Hoofdstuk 5 Maatschappelijk verantwoord ondernemen en strategie
Als bedrijfsethiek werkelijk over bedrijven gaat, dient zij ook gebaseerd te zijn op
fundamentele principes die afkomstig zijn uit de economie.
Welke ruimte biedt de markt voor maatschappelijk verantwoord ondernemen?
5.1 Maatschappelijk verantwoord ondernemen of winstmaximalisatie?
Het ideaaltypische model van de volledige mededinging > binnen dit model kan worden
beredeneerd dat ethiek de onderneming niets mag kosten.
Friedmans kritiek op het maatschappelijk verantwoord ondernemen is vooral gebaseerd op
de volgende twee argumenten:
1. In de vrije ondernemingsgewijze productie is het management in dienst van de
aandeelhouders van de onderneming. De manager is de ‘agent’ van de aandeelhouder, die
de ‘principaal’ is. Hieruit volgt dat managers de verantwoordelijkheid hebben om het belang
van de aandeelhouders zo goed mogelijk te dienen. Volgens Friedman luidt die
verantwoordelijkheid: zoveel mogelijk winst genereren, zonder de morele en juridische
basisregels van de samenleving te schenden. Een manager die zijn maatschappelijke
verantwoordelijkheden laat prevaleren boven het belang van zijn aandeelhouders, spendeert
volgens Friedman in feite het geld van de aandeelhouders aan zelfgekozen doelen. Dat is
moreel ontoelaatbaar, omdat hiermee de legitieme belangen van de aandeelhouders
geschaad worden en de vertrouwensbasis van hun agent-principaalrelatie wordt
geschonden.
2. In een situatie van volledige mededinging hebben bedrijven niet de financiële speelruimte
om de extra kosten te dragen die maatschappelijk verantwoord ondernemen met zich mee
brengt. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is dus niet alleen moreel ongewenst,
maar ook economisch gezien een onmogelijke eis.
Agent-principaal
Een manager, zo kunnen we Donaldsons ethische redenering samenvatten, is niet slechts de
agent van de aandeelhouder-principaal, maar in feite van alle belanghebbenden van de
onderneming.
Volledige mededinging
Friedman baseert zijn stelling dat ondernemingen geen andere maatschappelijke
verantwoordelijkheid hebben dan het vergroten van de winst vooral op het model van
volledige mededinging. Dit model heeft onder andere de volgende kenmerken:
• Er zijn vele kopers en aanbieders die geen van allen een omvangrijk marktaandeel hebben;
• Er zijn geen toetredings- en uittredingsbarrières;
• De verhandelde goederen of diensten zijn homogeen, dat wil zeggen dat de verhandelde
waar van de verschillende aanbieders zich niet van elkaar onderscheidt;
• Er zijn geen externe kosten, dat wil zeggen: alle kosten van de productie komen tot
uitdrukking in de marktprijs;
• Er zijn geen externe partijen, zoals de overheid, die de prijs, de hoeveelheden, of kwaliteit
van de goederen die verhandeld worden, reguleren.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 286irisvz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.