Samenvatting Arbeidsrecht in de praktijk
Auteur: RamonavW
School: Windesheim
Vak: M3.2 Arbeidsrecht
1
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Arbeidsovereenkomst ....................................................................................... 9
1.2 De arbeidsovereenkomst ............................................................................................. 9
1.2.1 Kenmerken van de arbeidsovereenkomst .............................................................. 9
1.2.2 Verplichting persoonlijk arbeid te verrichten........................................................... 9
1.2.3 Tegen loon ............................................................................................................ 9
1.2.4 Gezagsverhouding ................................................................................................ 9
1.3 Aanneming van werk ..................................................................................................10
1.4 Overeenkomst van opdracht .......................................................................................10
1.5 Tussen arbeidsovereenkomst en opdracht..................................................................10
1.5.1 Rechtsvermoeden van de arbeidsovereenkomst, art. 7:610a BW .........................10
1.5.2 Overeenkomsten met zzp’ers ...............................................................................10
1.5.3 Thuis- en telewerk, het ‘nieuwe werken’ ...............................................................10
1.6 Flexibele arbeidsovereenkomsten ...............................................................................11
1.6.2 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd ..............................................................11
1.6.3 Oproepcontracten .................................................................................................11
1.6.4 Uitzendovereenkomst ...........................................................................................12
1.6.5 Payrolling .............................................................................................................13
1.7 Enige bijzondere arbeidsverhoudingen .......................................................................13
1.7.1 Statutair bestuurder ..............................................................................................13
1.7.2 De grensoverschrijdende arbeidsovereenkomst ...................................................14
1.7.3 De arbeidsovereenkomst met de AOW-gerechtigde .............................................15
1.7.4 Deeltijd huishoudelijk personeel ...........................................................................15
Hoofdstuk 2: Wat bepaalt de inhoud van de arbeidsovereenkomst?.....................................15
2.2 Internationaal en Europees arbeidsrecht .....................................................................15
2.2.1 Internationale organisaties en hun instrumenten ..................................................15
2.2.2 Rechtstreeks en horizontale werking en doorwerking ...........................................16
2.3 Grondrechten ..............................................................................................................16
2.3.1 Inleiding ................................................................................................................16
2.3.2 Verbod van discriminatie, gelijkebehandelingswetgeving......................................17
2.3.3 Recht op privacy ...................................................................................................18
2.4 Nederlandse wetgeving...............................................................................................18
2.4.2 Dwingend en regelend recht .................................................................................18
2.5 Goedwerkgeverschap en goedwerknemerschap.........................................................19
2.5.1 Inleiding ................................................................................................................19
2.5.2 Goedwerkgeverschap ...........................................................................................19
2.5.3 Goedwerknemerschap .........................................................................................19
2.6 Collectieve regeling .....................................................................................................20
2.6.2 De cao ..................................................................................................................20
2
, 2.6.3 Algemeenverbindendverklaring van de cao ..........................................................20
2.6.4 Interne bedrijfsregelingen .....................................................................................20
2.6.5 Overeenkosmten met de ondernemingsraad ........................................................20
Hoofdstuk 3: De sollicitatiefase en totstandkoming van de arbeidsovereenkomst.................21
3.2 Beginselen bij werving en selectie en bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst ..21
3.2.1 Redelijkheid en billijkheid......................................................................................21
3.2.2 Gelijkebehandelingswetgeving .............................................................................21
3.2.3 Voorkeursbeleid ...................................................................................................21
3.2.4 Rol van de ondernemingsraad ..............................................................................22
3.3 Sollicitatiefase .............................................................................................................22
3.3.1 Werving ................................................................................................................22
3.3.2 Selectie ................................................................................................................22
3.4 Afronding van de sollicitatiefase ..................................................................................23
3.4.1 Antecedentenonderzoek .......................................................................................23
3.4.2 Psychologisch onderzoek en assessment ............................................................23
3.4.3 Referenties en internetsearch ...............................................................................23
