College aantekeningen
College aantekeningen van de cursus 'Inleiding in de filosofie'
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Uitgebreide collegeaantekeningen met veel voorbeelden.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
College 1Wat is filosofie?
Wat is het niet?
• IKEA bedrijfsfilosofie
“Het aanbieden van een ruim assortiment degelijk ontworpen, functionele
woonartikelen tegen dusdanig lage prijzen dat zoveel mogelijk mensen zich
deze kunnen veroorloven.”
Ook dit is filosofie. Maar hier is het meer de overkoepelende werkwijze, de richtlijn, het
verdienmodel verpakt als reclameleus.
Filosofie als Piet het bedoelt, is wat anders. Het is het omgekeerde van bedrijfsfilosofie. Het
is het bevragen/problematiseren van dingen.
BV: het vragen/problematiseren van bedrijfsfilosofie. Proberen:
“Het aanbieden van een ruim assortiment (ja, klopt) degelijk ontworpen (als
het zo degelijk ontworpen is, zou het niet moeilijk zijn om in elkaar te zetten), functionele
woonartikelen (hoe functioneel is het? Zoveel dingen waarvan je denkt ‘wat is dit eigenlijk en
wat moet ik ermee?’ ook veel mensen neuzen rond in de Ikea, blijkbaardoen ze ideeën op
over wat je nodig zou kunnen hebben) tegen dusdanig lage prijzen (klopt maar waar
gaat dit ten koste van? Duurzaamheid? Hoelang gaat het mee & productie? ) dat zoveel
mogelijk mensen zich deze kunnen veroorloven.”
De filosofie leert ons zulke vragen te stellen. Bij filosofie heb je geen richtlijn/uitgangspunt. Je
gaat de zekerheden/vanzelfsprekendheden/principes bevragen en er over nadenken, ter
discussie stellen.
• Nog een IKEA managementfilosofie op het internet:
https://www.mt.nl/business/leiderschapslessen-vaningvar-kamprad-ikea/77514. Hierin wordt
de filosie van de IKEA oprichter uiteengezet. Het wordt samengevat in 5 punten/principes
voor de medewerkers:
1. Geeft het goede voorbeeld,
2. Contact met medewerkers staat voorop (communicatie)
3. Werkvloer is universiteit. Managers
4. Moedig fouten aan. Het kan altijd beter. Excuses aanbieden is goed. Filosofische
vraag is: hoeveel vergeving mag je iemand gunnen? Hoeveel fouten kan je
maken?
5. IKEA boven alles. Dit is nogal wat.
Zo moet je het doen. in Piets ogen is dit geen filosofie. Want filosofie is juist het bevragen
hiervan. Wat voor gedachte zit erachter? Hoe ga je het problematiseren?
Wat is het niet?
VB: Onderwijsfilosofie van Sjef Drummen (Agora-onderwijs):
“Eigenaarschap … bestaat alleen wanneer je geen curriculum hebt! …
Je mag als onderwijsinstelling geen programma klaar hebben waarin je de leerlingen
probeert in te leiden of vertrouwd te maken. want: Hoe kun je nou eigenaar zijn wanneer
anderen bepalen wat jij moet leren?”
,“De leerling moet eigenaar zijn van zijn of haar leerproces. Zoals bijvoorbeeld in
een lesauto waar de leerling aan het stuur zit. De coach zit ernaast om bij te sturen
waar nodig. Je mag zelf beslissen, bedenken wat je leert. De leraar volgt en ondersteunt.
“Geen klassen, geen vakken. Leraar is coach.
We doen alleen nog maar wat goed is voor kinderen. …
(K)inderen zijn van nature nieuwsgierig en willen graag leren,
De school hoe\ dat alleen maar te ondersteunen.”
