Materieel: wat is strafbaar, wie kan hiervoor veroordeeld worden en waar staat dit geregeld in de
wet?
Commuun en bijzonder strafrecht
Belangrijkste bronnen zijn het wetboek van Strafrecht en het wetboek van Strafvordering. In het
wetboek van strafrecht treffen we voornamelijk materiële bepalingen aan. wat is strafbaar en
welke sancties kunnen worden opgelegd?
Het wetboek van Strafvorderingen bevat daarentegen uitsluitend bepalingen van formeel
strafrechtelijke aard (het strafprocesrecht).
Deze twee grote wetten noemen we ook wel het algemeen straf- en strafprocesrecht of commuun
strafrecht.
Bijzonder strafrecht: de wetgever heeft gekozen om strafrechtelijke bepalingen die over heel
specifieke onderwerpen gaan, in aparte wetten op te nemen. Dit noemen we bijzonder strafrecht.
(bijv. deelname aan het verkeer of economische delicten)
Wat is strafrecht?
Het strafrecht bestaat uit formele en materiële bepalingen. Deze bepalingen zijn opgenomen in het
commune en bijzondere strafrecht
Handhaving van rechtsnormen
In onze maatschappij bestaan allerlei soorten normen.
- Gedragsnormen: zeggen iets over het gedrag
- De ene norm is dwingender dan de ander
- Door een norm op te schrijven wordt het een rechtsnorm
- Slechts gedragingen die in strijd zijn met rechtsnormen kunnen in beginsel tot strafbaar feit
verworden. Het gaat om het bestraffen van gedrag dat niet in overeenstemming is met de
geldende rechtsnormen.
- Schending rechtsnorm + geschreven reactie in het Wetboek van Strafrecht of in andere
strafbepaling = strafbaar feit
Strafrechttheorieën
- Strafrecht betreft het opzettelijk leed toe brengen aan een ander door middel van straf,
indien deze persoon zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit.
- Voorkomen moet worden dat de samenleving zich dan zelf schuldig maakt aan een strafbaar
feit, zoals vrijheidsberoving.
De vergeldingstheorie
, - gaat over de gedachte dat de overheid wraak moet nemen op degene die onrecht pleegde.
- Steunt op de gedachte dat door een strafbaar feit een inbreuk wordt gemaakt op
zogenoemde ‘’wereldlijke juridische orde’’; de inbreuk wordt hersteld doordat dezelfde straf
wordt opgelegd als de strafbare handeling oorspronkelijk inhield.
- Wie onrecht is aangedaan, mag dit zelf vergelden, en wel met precies dezelfde onrecht.
- De vergeldingtheorie is een absolute strafrechttheorie; houdt in dat de straf zijn grondslag
vind in het misdrijf (het onrecht moet worden hersteld)
Wat is het doel van strafrecht?
o Algemene (generale) preventie: voorkomen dat andere mensen het strafbare feit begaan.
o Speciale preventie: voorkomen dat de dader nog een keer hetzelfde feit begaat.
o Vergelding: leed toegeven aan de dader, zoals het slachtoffer ook leed ondervonden heeft.
o Ook: incapacitatie: dader kan tijdens het uitzitten van zijn straf geen andere misdrijven
begaan.
Het strafrecht werkt bij speciale preventie op drie wijzen:
1. Afschrikken van de dader
2. Verbetering in het gedrag van de dader
3. De samenleving gaat erop vooruit nu de dader tijdelijk uit de samenleving is verwijderd.
Relatief strafrechttheorie: de straf een bepaald doel beoogt i.p.v. enkel vergelding
Geweldsmonopolie bij de overheid: het voorkomen van eigen richting
- belangrijke functie van het strafrecht is het voorkomen van ongecontroleerde wraak
mensen mogen geen eigen rechter spelen.
- Art. 113 GW, bestraffing door vrijheidsberoving van de burger exclusief is voorbehouden aan
een onpartijdige en benoemde rechter. Elk ander aanname leidt tot willekeur binnen het
strafrecht. Bovendien verloopt het proces dan ook niet eerlijk.
- Geweldmonopolie ligt bij de overheid, alleen zij mag geweld op burgers uitoefenen.
De ultimum remedium-gedachte
- Ultimum remedium is Latijns voor laatste oplossing.
- Het strafrecht bestaat vanuit de gedachte dat het pas moet worden toegepast als er geen
redelijke alternatieve oplossingen kunnen worden toegepast.
- In Nederland kennen wij dat de overheid, voordat zij strafrecht toepast, verplicht is om te
proberen andere middelen in te zetten tegen de burger.
Het legaliteitsbeginsel
De overheid heeft het strafmonopolie
Strafrecht is de meest ingrijpende vorm van recht en is daarom ultimum remedium i.e. de laatste
remedie, laatste redmiddel.
Kenmerk van het strafrecht: alles moet zoveel mogelijk in de wet zijn vastgelegd.
Dit biedt rechtszekerheid en bescherming tegen machtsmisbruik en willekeur.
Art.1 Wetboek van strafrecht; alleen wat in een wettelijke regeling vooraf strafbaar is gesteld kan
worden bestraft (ook vastgelegd in Grondwet)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dhanjotsingh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.