Aantekeningen van de colleges in 2023 aangevuld met de belangrijkste informatie uit de artikelen waar de docent naar refereert voor de premaster Orthopedagogiek bij de SPO.
Samenvatting
Neuropsychologie
Aantekeningen van de colleges in 2023 aangevuld met de belangrijkste informatie uit de artikelen
waar de docent naar refereert voor de premaster Orthopedagogiek bij de SPO.
Inhoudsopgave
College 1 .................................................................................................................................................. 2
Prognoses ............................................................................................................................................ 3
Plasticiteit ............................................................................................................................................ 3
Herstelpatroon .................................................................................................................................... 4
Onderzoek ........................................................................................................................................... 4
Testen .................................................................................................................................................. 5
Hersenontwikkeling ............................................................................................................................. 6
Het brein .............................................................................................................................................. 8
Wat kan er mis gaan? .......................................................................................................................... 8
College 2 .................................................................................................................................................. 9
Prenataal versus postnataal .............................................................................................................. 10
Grijze en witte stof ............................................................................................................................ 10
Lokalisatie van functies in het brein .................................................................................................. 10
Nature versus nurture ....................................................................................................................... 11
Causaliteit .......................................................................................................................................... 11
College 3 ................................................................................................................................................ 12
Cerebrale parese ............................................................................................................................... 12
Prematuriteit ..................................................................................................................................... 13
Hechtingstheorie van Bolby en Ainsworth ........................................................................................ 13
College 4 ................................................................................................................................................ 14
Verschillende specifieke onderzoeken worden besproken ............................................................... 14
Onderzoeken over ADHD ................................................................................................................... 16
College 5 ................................................................................................................................................ 19
Comorbiditeit tussen ADHD en ODD / CD ......................................................................................... 19
College 6 ................................................................................................................................................ 21
Congenitale hypothyreoïdie (CH) ...................................................................................................... 21
Phenylketonurie (PKU)....................................................................................................................... 21
, College 1
19-04-2023
Diagnose
Ontwikkelingsstoornissen
• Worden vroeg in kindertijd ontdekt
• Vroege interventie nodig om beperkingen te minimaliseren en onaangetaste functies te
beschermen
Verworven stoornissen
• Verschillende oorzaken
• Verschillend verloop van herstel
• Kinderbrein ontwikkelt snel
▪ Meer plasticiteit
▪ Kwetsbaarder
Waarom is er een ontwikkelingsperspectief nodig?
• Belangrijk onderscheid tussen verworven letsel of aangeboren letsel. De diagnose is
verschillend
• Belangrijk onderscheid tussen ontwikkelingsstoornissen en verworven stoornissen omdat er
bij een verworven stoornis de oorzaak bekend is en bij een ontwikkelingsstoornis niet
• Je wilt zo vroeg mogelijk interventie toepassen om te voorkomen dat de problemen
uitbreiden
• Meerdere oorzaken kunnen leiden tot hetzelfde probleem en een oorzaak kan leiden tot
meerdere problemen
Moeilijkheden bij de diagnose
• Brein is in ontwikkeling
▪ Ontwikkeling van de hersenstam gaat van achter naar voor. De prefontale kwab is een
soort aansturingscentrum voor de rest, is in ontwikkeling tot ongeveer 21 jaar.