3.4.4 Medische keuring .................................................................................................23
3.5 Afbreken van de onderhandelingen.............................................................................24
3.6 Het aangaan van de arbeidsovereenkomst .................................................................24
3.6.1 Overeenstemming ................................................................................................24
3.6.2 Minderjarigen........................................................................................................24
3.6.3 Buitenlandse werknemers ....................................................................................24
3.6.4 Administratieve verplichting ..................................................................................25
3.7 Informatieplicht werkgever ..........................................................................................25
3.8 Proeftijd ......................................................................................................................25
Hoofdstuk 4: De uitvoering van de arbeidsovereenkomst .....................................................26
4.2 Functie ........................................................................................................................26
4.3 Beloning ......................................................................................................................26
4.3.1 Verantwoordelijkheid voor de loonbetaling ...........................................................26
4.3.2 Wettelijk toegestane loonvormen en vergoedingen...............................................26
4.3.3 Gelijk loon, minimumloonbescherming en maximumbeloning ...............................26
4.3.4 Beloning voor overwerk ........................................................................................27
4.3.5 Variabele beloning ................................................................................................27
4.3.6 Auto, ov-kaart en ict-voorzieningen ......................................................................27
4.3.7 Aandelenopties .....................................................................................................27
4.3.8 Dienstwoning ........................................................................................................28
4.3.9 Vakantiebijslag .....................................................................................................28
4.3.10 ‘Geen arbeid, geen loon’ en de werkgeversverhindering ....................................28
4.3.11 Staking en het recht op loon ...............................................................................28
3
, 4.3.12 Tijdstip en wijze van uitbetaling en specificatie van het loon ...............................28
4.3.13 Inhouding en verrekening ...................................................................................29
4.3.14 Niet-tijdige betaling, de wettelijke verhoging .......................................................29
4.3.15 Verjaring van de loonvordering ...........................................................................29
4.3.16 Matiging van loonvordering .................................................................................29
4.3.17 Onkostenvergoeding en de Werkkostenregeling.................................................29
4.4 Vakantie en verlof .......................................................................................................30
4.4.1 Loon tijdens vakantie ............................................................................................30
4.4.2 Opbouw van vakantiedagen .................................................................................30
4.4.3 Het opnemen en wijzigen van vakantiedagen .......................................................30
4.4.4 Als vakantiedagen aan te merken dagen ..............................................................31
4.4.5 Verval en verjaring van vakantiedagen .................................................................31
4.4.6 Adv-dagen ............................................................................................................31
4.4.7 Verlof wegens zwangerschap en bevalling ...........................................................31
4.4.8 Verlof bij adoptie en pleegzorg .............................................................................31
4.4.9 Calamiteiten- en ander verlof ................................................................................31
4.4.10 Zorgverlof ...........................................................................................................32
4.4.11 Ouderschapsverlof .............................................................................................32
4.8 Aansprakelijkheid voor ongevallen en beroepsziekten ................................................32
4.8.1 Inleiding ................................................................................................................32
4.8.2 De zorgplicht van de werkgever............................................................................32
4.8.3 Stelplicht en bewijslast .........................................................................................33
4.8.4 De stelplicht en bewijslast in drie situaties ............................................................33
4.8.5 ‘In de uitoefening van de werkzaamheden’ ...........................................................33
4.8.6 Art. 7:658 BW en de aanvullende zorgplicht op grond van art. 7:611 BW .............34
4.8.7 Opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.............................................35
4.8.8 Omvang en verdeling van de schade....................................................................35
4.8.9 Aansprakelijkheid voor ingeschakelde zzp’ers, uitzendkrachten, stagiaires, etc. ..35
4.8.10 Verjaring .............................................................................................................35
4.9 Schade door de werknemer veroorzaakt .....................................................................36
4.10 Enkele bijzondere bedingen ......................................................................................36
4.10.1 Concurrentiebeding ............................................................................................36
