ADHD is not a disability, it's a different ability.
Naam student:
Studentennummer:
Naam opleiding: Opleiding tot Verpleegkundige Hogeschool Rotterdam
Code afstudeerproduct: OVK4ABPA01
Afstudeervariant: Praktijkonderzoek
Naam en titel eerste beoordelaar:
Naam en titel tweede beoordelaar:
Naam en titel begeleider:
Naam en eventueel titel opdrachtgever:
Datum van inleveren:
Aantal woorden (excl. samenvatting, tabellen, literatuurlijst en bijlagen): 5987
,Samenvatting
Aanleiding
Kinderen met AD(H)D worden in een relatief laat stadium aangemeld voor diagnostiek en
behandeling. Er zijn nog geen ingezette interventies om AD(H)D vroeg op te sporen. Hoe eerder de
diagnose wordt vastgesteld des te sneller kunnen kinderen worden behandeld en tijdig worden
bijgestuurd, zodat zij op hun eigen cognitieve niveau kunnen presteren.
Doelstelling
Inzicht in de rol van de jeugdverpleegkundigen in het CJG en de leerkrachten van de basisschool bij
vroegsignalering van AD(H)D kinderen in groep vijf m.b.v. de AVL.
Methode
Er is een mixed methods design voor het praktijkonderzoek uitgevoerd. Kwantitatieve gegevens zijn
verzameld door middel van 119 vragenlijsten. Om de kwantitatieve gegevens te bekrachtigen, zijn er
twee semigestructureerde interviews afgenomen, die kwalitatief zijn geanalyseerd.
Resultaten
Uit het kwantitatief onderzoek is gebleken dat het AVL-meetinstrument niet als vroegsignalering
ingezet kan worden om AD(H)D op te sporen. Ook blijkt uit het kwalitatief onderzoek dat met een
standaard beleid op de basisscholen en vroegtijdige interventies vanuit de jeugdverpleegkundigen
AD(H)D wel vroegtijdig opgespoord kunnen worden.
Conclusie
Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat het meetinstrument AVL als standaardprotocol
een bijdrage kan leveren aan de vroege opsporing van AD(H)D. De jeugdverpleegkundige en
leerkrachten kunnen met verschillende interventies een bijdrage leveren aan de vroegsignalering
van AD(H)D.
Trefwoorden: AD(H)D, vroegsignalering, AVL, jeugdverpleegkundige, basisschoolleerkrachten
2
,Summary
Motive
Children with AD(H)D are referred for diagnosis and treatment at a relatively late stage. No
interventions have yet been put in place to detect AD(H)D early. The earlier the diagnosis is
established, the sooner children can be treated and adjusted in time to perform at their own
cognitive level.
Objective
To gain insight into the role of the youth nurses in the CJG and the teachers at the elementary school
in the early detection of AD(H)D children in third grade using the AVL.
Method
A mixed methods design for the field study was conducted. Quantitative data was collected through
119 questionnaires. To validate the qualitative data, two semi-structured interviews were conducted
and analyzed qualitatively.
Results
The quantitative research showed that the AVL measuring instrument cannot be used as an early
detection tool for AD(H)D. The qualitative research shows that with a standard policy at the
elementary school and early interventions from the youth nurses, AD(H)D can be detected early.
Conclusion
From the analysis, it can be concluded that the measuring instrument AVL, as a standard protocol,
can contribute to the early detection of AD(H)D. Therefore, youth nurse and teachers can contribute
to the early detection of AD(H)D with different interventions.
Keywords: AD(H)D, early detection, AVL, youth nurse, elementary school teachers
3
, Inleiding
Aanleiding
Iedere dag krijgen meer kinderen de diagnose AD(H)D (Narula et al., 2020). In het Rotterdamse
behandelcentrum voor kinderen met AD(H)D, AlleskITs, is gesignaleerd dat de aanmelding voor
diagnostiek en behandeling bij kinderen met ADHD vaak in een relatief laat stadium plaatsvindt. Het
behandelcentrum AlleskITs krijgt vaak verwijzingen vanuit de huisarts of bijvoorbeeld het wijkteam.