Dezelfde functies worden eerst door achterin het hoofd aangestuurd en later meer
naar voren. Dus als je iets meetbaar wilt maken, moet je steeds andere delen
bestuderen om daar iets over te kunnen zeggen
▪ Bepaald ‘normaal’ gedrag veranderd voortdurend, wat voor de ene leeftijd wel
normaal is, is dat voor een andere leeftijd niet
• Testen zijn leeftijdsgebonden
▪ Bruikbare testen zijn afhankelijk van wat het kind al kan. En de uitkomst van testen
voor verschillende leeftijden, kan wel verschillen
▪ Voorspellende validiteit = hoe goed kan deze test voorspellen
• Communicatie met kind
▪ Doordat kinderen zelf (nog) niet alles onder woorden kunnen brengen, ben je als
hulpverlener aangewezen op wat anderen betrokkenen zeggen. Diagnose “by hear-
say”
▪ Dit brengt problemen mee, want hoe waar is het wat anderen zeggen, hoe zijn zij zelf
beïnvloed, je kunt het niet ‘meten’, aangewezen op oordelen van anderen
• Growing into deficit (tentamenvraag)
▪ Meerdere oorzaken, meerdere uitkomsten. Wij denken vaak in oorzaak > gevolg en
dat die dicht bij elkaar liggen (bij verworven letsel is dat ook vaak zo), maar bij
ontwikkelingsstoornissen zijn hersengebieden aangedaan en kinderen merken daar
zelf nog heel weinig van. Bepaalde problematiek worden pas duidelijk bij een
bepaalde groei van de hersenen als de problemen zichtbaar kunnen worden.
, problemen worden langzamerhand zichtbaarder, maar dat is iets anders dan een
progressieve aandoening.
Prognoses
De lange termijn prognose is voor neurologische en anatomische aspecten lastig door:
• Positieve gevolgen van plasticiteit > Kennard principle
• Negatieve gevolgen van plasticiteit > Crowding
• Grote kwetsbaarheid
De lange termijn prognose is voor functionele aspecten en gedrag lastig door:
• Aanpassingsvermogen van gedrag (positief)
• Growing into deficit (negatief)
Dosis-reactie-relatie (Dose-response reaction)
• Hoe groter de neurologische aandoening, hoe meer beperkingen
• Hoe harder je tegen de muur rijdt, hoe moeilijker het herstel is
• Dat geldt voor zowel kinderen als volwassenen
Plasticiteit
Plasticiteit = het reorganiseren van de hersenen, de reactie van de hersenen op verandering
• Plasticiteit is een reactie
• De vraag is maar of het brein ook daadwerkelijk zo plastisch is
• Is niet leeftijdsafhankelijk en stopt niet met ontwikkelen als je volwassen wordt
• Beperkingen
▪ Als een vaardigheid aan het ontwikkelen is, is het extra gevoelig
▪ Na een ongeval is hetgene wat al geautomatiseerd is wel houdbaar, maar iets wat in
ontwikkeling is, zal sneller verdwijnen
▪ Gender maakt uit: bij meisjes ontwikkelt het brein sneller dan bij jongens
▪ Hormonen hebben ook invloed, maar de hoeveelheid in je lichaam wisselt regelmatig
Positief effect van plasticiteit
• Kennard principe = als het dan toch je lot is om een aandoening te krijgen, dan kun je het
maar beter op hele jonge leeftijd krijgen, want dan is de uitkomst vaak beter (de vraag is
alleen of niet juist het omgekeerde waar is)
Negatief effect van de plasticiteit
• Crowding = negatieve vorm van plasticiteit
▪ Meisje, 7 jaar, ongeval en letsel aan de linker hersenhelft (taal)
▪ Kort na het ongeval wijzen testen uit dat er wel problemen zijn met taal, maar de
ruimtelijke oriëntatie (rechts) is niks mis mee
▪ Na een tijdje neemt de rechter hersenhelft de functies van de linkerhersenhelft over
▪ Bij een test op langere termijn zijn de taalproblemen verminderd, maar zijn de
problemen met ruimtelijke oriëntatie ook toegenomen
▪ Dat is crowding, door de plasticiteit wordt het zo druk in de rechter hersenhelft, dat
de gezonde functies die daar zaten ook worden aangetast omdat zij plek moeten
maken voor de rest wat erbij komt
• Crowding beïnvloed ook de prognose, want daardoor worden de problemen veel diverser
• Speelt een grotere rol bij kinderen dan bij volwassenen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xxshelley. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