4.10.2 Boetebeding .......................................................................................................37
4.10.3 Geheimhoudingsbeding ......................................................................................37
4.10.4 Beding ter beperking van nevenwerkzaamheden ...............................................38
4.11 Pensioen ...................................................................................................................38
4.11.1 Pensioentoezegging ...........................................................................................38
4.11.2 Pensioenovereenkomst en uitvoeringsovereenkomst .........................................38
4.11.3 Soorten pensioenovereenkomsten .....................................................................39
4
, 4.11.4 Fiscale begrenzing .............................................................................................39
Hoofdstuk 5 Wijziging van de arbeidsovereenkomst .............................................................39
5.2 Wijziging inhoud overeenkomst met wederzijds goedvinden .......................................39
5.3 Wijziging van arbeidsvoorwaarden op grond van een eenzijdig wijzigingsbeding ........39
5.3.1 De regeling en het doel van het beding van eenzijdige wijziging ...........................39
5.3.2 Rechtspraak over het beding van eenzijdige wijziging ..........................................39
5.3.3 Harmonisatie van arbeidsvoorwaarden tegen de wil van de werknemer ...............40
5.3.4 Bedrijfseconomische noodzaak ............................................................................40
5.4 Wijziging op grond van redelijkheid en billijkheid .........................................................40
5.4.1 De redelijkheidnorm van art. 7:611 BW ................................................................40
5.4.2 Het ‘onaanvaardbaarheidcriterium’ van art. 6:248 lid 2 BW ..................................40
5.4.3 Functiewijziging: disfunctioneren en reorganisatie ................................................40
5.5 Onvoorziene omstandigheden ....................................................................................41
5.6 Wijziging arbeidsduur, werktijden en arbeidsplaats .....................................................41
5.6.1 Aanpassing arbeidsduur .......................................................................................41
5.6.2 Werktijdverkorting .................................................................................................41
5.6.3 Wijziging werktijden en arbeidsplaats ...................................................................42
5.7 Wijziging van werkgever, overgang van onderneming ................................................42
5.7.1 Wijziging werkgever met wederzijds goedvinden ..................................................42
5.7.2 Overgang van onderneming .................................................................................42
Hoofdstuk 6 Beëindiging van de arbeidsovereenkomst ........................................................44
6.2 Einde arbeidsovereenkomst door overlijden................................................................44
6.3 Het einde van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd .......................................44
6.3.1 Het verstrijken van de overeengekomen tijd .........................................................44
6.3.2 Leeftijds- en pensioenontslag ...............................................................................45
6.3.3 Opzegging van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd ...............................45
6.3.4 De aanzegging .....................................................................................................45
6.3.5 Voortzetting van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, de ketenregeling .46
6.3.6 Onbepaalde tijd gevolgd door bepaalde tijd: de Ragetlieregel ..............................47
6.3.7 De ontbindende voorwaarde .................................................................................47
6.4 De beëindigingovereenkomst ......................................................................................47
6.4.1 Buitengerechtelijke ontbinding ..............................................................................47
6.4.2 Wilsovereenstemming ..........................................................................................47
6.4.3 Wilsgebreken........................................................................................................47
6.4.4 Inhoud en uitleg van de beëindigingovereenkomst ...............................................48
6.4.6 Nakoming van de beëindigingovereenkomst ........................................................48
6.4.7 Pro forma-ontbinding ............................................................................................48
6.4.8 Pro forma-ontbinding en de ‘losse eindjes overeenkomst’ ....................................48
6.5 Opzegging en ontbinding, het systeem .......................................................................49
5
, 6.5.1 Redelijke grond, herplaatsing niet mogelijk ...........................................................49
6.5.2 De a-grond: opzegging wegens bedrijfseconomische redenen .............................49
6.5.3 Opzegging wegens een andere dan een economische reden...............................52
6.5.4 De opzegverboden ...............................................................................................53
6.5.5 Opzegging met instemming van de werknemer ....................................................54
6.5.6 Geen opzegging of instemming vereist .................................................................55
6.5.7 Opzegging met toestemming van het UWV ..........................................................55
6.5.8 Opzegging in strijd met de wet: herstel, vernietiging, billijke vergoeding ...............55
6.5.9 Opzegging van de arbeidsovereenkomst van een statutair bestuurder .................56
6.5.10 Opzegging door de werknemer...........................................................................56
6.5.11 De opzegtermijn .................................................................................................56
6.6 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst ....................................................................57
6.6.1 Verzoek ontbinding door werkgever......................................................................57
6.6.2 Ontbindingsbeschikking, termijn ontbinding, vergoeding.......................................58
6.6.3 Verzoek ontbinding door werknemer ....................................................................58
6.6.4 Voorwaardelijke- en pro forma-ontbinding ............................................................58
6.6.5 Hoger beroep en cassatie ‘na’ een ontbindingsbeschikking ..................................59
6.7 Ontslagvergoedingen ..................................................................................................59
6.7.1 De transitievergoeding ..........................................................................................59
6.7.2 Billijke vergoeding, ernstige verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever ...61
6.7.3 Billijke vergoeding bij vernietiging opzegging of herstel dienstverband .................61
6.7.4 Andere vorderingen bij of na beëindiging van het dienstverband ..........................61
6.8 Opzegging in de proeftijd ............................................................................................61
6.9.1 Onverwijlde opzegging .........................................................................................62
6.9.2 Dringende reden en 6.9.3 Voorbeelden van een dringende reden ........................62
6.9.4 Formulering en gelijktijdige mededeling van de dringende reden..........................62
6.9.5 Vorderingen na een ontslag op staande voet........................................................63
6.10 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens wanprestatie ................................63
Hoofdstuk 7: Rondom het einde van de arbeidsovereenkomst .............................................63
7.2 De eindafrekening .......................................................................................................63
7.2.1 Loon en vakantiebijslag ........................................................................................63
7.2.2 Niet-genoten vakantiedagen .................................................................................63
7.2.3 Verrekening met vorderingen van de werkgever ...................................................64
7.2.4 Studiekosten.........................................................................................................64
7.3 Vergoedingen bij het einde van het dienstverband ......................................................64
7.3.1 Fiscale aspecten...................................................................................................64
7.3.2 Beëindigingvergoeding en WW-uitkering ..............................................................65
7.3.3 Verrekening met andere uitkeringen .....................................................................66
7.4 Het concurrentiebeding ...............................................................................................66
6
, 7.4.2 Beëindiging als gevolg van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten door werkgever
......................................................................................................................................66
7.4.3 Gehele of gedeeltelijke vernietiging van het concurrentiebeding door de rechter ..66
7.4.4 Een vergoeding voor de werknemer .....................................................................66
7.4.5 Onrechtmatige daad, onrechtmatige concurrentie ................................................66
7.4.6 Procederen over een concurrentiebeding .............................................................66
7.5 Het getuigenschrift...................................................................................................67
7.6 Pensioenrechten .........................................................................................................67
7.6.1 Waardeoverdracht van pensioenrechten ..............................................................67
7.6.2 Afkoop van pensioenrechten ................................................................................67
7.6.3 Voortzetting van de pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid of na einde
dienstverband................................................................................................................67
7.6.4 Affinanciering bij einde dienstverband ..................................................................67
Hoofdstuk 9: Medezeggenschap en de collectieve arbeidsovereenkomst ............................68
9.2 Medezeggenschap......................................................................................................68
9.2.2 Enkele begrippen..................................................................................................68
9.2.3 Ondernemingen met ten minste vijftig personen ...................................................68
9.2.4 Samenstelling en werkwijze van de ondernemingsraad ........................................69
9.2.5 Bevoegdheden van de ondernemingsraad ...........................................................70
9.2.6 Het adviesrecht (art. 25 WOR)..............................................................................71
9.2.7 Het instemmingsrecht (art. 27 WOR) ....................................................................72
9.2.8 Ondernemingen met tien tot vijftig personen.........................................................72
9.2.9 Ondernemingen met minder dan tien personen ....................................................73
9.2.10 Geschillenregelingen ..........................................................................................74
9.2.11 Rechtspositie leden ondernemingsraad en personeelsvertegenwoordiging ........74
9.3 De collectieve arbeidsovereenkomst ...........................................................................74
9.3.1 Algemeen .............................................................................................................74
9.3.2 Bijzonder rechtskarakter cao ................................................................................75
9.3.3 Inhoud cao-bepalingen .........................................................................................75
9.3.4 naleving en interpretatie van cao-bepalingen........................................................76
