Samenvatting
Geschiedenis samenvatting historische context 2 (Verlichting) vwo
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Uitgebreide samenvatting van historische context 2 geschiedenis vwo. Het betreft Verlichting.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
« Verlichting »1650-1900
De verlichting = een filosofische denkstroming; met als doel om misstanden
binnen de samenleving op te lossen: begint 18e eeuw → gematigd/radicaal.
§1 - Verlichte ideeën over een betere samenleving
“Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige
samenleving (1650-1789)?”
Oorzaken van een wetenschappelijke vooruitgang; begin Vroegmoderne Tijd:
1. Humanisme; bestuderen klassieke cultuur → nieuw mens-/wereldbeeld
renaissance (denkwijze): individu en leven op aarde ipv God en hemel.
2. Ontdekkingsreizen (Europese overzeese expansie; eind 15e eeuw);
wereldwijde handelscontacten (17e eeuw) → verbreed wereldbeeld
(denken over wereld en plaats in de wereld) & stimuleren ontwikkeling.
3. Vooruitgang technische wetenschap (stimuleren handel)
17e eeuw: wetenschappelijke revolutie: door vele wetenschappelijke
veranderingen, verandert het mens- en wereldbeeld drastisch.
→ men denkt na over hoe onderzoek te doen; onderzoeksmethodes:
● Rationalisme: (Descartes; waarnemingen zijn subjectief en dus onjuist)
door rede te gebruiken & logisch te redeneren kennis verkrijgen; geen
vertrouwen in experimenten en observaties.
● Empirisme: (John Locke) door veel onderzoek en zintuiglijke waarneming
te combineren en vergelijken kennis/inzicht verkrijgen.
→ vaak beiden gecombineerd:
Newton: waarneming - beschreven in wiskundige termen - oorzaak bedacht -
met proefmeting oorzaak controleren → ontdekte zwaartekracht.
Natuurwetten → wantrouwen bij kerkgemeenschap:
- wereldbeeld lijkt geen ruimte voor God te hebben
- maakte gegevens uit Bijbel overbodig en onjuist
- rol en functie Kerk ter discussie kunnen worden gesteld
Wetenschappers/filosofen willen grootsheid God benadrukken; God maakte
natuurwetten bij schepping, daarna werkt de wereld zelf = Deïsme: Voltaire
→ godsdienst wordt persoonlijke aangelegenheid.
→ God is niet bezig met individu, dus hoeft vorst niet te waken over religie volk.
Toepassen op samenleving; natuurlijke rechten voor samenleving:
→ opkomst rationeel optimisme: mbv de rede kunnen alle maatschappelijke,
economische en politieke problemen worden opgelost.
→ kritische houding tov tradities, bestaand gezag en religie.
, Betere samenleving; beschaving/kennis bijbrengen; zonder religieuze
vooroordelen, bijgeloof, onwetendheid kan iemand rationeel denken.
→ verspreiding wetenschappelijke kennis en verlichte ideeën van belang.
- Encyclopédie (Diderot)
Verlichte denker; mbv rede misstanden oplossen; rationeel optimisme:
● gematigden: balans tussen rede en traditie
● radicalen: universele waarden (vrijheid, gelijkheid, democratie)
Immanuel Kant:
- Men kan geen objectieve kennis van werkelijkheid hebben, wordt gestuurd
door eigen kennis.
- Rede kan in conflict komen met het moreel.
John Locke:
- Belangrijkste natuurlijke rechten: leven, vrijheid, eigendom
→ om dit te beschermen; vrijwillig politieke gemeenschap (staat) vormen
= sociaal contract; koning mag worden afgezet.
- Gematigd denker: door sociaal contract volk (bourgeoisie) macht, maar
macht kan afstaan aan vorst/volksvertegenwoordigers → mag worden
afgezet (volkssoevereiniteit). (begin constitutionele monarchie)
- Vrijheid van godsdienst (minimale rol Kerk).
Montesquieu:
- Voorstander monarchie; tegen alleenheerschappij.
- Met trias politica (uitvoerende, wetgevende, rechterlijke macht
gescheiden) om machtsmisbruik te voorkomen; door adel/rijk volk.
Rousseau: (radicaal)
- Het volk = de hele bevolking
- De algemene volkswil = de wil gericht op gemeenschappelijk belang; niet
perse meerderheid (misleid/omgekocht/beïnvloed).
- Ieder is vrij & gezag is gebaseerd op een overeenkomst.
→ vrijwillig zichzelf onderwerpen absurd; tegen slavernij & absolutisme
(macht kan niet overgedragen worden aan een ander)
→ staat door sociaal contract: vrijwillig verdrag.
- Radicaal denker: volkssoevereiniteit door directe democratie; macht kan
niet worden overgedragen (beslissingen ter goedkeuring aan volk).
Adam Smith:
- Tegen mercantilisme* → overheid niet met economie bemoeien.
- Vrijhandel & marktwerking; liberaal.
- Rationeel eigenbelang; altijd vanuit zichzelf verstandige keuzes maken &
ondernemers streven naar winst → leidt tot betere producten/diensten,
economische groei, meer welvaart voor iedereen.
→ eigen belang nastreven; algemeen belang dienen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmamonteban. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen