Hoorcolleges + literatuur Development, Learning & Behaviour samenvatting
H1 – an introduction to child development
Meta-analyse = het combineren van de resultaten van onafhankelijke onderzoeken om conclusies te
trekken op basis van al deze onderzoeken
Nativisten stellen dat evolutie veel opmerkelijke vermogens heeft gecreëerd die in de vroege
kinderjaren aanwezig zijn, vooral op gebieden van bijzonder belang, zoals het begrijpen van
basiseigenschappen van fysieke objecten, planten en dieren en andere mensen. Empiristen hebben
betoogd dat baby's over algemene leermechanismen beschikken waardoor ze vrij snel veel kunnen
leren, maar dat baby's en jonge kinderen de gespecialiseerde capaciteiten missen die nativisten aan
hen toeschrijven.
Nature = genen van de ouders
Nurture = de omgeving, zowel fysiek als sociaal, die invloed heeft op ontwikkeling
Epigenetics = de studie van stabiele veranderingen in genexpressie die worden gemedieerd door de
omgeving
Continuous development = het idee dat veranderingen met de leeftijd geleidelijk plaatsvinden, in
kleine stapjes
Discontinuous development = het idee dat veranderingen met de leeftijd ook af en toe grote
verschuivingen omvatten
De socioculturele context is de combinatie van fysieke, sociale, culturele en economische
omgevingen veel invloed op de ontwikkeling Bronfenbrenner
Cumulative risk = de opeenstapeling van nadelen gedurende jaren van ontwikkeling
Vier factoren die ertoe kunnen leiden dat kinderen uit één gezin erg van elkaar verschillen:
o Genetische verschillen
o Verschillen in behandeling door ouders en anderen
o Verschil in reacties op soortgelijke ervaringen
o Verschillende omgevingskeuzes
Cross-sectional design = een onderzoek waarbij over een korte periode het gedrag van participanten
van verschillende leeftijden vergeleken wordt met elkaar
Longitudinal = participanten worden meerdere keren onderzocht over een langere periode
1
,HC1 - Prenatal development
Veel onderzoek is gebasseerd op WEIRD:
o Western
o Educated
o Industrialized
o Rich
o Democratic
Veel onderzoek is dus alleen valide voor een bepaald deel van de bevolking
Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling is een specifiek type verandering:
o Kwalitatief niet hoeveel verandering er is, maar in ‘wat’ er verandering is
o Opeenvolgend sommige veranderingen gaan vooraf aan andere (of moeten voorafgaan)
o Cumulatief het ene ontwikkelingsstadium kan voortbouwen op andere ontwikkelingsstadia
o Directioneel deze richting kan vooruitgaan of teruggaan
o Multifactorieel meerdere factoren zijn betrokken bij ontwikkeling
o Individueel ontwikkeling is voor iedereen uniek
Celdeling:
Twee types celdeling: mitose & meiose
Meiose is verantwoordelijk voor de geslachtscellen
Mitose is ook wel de ‘gewone celdeling’
Het doel is om de cellen te delen, maar ook om de cellen te vernieuwen
o Als eerst gaan alle chromosomen met het genetisch materiaal zich in de cellen kopiëren
o Daarna worden de chromosomen ‘uit elkaar’ getrokken en zijn er twee nieuwe cellen die een
identieke kopie zijn van het de hele genetische code
Meiose (reductiedeling/halveren)
o Bij meiose worden de chromosomen elkaar getrokken waardoor er geslachtscellen met 23
chromosomen ontstaan
o Nadat het genetisch materiaal is gekopieerd, wisselen de paren chromosomen van de
‘overleden moeder’ eerst genetische informatie met elkaar uit in een proces dat 'crossing
over' wordt genoemd.