9.3.5 Wie zijn aan de cao gebonden?............................................................................76
9.3.6 Totstandkoming cao .............................................................................................77
9.3.7 Werkingssfeer cao ................................................................................................77
9.3.8 Overgang van onderneming .................................................................................77
9.3.9 Handhaving van cao-bepalingen ..........................................................................78
9.3.10 Algemeenverbindendverklaring .........................................................................78
Hoofdstuk 10: Procedures in het arbeidsrecht ......................................................................79
10.2 Verval- en verjaringstermijnen...................................................................................79
10.3 Bevoegdheid van de rechter .....................................................................................79
10.3.1 Taken sector kanton, sector civiel .......................................................................80
7
,10.4 Verzoekschriftprocedure ...........................................................................................80
10.4.1 Algemeen ...........................................................................................................80
10.4.2 Wettelijke regeling ..............................................................................................80
10.4.3 Het verloop van de verzoekschriftprocedure .......................................................81
10.4.4 Rechtsmiddelen tegen beschikkingen van de kantonrechter ..............................82
10.5 Dagvaardingsprocedure ............................................................................................82
10.5.1 Algemeen ...........................................................................................................82
10.5.2 Wettelijke regeling ..............................................................................................83
10.5.3 Het verloop van de dagvaardingsprocedure .......................................................83
10.5.4 Bewijs .................................................................................................................84
10.5.5 Rechtsmiddelen ..................................................................................................85
10.6 Voorlopige voorzieningen ..........................................................................................85
10.6.1 de provisionele vordering tot het treffen van een voorlopige voorziening ............85
10.6.2 Het kort geding ...................................................................................................86
10.7 Procedure bij het UWV en de ontslagcommissie .......................................................86
10.7.1 Inleiding ..............................................................................................................86
10.7.2 Bevoegdheid ......................................................................................................86
10.7.3 De procedure bij het UWV ..................................................................................87
10.7.4 Procedure bij de ontslagcommissie ....................................................................88
10.7.5 Rechtsmiddelen na een beslissing van het UWV of de ontslagcommissie ..........88
10.8 Mediation, arbitrage en bindend advies .....................................................................88
10.8.1 Mediation ............................................................................................................88
10.8.2 Arbitrage .............................................................................................................88
10.8.3 Bindend advies ...................................................................................................88
10.9 Klachtenprocedures ..................................................................................................89
10.9.1 Algemeen ...........................................................................................................89
10.9.2 Nationale ombudsman ........................................................................................89
10.9.3 het College voor de Rechten van de Mens .........................................................89
10.10 Bestuursrechtelijke procedures ...............................................................................89
10.10.1 De procedure in bezwaar ..................................................................................89
10.10.2 De procedure in (hoger) beroep ........................................................................90
10.11 Kosten.....................................................................................................................90
10.11.1 Kosten van de procedure..................................................................................90
10.11.2 Kosten rechtsbijstandverlener...........................................................................90
10.11.3 Proceskostenveroordeling ................................................................................91
8
,Hoofdstuk 1: Arbeidsovereenkomst
1.2 De arbeidsovereenkomst
1.2.1 Kenmerken van de arbeidsovereenkomst
De bescherming voor de werknemers heeft als doel de ongelijkheid tussen de economisch
afhankelijke partij, de werknemer, en de veelal sterkere partij, de werkgever, te
compenseren. Voor de toepassing van het arbeidsovereenkomstenrecht is niet primair van
belang welke naam aan een contract wordt gegeven. Doorslaggevend zijn de bedoeling van
partijen ten tijde van het sluiten van de overeenkomst en de manier waarop zij in de praktijk
invulling aan hun afspraken geven. Voldoet een overeenkomst zowel aan de omschrijving
van en arbeidsovereenkomst als aan die van een andere door de wet geregelde
overeenkomst, dan zijn de beide stelsels van wettelijke bepalingen naast elkaar van
toepassing. Bij strijd tussen deze bepalingen, gaan de bepalingen over de
arbeidsovereenkomst voor, art. 7:610 e.v. BW. Als de feitelijke uitvoering van de
overeenkomst afwijkt van hetgeen schriftelijk is overeengekomen, is niet alleen de inhoud
van het schriftelijke contract bepalend voor de rechten en plichten van partijen, maar ook die
feitelijke invulling.
1.2.2 Verplichting persoonlijk arbeid te verrichten
De werknemer is verplicht zelf arbeid te verrichten. Hij mag het werk niet aan een ander
overlaten (art. 7:659 BW). De persoongebondenheid brengt mee dat een rechtspersoon
geen werknemer kan zijn. Wanneer is overeengekomen dat degene die de werkzaamheden
uitvoert de werkzaamheden ook aan anderen mag overlaten, dan zal er in het algemeen
geen sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Het begrip arbeid heeft een ruime strekking.
Arbeid kan ook bestaan in beschikbaarheid voor het werk. Dat de arbeid slechts gedurende
enkele uren per week wordt verricht is op zichzelf niet relevant. De arbeid moet hoofdzakelijk
in het belang van de werkgever zijn. Daarover kan twijfel bestaan wanneer iemand
bijvoorbeeld stage loopt of met het oog op re-integratie naar de arbeidsmarkt in dienst is van
een re-integratiebureau. Ook een beurspromovendus die wetenschappelijk onderzoek
verricht met het oog op het publiceren van een proefschrift verricht (mede) productieve
arbeid, nu daardoor wordt bijgedragen aan het verwezenlijken van het primaire doel van de
universiteit, terwijl de universiteit daarbij tevens een financieel belang heeft.
1.2.3 Tegen loon
Bij een arbeidsovereenkomst hoort een loonafspraak. De benaming van de tegenprestatie is
niet bepalend. Ook een geringe hoogte van het loon hoeft niet uit te sluiten dat voldaan is
aan het element beloning in de definitie van een arbeidsovereenkomst. Het enkele feit dat er
zo nu en dan onverplicht iets wordt betaald is echter niet voldoende om over loon te spreken.
In een zaak waarin een uitkeringsgerechtigde op grond van gemeentelijk beleid verplicht
werd deel te nemen aan het project ‘werken met behoud van uitkering’ was de conclusie dat
tegen over de werkzaamheden geen loon stond, maar alleen het recht op een uitkering,
zodat geen arbeidsovereenkomst kon worden aangenomen. Onder loon in de zin van art.
7:624 BW wordt verstaan de vergoeding die de werkgever is verschuldigd voor de bedongen
arbeid. Fooien vallen daarom niet onder dit begrip. Ook een onkostenvergoeding is geen
loon. Wanneer de ‘onkostenvergoeding’ veel hoger is dan de feitelijk gemaakt kosten kan er
evenwel sprake zijn van verkapt loon. Dat loon zal dan ook door de fiscus belast worden.
1.2.4 Gezagsverhouding
De gezagsverhouding is het meest onderscheidende, maar tevens lastigste kenmerk van de
arbeidsovereenkomst. Relevant is of de werkgever de bevoegdheid heeft de werknemer bij
de uitvoering van het werk instructies of aanwijzingen te geven. Naarmate de werknemer
een grotere eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de inhoud van het werk heeft,
zullen bijkomende omstandigheden bepalend zijn.
9
, 1.3 Aanneming van werk
De definitie van aanneming van werk staat vermeld in art. 7:750 e.v. BW. Bij een
aannemingsovereenkomst voert de aannemer zelfstandig zijn werkzaamheden uit. Tussen
opdrachtgever en aannemer bestaat geen gezagsverhouding. Aannemer en opdrachtgever
staan doorgaans als gelijkwaardige partijen tegenover elkaar. De wet geeft regels voor de
wijze waarop partijen zich jegens elkaar horen te gedragen. In art. 7:765 e.v. BW staan enige
bijzondere regels voor die gevallen waarin de opdrachtgever een natuurlijk persoon is, die
behandelt moet worden als particulier.
