Aantekeningen college 1
Leesproblemen/Dyslexie
Wat zijn leerproblemen?
Dit zijn problemen die kinderen ervaren bij basisvakken op school, zoals lezen,
schrijven en rekenen.
Inzicht in het ontstaan van leerproblemen geeft ook een handreiking van
interventie → individuele diagnostiek en behandeling
Hoe ontwikkelen leerproblemen zich?
aanleg
omgevingsfactoren
interactie tussen: kind-kenmerken & ervaringen thuis en op school
Wat is dyslexie volgens de Gezondheidsraad?
Er is sprake van dyslexie wanneer de automatisering van woordidentificatie
(lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen) zich niet, dan wel zeer onvolledig of
zeer moeizaam ontwikkelt (Gezondheidsraad, 1995)
Kenmerk van dyslexie:
lezen en spellen van woorden is problematisch. Het gaat om problemen in
woordherkennning. Teksten worden niet gebruikt om dyslexie vast te stellen.
de nadruk ligt op: dyslexie als automatiseringsprobleem
definitie is in beschrijvende termen
Wat is dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland?
"Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem
met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of het
spellen op woordniveau."
Definitie is al meer specifiek:
stoornis:
Aantekeningen college 1 1
, probleem: vaardigheidsniveau ligt significant lager
probleem is hardnekkig: langdurig probleem ondanks adequate
remediërende instructie en oefening
Nog geen afbakening ten opzichte van andere leer- en ontwikkelingsstoornissen.
Nog geen verklaring. Deze definitie is nog steeds beschrijvend, op basis van
objectief waarneembare kenmerken.
Wat is dyslexie volgens het Protocol Dyslexie Diagnostiek & Behandeling?
Dyslexie is:
a. Een specifieke lees- en spellingsstoornis met een neurobiologische basis,
die wordt veroorzaakt door cognitieve verwerkingsstoornissen op het
raakvlak van fonologische (verwerking van klanken) en orthografische
(spelling) taalverwerking.
b. Deze specifieke taalverwerkingsproblemen wijken proportioneel af van het
overige cognitieve, m.n. het taalverwerkingsprofiel, en leiden tot een ernstig
probleem met het lezen en spellen van woorden ondanks regelmatig
onderwijs ⇒specificiteit: probleem is niet het gevolg van een onderliggend
probleem
c. Dit specifieke lees- en spellingsprobleem beperkt in ernstige mate een
normale educatieve ontwikkeling, die op grond van de overige cognitieve
vaardigheden geïndiceerd zou zijn.
beschrijving van het probleem.
oorzaak - cognitieve verwerkingsstoornis
specifiek probleem
consequenties van dyslexie, dus niet alleen de stoornis, maar ook de daaruit
voortvloeiende belemmeringen.
Welke drie criteria zijn van belang om een diagnose van dyslexie te stellen?
1. Achterstandscriterium
→ niveau van lezen/spellen op woordniveau ligt significant lager dan op
basis van chronologische leeftijd verwacht mag worden
2. Resistentiecriterium (hardnekkigheid)
→ de problemen blijven bestaan ook wanneer wordt voorzien in adequate
remediërende instructie en oefening (zorg minimaal 6 maanden op niveau 3)
Aantekeningen college 1 2
, 3. Exclusiviteitscriterium
→ andere oorzaken kunnen worden uitgesloten
Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een
hardnekkig probleem in het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of
spellen op woordniveau, dat niet het gevolg is van omgevingsfactoren
en/of een lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke
beperking.
→ dit is een beperkte formulering van dyslexie, maar voldoende om een
behandeling te kunnen geven.
Wat is de prevalentie van dyslexie?
Leerling-populatie aan het eind van de basisschool:
10% van de kinderen heeft ernstige lees- en spellingsproblemen (200.000)
3 à 4% dyslexie (60.000)
In de media zie je wel eens hogere prevalenties, maar die zijn gebaseerd op
vragenlijsten die bij ouders zijn afgenomen. Die zijn dus minder betrouwbaar.
Verhouding jongens : meisjes is 3 : 2
Is er co-morbiditeit bij dyslexie?
Dit is het voorkomen van twee of meer stoornissen tegelijk.
In de groep met dyslextici zie je dat 80% alleen dyslexie heeft, geen andere
problemen. In de groep zonder dyslexie heeft 78% geen problemen. In de groep
met dyslexie heeft 10% ook rekenproblemen, zonder dyslexie 16%. In de groep
met dyslexie heeft 8% ook een aandachtsprobleem, zonder dyslexie 3%. Er is
dus geen duidelijke co-morbiditeit, geen significant verschil tussen deze twee
groepen.
Co-morbiditeit komt zeker voor, maar niet zo veel als men wel denkt. Dyslexie
gaat om een specifiek lees- en spellingsprobleem. Er mag dus geen
onderliggend probleem zijn dat maakt dat kinderen minder goed lezen. Als dat
wel het geval zou zijn, dan zou je veel meer co-morbiditeit verwachten, omdat
dat doorwerkt in andere problemen.
Aantekeningen college 1 3
, Wat is decoderen?
Tekens die je ziet (letter) worden omgezet in klanken. Deze klanken worden
samengevoegd tot een woord.
Een zwakke lezer heeft veel meer tijd nodig om woorden te herkennen. Hij is
ook nog bezig met decoderen. De context gaat een rol spelen, hij gaat radend
lezen. Bij zwakke lezers werkt de context inhiberent, je activeert foute woorden
in het woordenveld. Doordat iemand een fout maakt in het begin, worden
verkeerde geheugenvelden geactiveerd en lees je verkeerd.
Een sterke lezer gebruikt de context faciliterend. De context maakt dat
sommige woorden waarschijnlijker worden.
Is dyslexie alleen gericht op de technische kant van lezen?
Ja, dat is opzich waar. Maar dit suggereert dat kinderen wel goede
leesstrategieën hebben. Gevolg van dyslexie is echter wel dat kinderen de tekst
niet goed kunnen begrijpen en dus ook verkeerde leesstrategieën gebruiken.
Maar opzich is problemen met leesstrategieën geen onderdeel van dyslexie. Het
vloeit er alleen uit voort.
Wat is de Brus/voeten EMT?
Dit is een test waarbij een kind zoveel mogelijk woorden moet lezen in één
minuut. De uiteindelijke score is hoeveel woorden het kind correct gelezen heeft
Aantekeningen college 1 4