De vraag is dan of er nader onderzoek kan plaatsvinden. Deze vraag komt nadat het Passend Primair
Onderwijs (PPO) interventies heeft uitgevoerd zonder tastbare resultaten. Drs. (naam dokter),
kinderarts van AlleskITs, heeft aangegeven dat er veel kinderen worden aangemeld, waarbij de
symptomen van ADHD al een lange tijd bekend zijn zonder dat er eerder doorverwezen is om een
diagnose vast te stellen. Hierdoor zijn de klachten zoals aandachtstekort, hyperactiviteit en
impulsiviteit sterk toegenomen bij deze kinderen. Dit maakt het behandelen en bijsturen van het
gedrag van de kinderen lastiger. Deze kinderen kampen al een langere tijd met
concentratieproblemen, slechte prestaties op school, een hoge motorische onrust en kunnen
agressief op de omgeving reageren. Daarnaast kunnen kinderen op de basisschool met AD(H)D
kampen met slechte relaties met leeftijdsgenoten, omdat ze ‘anders’ gezien kunnen worden door
hun symptomen (Lee et al., 2021). Het is van belang om vroeg bij te zijn bij het signaleren van
AD(H)D, deze stoornis kan namelijk aanhouden tot in de late puberteit (Van Lieshout et al., 2016).
Hoe eerder de diagnose wordt vastgesteld, des te sneller kinderen behandeld kunnen worden en
tijdig bijgestuurd worden, zodat zij op hun eigen cognitieve niveau kunnen presteren.
De diagnose AD(H)D wordt meestal vastgesteld door (zelf)rapportage en observaties (Brandt et al.,
2020). De landelijke richtlijn voor het behandelen van AD(H)D bestaat uit psycho-educatie van
ouders en het kind, individuele behandeling, adviezen voor scholen en indien nodig het
voorschrijven van ondersteunende medicatie. Als de richtlijnen slechts gedeeltelijk worden gevolgd,
wordt de achterstand in leer- en sociale ontwikkeling vergroot. De opvoedingsstress voor ouders
waarvan de kinderen met AD(H)D gediagnosticeerd zijn is hoog, omdat ouders vaak de problemen
bij het kind niet begrijpen en de diagnose moeilijk accepteren. Daarnaast hebben zij moeite met de
beslissing of hun kinderen op jonge leeftijd wel of geen farmacotherapie moeten gebruiken
(Corcoran et al., 2017). Vanuit de praktijk zijn er geen cijfers bekend waar kinderen met AD(H)D en
de ouders het meest tegen aanlopen.
AlleskITs is één van de zelfstandige behandelcentra gelegen in de regio Rijnmond, met een
multidisciplinair team dat bestaat uit: kinderartsen, een kinder- en jeugdpsychiater en
gedragsdeskundigen. Allen streven ernaar om kinderen een diagnostische-, onderzoeks- en
behandelfase te laten doorlopen. Hier worden vooral kinderen in de leeftijdscategorie van 6 tot 18
jaar behandeld met gedrags-, leer-, en ontwikkelingsstoornissen. Het behandelcentrum AlleskITs
richt zich op de vroegtijdige opsporing en behandeling bij kinderen op de lagere school en op het
diagnosticeren en behandelen van kinderen en jongvolwassenen op het voortgezet en speciaal
onderwijs. AlleskITs richt zich voornamelijk op ADHD en de samenhangende aandoeningen. AD(H)D
wordt gezien als een stoornis in de kindertijd en kunnen beperkingen ondervinden in alle aspecten
van het leven (Daley & Birchwood, 2010). Een ontwikkelingsstoornis die zich uit in overmatig druk,
impulsief of onoplettend gedrag noemen we Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) (Daley
& Birchwood, 2010). Attention Deficit Disorder (ADD) is het onoplettende type van ADHD. Letterlijk
betekent het ‘een aandacht te kort stoornis’. Kinderen met ADD uiten zich door
concentratieproblemen. Ze denken veel na en zijn dromerig. Het verschil tussen ADHD en ADD is dat
ADD-kinderen een laat reactievermogen hebben en kinderen met ADHD impulsief reageren.
(Leijssenaar & Visser, 2014).
4