1.4 Overeenkomst van opdracht
De definitie van overeenkomst van opdracht staat vermeld in art. 7:400 BW.
Opdrachtovereenkomsten hebben veelal betrekking op werkzaamheden met een
dienstverlenend karakter. Net als de aannemer handelt de opdrachtnemer bij de
overeenkomst van opdracht zelfstandig. De opdrachtgever kan niettemin binnen zekere
grenzen instructies geven aan de opdrachtnemer. De opdrachtnemer is verplicht zich in te
spannen om de opdracht zo goed mogelijk uit te voeren, maar is niet altijd verplicht een van
tevoren bepaald resultaat te behalen. Een opdrachtgever kan de overeenkomst opzeggen
met inachtneming van een redelijke termijn. De opdrachtnemer die beroeps- of bedrijfsmatig
handelt kan, behoudens gewichtige redenen, de overeenkomst slechts opzeggen als deze
voor onbepaalde duur geldt en niet door volbrenging van de opdracht eindigt (art. 7:408 BW).
1.5 Tussen arbeidsovereenkomst en opdracht
1.5.1 Rechtsvermoeden van de arbeidsovereenkomst, art. 7:610a BW
Art. 7:610a BW geeft een rechtsvermoeden voor het geval dat de aard van de overeenkomst
onduidelijk is of als onduidelijk is wat werkgever en werknemer bij het sluiten van de
overeenkomst voor ogen stond. Volgens art. 7:610a BW wordt een arbeidsovereenkomst
aangenomen, indien iemand tegen beloning voor een ander gedurende drie opeenvolgende
maanden wekelijks, of voor ten minste twintig uur per maand arbeid verricht. Is aan de
criteria van art. 7:610a BW voldaan, dan wordt als uitgangspunt genomen dat er sprake is
van een arbeidsovereenkomst.
1.5.2 Overeenkomsten met zzp’ers
Tot 1 mei 2016 kon een zelfstandige zonder personeel, een zzp’er, door het tonen van een
geldige VAR-wuo (verklaring arbeidsrelatie – winst uit onderneming) bij opdrachtgevers de
zorg wegnemen dat de arbeidsrelatie door de belastingdienst zou worden aangemerkt als
een arbeidsovereenkomst. De opdrachtgever hoefde bij aanwezigheid van zo’n VAR geen
loonheffing en premies in te houden. De enige beperking was dat de zzp‘er werkzaamheden
uitvoerde die in de VAR beschreven waren. Sinds 1 mei 2016 worden geen nieuwe
verklaringen arbeidsrelatie meer verstrekt. De oude verklaringen blijven vanaf die datum nog
één jaar geldig. Opdrachtnemer en opdrachtgever kunnen nu, willen zij de zekerheid dat er
voor de fiscus geen sprake is van loondienst, de overeenkomst door de belastingdienst laten
toetsen of een van de zogenoemde modelovereenkomsten gebruiken. Partijen moeten
vervolgens ook daadwerkelijk volgens de afgesproken werkwijze samenwerken. Feitelijk
afwijken van de getoetste of modelovereenkomst betekent dat de opdrachtgever alsnog
riskeert loonheffing te moeten betalen. In de toelichting bij elke modelovereenkomst staat
voor welke situatie de overeenkomst is bedoeld. Er is sprake van loondienst of een fictieve
dienstbetrekking, dan krijgt de opdrachtgever een naheffingsaanslag, mogelijk met een
boete, die op de zzp’er kan worden verhaald. Wordt niet gewerkt op basis van een getoetste
of modelovereenkomst, dan moeten partijen zelf beoordelen of er sprake is van hetzij een
dienstbetrekking op basis waarvan loonheffing en werknemersverzekeringspremies moet
worden ingehouden en afgedragen, hetzij van een opdrachtovereenkomst.
1.5.3 Thuis- en telewerk, het ‘nieuwe werken’
Werk tegen betaling kan ook door de uitvoerder van het werk in diens eigen woning worden
verricht. De opdrachtgever of werkgever kan iemand die de werkzaamheden in zijn eigen
10