Dit is een onderwijsfilosofie maar in Piets ogen is het meer een overtuiging/werkwijze of
marketing. Het is een reclame ‘kijk is hoe wij dat doen’. Het is juist het omgekeerde van
filosofie. Want Drummen heeft een uitgesproken mening over hoe het moet met een
zekerheid erin. Bij filosofie ga je je afvragen of dingen wel zo zijn als dat ze lijken dat ze
zijn; bekritiseren.
Filosofie is het omgekeerde van overtuigen, omgekeerde van vaste manieren van
spreken/werken. Filosoferen is ontregelen van manieren van denken en niet het
zoeken/bieden van vastigheid. Filosoferen is bevragen.
VB: bij Drummen, je kijkt naar de opvatting en denkt ‘kan dat wel?’ zelf kiezen wat je leert?
En als je dat niet wil als leerling? Als je een vast programma wil? Dan ben je toch geen
eigenaar van je eigen leerproces? Want dan zou je het niet hoeven doen. Bij de vergelijking
van de lesauto denk je: rare vergelijking want in een lesauto is de leerling letterlijk aan het
stuur maar figuurlijk is hij niet aan het stuur want de rijinstructeur zegt voortdurend wat je
moet doen. rijles is extreme vorm van direct instructie en erg dwingend. Drummen haalt het
letterlijke en figuurlijke stuur door elkaar. Klopt de metafoor/gelijkenis wel?
Wat is eigenaarschap eigenlijk? Zelf mogen weten of zelf in de hand hebben, dit is een
verschil.
Managementfilosofie, bedrijfsfilosofie en onderwijsfilosofie zijn niet de vormen van filosofie
die Piet bedoelt.
Wat is het niet?
Filosofie hoeft niet per se abstract te zijn. Je hoeft niet overal achter te kruipen of erboven te
staan. Filosofie kan te maken hebben met esoterie. Esoterie: je gaat ervan uit dat er meer is
dan wat we zoal meemaken en beleven. Esoterische dingen; sterrenbeelden,
stralingsvelden, energieën etc. Heeft met spiritualiteit te maken. dit bedoelen we dus niet met
filosofie “er is meer..’’. hier heeft het niet mee te maken.
Vgl. https://ramsj.nl/producten/esoteriespiritualiteit/. Boeken zoals ‘helende energie van
bomen, kracht van empathie, het subtiele lichaam werkboek, de kleuren van het leven, ons
derde oor etc’.
BV: je ziet regelmaat in de cijfers als je op de klok kijkt, 13:13. Dit kan geen toeval meer zijn,
er zit betekenis in. Piet vindt: de kans is 1/60. En in de andere gevallen, vergeet je het dat je
geen regelmaat ziet.
Het valt op, daarom onthoud je het. Je denkt dat je het vaak ziet. Dat rekenen, en nagaan
wat er mis is in iemands redenering = filosofie. We zoeken niet hoger of meer maar juist
precisie, helderheid en onzekerheid. Doorbreken van overtuigingen. Je gaat niet verlossing,
genezing of de waarheid zoeken! Je zoekt niet meer, maar juist minder.
Wat is filosofie? Dit is een filosofische vraag. Je moet aanvoelen wat wel/niet filosofie is.
,Oefening 1
Twee tekeningen van Calvin &
Hobbes.
Eerste verbeeldt een pedagogisch
probleem. Tweede verbeeldt een
filosofisch probleem.
Leg uit waarom.
Denk dieper dan “1ste gaat over
moeder/kind en 2de gaat over universum” ;)
Filosofie is breed met veel subdomeinen. Focus nu op:
Soorten filosofie
• Epistemologie = kennisfilosofie = kennen, weten
• Ethiek = praktische filosofie = handelen
Twee domeinen (BTW, gaan we het zijdelings over hebben)
• Logica = kwaliteit argumentatie
• Ontologie = wat bestaat, wat is bestaan?
Epistemologie: bestuderen hoe je komt aan kennis.