o Hierna splitten ze weer en eindigen ze met vier nieuwe cellen die elk een andere combinatie
van genetische code bevatten. Belangrijk is dat elk van deze vier nieuwe cellen slechts de
helft van de blauwdruk bevat in plaats van het geheel. De andere helft van de blauwdruk
wordt afgeleverd door de andere gameet wanneer de eischaal wordt bevrucht door een
zaadcel
Dit type celdeling is de basis voor genetische variatie en daardoor de genetische basis voor
individuele verschillen
2
, Er zijn vier cruciale processen voor de ontwikkeling van de foetus:
1. Mitose
2. Cel migratie: alle cellen die worden gemaakt, moeten naar hun aangewezen posities gaan
Sommige cellen worden ‘weggedrukt’ door nieuwe cellen, maar andere cellen migreren
actief naar nieuwe plekken
3. Cel differentiatie: de bevruchte cel begint zich snel te delen
Er ontstaat een klont cellen, wat Marula heet
Eerst zijn alle cellen in deze klont hetzelfde en kunnen ze alles worden (bijv. onderdeel
van de placenta of later van de baby) ze zijn niet gespecialiseerd
Wat ze zullen worden en hoe ze differentiëren, hangt af van de neurochemische signalen
die ze tijdens hun ontwikkeling ontvangen
Wanneer ze gespecialiseerd zijn naar hun uiteindelijke vorm, kunnen ze niet meer
veranderen
Cel differentiatie is extreem belangrijk voor de ontwikkeling
4. Apoptose: cel sterfte
Er zijn veel invloeden op de foetus in de buik terwijl het ontwikkeld in de buik.
Stimulaties van buiten:
10 weken 13 weken 20 weken 26 weken 27–28 weken
Gevoel van druk Detectie van Detectie van Detectie Detectie van geur en
(spieren, bewegingen als de licht van smaak wat de
gewrichten, foetus nog klein is, geluiden moeder eet en drinkt
huid) merkt het veel van de daardoor hebben ze een
bewegingen van de voorkeur voor hun
moeder moeders stem en het
dieet
Foetale beweging:
5–6 weken 8-9 weken 10 weken 10-11 weken 11-12 weken 14 weken 20 weken 25 weken
Buigen hoofd Schrikachtige Ze kunnen Hoofdbewegi Gapen, Niet Bewegingen Openen en
en bewegingen hun ngen en zuigen, willekeurige met alle sluiten van
wervelkolom ledematen adem slilkken van bewegingen delen van de ogen
bewegen bewegingen vruchtwater hun gezicht
Functies van foetale bewegingen:
o Slikken is erg belangrijk voor de orofaryngeale holte (keel open en dicht tijdens slikken),
longen, spijsverteringsstelsel
o Lichaamsbewegingen zijn belangrijk voor de ontwikkeling van spieren, botten, gewrichten en
huid
De schadelijke invloeden die de foetale ontwikkeling kunnen beïnvloeden heten teratogens
(antidepressiva, nicotine, alcohol)
3
, H2 Field – Prenatal development and the newborn period
Gametes = voortplantingscellen (eicel en zaadcel) die slechts de helft van het genetisch materiaal
bevatten van alle andere cellen in het lichaam worden geproduceerd door meiose
Zygote = een bevruchte eicel
Apoptosis (celdoding) is bijvoorbeeld nodig voor de vorming van handen, anders blijven vingers aan
elkaar zitten
Hormonen hebben ook een grote invloed op de prenatale ontwikkeling ze spelen bijv. een grote
rol in seksuele differentiatie
Monozygote tweelingen (identical) tweelingen die het resultaat zijn van de splitsing in de helft van
de zygote, waardoor elk van de twee resulterende zygoten exact dezelfde set genen heeft
Dizygote tweelingen (fraternal) tweelingen die ontstaan wanneer twee eicellen tegelijkertijd in de
eileider worden losgelaten en worden bevrucht door twee verschillende zaadcellen; twee-eiige
tweelingen hebben slechts de helft van hun genen gemeen
Amniotic sac = een transparant, met vloeistof gevuld membraan dat de foetus omringt en beschermd
Dose-repsonse relation = een relatie waarin het effect van blootstelling aan een element toeneemt
met de mate van blootstelling (prenataal, hoe meer blootstelling een foetus heeft aan een potentieel
teratogeen, hoe ernstiger het effect waarschijnlijk zal zijn)
Moederlijk drinken kan leiden tot fetal alcohol spectrum disorder (FASD) Foetaal
alcoholsyndroom brengt een reeks effecten met zich mee, waaronder misvormingen van het gezicht,
verstandelijke handicaps, aandachtsproblemen, hyperactiviteit
HC2- Brain development
4
