziekte te beïnvloeden.
o Dit model benadrukt zowel gezondheid als ziekte.
• Nadelen:
o Het sociale aspect is niet goed vastgelegd in onderzoek.
o Het is een breed model en dit kan een nadeel zijn vanwege tijdsgebrek. Het is dus
lastig om ermee te werken.
Biomedisch vs. biopsychosociaal
Hierboven staan de verschillen tussen het biomedische en het biopsychosociale model beschreven.
Volgens het biomedische model is de oorzaak van de ziekte biologisch en is gedrag beperkt, maar bij
het biopsychosociale model is dit gedrag en de sociale omgeving juist ook erg belangrijk. Verder ben
je volgens het biomedische model ziek of gezond, maar bij het biopsychosociale model is er ook een
grijs gebied. Dit zorgt ervoor dat ziekte in het biopsychosociale model wordt gezien als een
continuüm.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FleurvanSeters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,90. Je zit daarna nergens aan vast.