Kennisfilosofie: VB: laatste tijd moet je niezen omdat je hooikoorts hebt. Tegenwoordig
vermijden mensen je. In de bus word je kwaad aangekeken, ‘wat doe je hier?’ maar hoe
weet je dat het hooikoorts is en geen corona? Anderen denken: je hoopt/denkt/gelooft dat
het hooikoorts hebt maar dit is wat anders dan dat je het zeker weet. Hoe kom je erachter
dat je denken/hopen klopt? Is je ervaring genoeg om van kennis te kunnen spreken? Of zijn
er andere criteria en betekent het wat anders?
De kwaliteit van de kennis. En vergelijken met meningen, gedachtes, hoop, geloof en
overtuigingen en zekerheiden.
Praktische filosofie: VB: laatste tijd veel discussie over schaduwonderwijs, bijles voor
kinderen. Veel mensen zeggen dat het slecht is voor het onderwijs want als het even niet
goed gaat, en je gelijk naar bijles moet, dan hoeft het onderwijs zich niet te differentiëren
daaraan. Onderwijs gaat ervan uit dat als het even niet wil, ouders kunnen helpen.
Schaduwonderwijs gaat ten koste van de kwaliteit van het onderwijs en ten koste van andere
kinderen. Bovendien bevordert schaduwonderwijs ongelijkheid. De rijke en verstandige
mensen sturen hun kinderen naar de bijles. Lage SES mensen zijn slechter af.
Vraag: mogen we ons eigen kind voorrang geven/voortrekken ten koste van anderen (als je
geld genoeg hebt bv)? Moet je het niet voor anderen beter maken? Een praktische vraag;
wat moet ik doen/ wat hoor ik te doen? rechtvaardigheid.
, Logica: de soort filosofie die zich bezig houdt met de kwaliteit van redeneringen en
argumentaties. Analyseert en beoordeelt redeneringen en argumentaties. Zoals het kritiek op
de metafoor van Drummen over leerling aan het stuur in de lesauto. Je analyseert dat de
gelijkenis niet klopt, je haalt de redenering uit elkaar.
Voorbeeld:
Stel, de bewering is:
“De oppas in het dorppast op alle kleine kinderen in het dorp waarvan de ouders niet
op hun eigen kleine kinderen passen, en alleen op de kleine
kinderen in het dorp waarvan de ouders niet op hun
eigen kleine kinderen passen”
Stel het is waar. Waarom weet je dan zeker dat de oppas zelf geen kleine
kinderen heeft? als je de vraag wil beantwoorden, vereist het dat je de bewering
uit elkaar haalt. Het heeft met de kwaliteit van de argumentatie te maken.
Ontologie: het nadenken/discussiëren over wat bestaat en over wat bestaan eigenlijk is.
Voorbeeld: Laura zegt ADHD bestaat niet. Het is geen stoornis of iets gelokaliseerd maar het
is een label, een manier om kinderen te onderscheiden. Het is een zichzelf niks maar een
manier van verschil maken. Dus ADHD bestaat niet. Maar wat bedoel je dan met bestaan?
Want in zekere zin bestaat het dus wel als label. Laura bedoelt waarschijnlijk: ADHD bestaat
op dezelfde manier niet als allochtoon niet bestaat. Allochtoon is alleen maar allochtoon door
het feit dat er grenzen zijn (wat een betekenis heeft). het is geen eigenschap van iemand. Je
kan het niet aanwijzen, het zit niet in je hoofd, het is geen kenmerk.
Aan de andere kant wel want allochtoon is wel een eigenschap. Je bent ergens ander
geboren dan je ouders.
Maar het wel/niet bestaan en vervolgens ‘wat is bestaan eigenlijk?’ is een ontologische
vraag. Ontologie: bestuderen over bestaan.
Voorbeeld: Smurfen bestaan niet. Maar er zijn wel boeken/films over smurf. We weten van
alles over smurfen. Hoe kan je dan zeggen dat ze niet bestaan?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneschepers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,55. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen