HC 1 Pedagogische systemen in de Baby- en kindertijd
Introductie college
James Watson; Behaviorisme
Straffen en Belonen, al het gedrag is aangeleerd.
Benjamin Sprock;
Volg je intuïtie, permissieve opvoedstijl (laat maar alles een beetje toe)
Elk persoon is verschillend, geordend in systemen:
- Biologische Systemen// genen, hersenen
- Sociale of ecologische systemen// gezin, buurt, familie
- Chronosysteem// ontwikkeling in samenleving (economisch, sociaal, politiek,
cultureel)
- Fysische omgeving// huisvesting, veiligheid, voeding
- Maar ook toeval
Daarom is het zo moeilijk om ontwikkeling te voorspellen.
Wat is pedagogiek?
De pedagogische wetenschappen bestuderen de opvoeding, het onderwijs en de
hulpverlening n de kinderen en jeugdigen met het ook op de verbetering van de praktijk.
- Pedagogen houden zich naast opvoeding ook bezig met hulpverlening
- “Bestuderen”: een empirisch-analytisch discipline
- “Verbeteren van de praktijk”
Empirisch- analytisch pedagogiek
(Van IJzendoorn, 2002, empirisch-analytische benadering)
- Empirisch: kennis ontstaat door het systematisch verzamelen van gegevens en deze
via statistische methoden analyseren.
- Analytisch: reductie (keuzes maken), want de werkelijkheid is te complex om te
onderzoeken
- Onderzoek moet replicerbaar zijn (moet door iedereen die het leest herhaalt kunnen
worden)
- Theorie en kennis moet falsificeerbaar zijn (ontkracht kan worden, niet kloppen)
- Niet normatief: de empirisch-analytische pedagogiek schrijft niet voor hoe de
opvoeding eruit moet zien. Zegt ook niet of iets een goede of foute opvoeding is
Empirisch- analytisch pedagogiek
Definitie: op systematische wijze pedagogische handelingen, methoden, programma’s,
therapieën uitproberen en kijken of er sprake is van een pedagogisch effect= een
handelingswetenschap
Voorbeelden
o Veldexperiment
o Het laboratorium experiment
o Survey-onderzoek
o Observatieonderzoek
,Bezwaren tegen deze definitie:
- Enge definitie: geen theorievorming, geen bestudering van processen, geen
normatieve uitspraken (wat is een goeie opvoeding?)
Vroeger was pedagogiek niet altijd empirisch-analytisch,
Vroeger meer normatief: wat is een goeie opvoeding (filosofisch)
In Utrecht verschoven van normatief naar empirisch-analytisch in jaren 90
Langeveld en de normatieve pedagogiek
- Martinus J. Langeveld ‘het kind begrijpen, zoals het is’.
Kijk zo onbevooroordeeld mogelijk naar de wereld en het kind met diens unieke
mogelijkheden en moeilijkheden. (N=1 methode; observeren van 1 kind.) Heet de
Fenomenologische benadering.
Langeveld
Langeveld hechtte veel waarde aan het normatieve kader van de pedagogiek.
- De mens is een wezen dat moet worden opgevoed met als doel
‘zelfverantwoordelijke zelfbepaling’.
- Een kind moet zich leren ontwikkelen een plaats weten te vinden in de wereld.
- Hier ligt een duidelijke opdracht en verantwoordelijkheid voor de ouders.
Waarom is het dan verschoven van normatieve pedagogiek naar empirische-analytische
pedagogiek?
Dit komt door de methodestrijd tussen Langeveld (pedagoog) en A.D. De Groot (psycholoog).
o Langeveld: Had een hekel aan de empirisch-analytische benadering met
statische onderzoeken. Hij is voorstander van ‘Kijk en denk na, filosofeer.’
o A.D. De Groot: zegt “over individuele gevallen zijn geen wetenschappelijke
uitspraken te doen, je moet kwantificeren, evidence-based science.”
A.D. De Groot won, en Langeveld horen we vandaag de dag niks meer van. Langeveld heeft
geen invloed meer op de huidige pedagogiek. (Pedagogiek nu is dus empirisch-analytisch)
Jaap Bos (biograaf): las methoden/boek Langeveld en zegt “de beste manier
op een kind op te voeden tot verantwoordelijke burger is en blijft een relevant vraagstuk”
Samenvattend
Twee extreme benaderingen
- Tot eind 20ste eeuw; normatieve pedagogiek
- Daarna: empirisch-analytische pedagogiek in zijn meest extreme vorm
- En vandaag de dag?
,Micha de Winter
“Verbeteren van de wereld begint bij de opvoeding”
Naar een cultuur van inclusief burgerschap
Belang van opvoedingsidealen (normatief)
Relatie opvoeding & democratische rechtstaat
Opvoeding als tegenwicht voor polarisatie en haat
Bij de afscheidsrede van De Winter zei hij “Ik wil naar een ‘hoopgevende sociale
pedagogiek’ die bijdraagt aan de ontwikkeling van democratisch burgerschap”
o Minder problematiseren (diagnosticeren van kinderen) en meer gericht op
groei
o Minder individueel en meer op sociaal
o Jeugd gedijt beter in rijke sociale netwerken
Grote maatschappelijke opvoedingsvraagstukken
- Migratie, radicalisering, onderwijsachterstand en nog meer.
Als mensen het idee hebben dat ze geen enkele invloed hebben op hun omgeving, en
dat hun stem niet wordt gehoord, dan leidt dat tot pessimisme moedeloosheid of
woede.
De Winter: hoop = ‘Leren zien van mogelijkheden tot verbetering’.
Hoe zou die hoopgevende pedagogiek er dan uitzien?
- Handelingsperspectieven cultiveren: in de handelingsstand zetten
- Onderbreken van impulsen oordelen en verlangens: ‘pedagogisch onderbreken’
- Optimisme voorleven (Laat zien dat dingen mogelijk zijn)
- Participatie bevorderen (laat iedereen meedoen)
Pedagogiek in Utrecht
Hoogleraren hebben een strategisch plan gemaakt ‘raising future generations”
Visie op de (her) profilering van de Pedagogische Wetenschappen in Utrecht
Werkgroep HC 1
, Microsysteem=. Gezin School en Omgeving (directe omgeving kind)
Mesosysteem= onderdelen microsysteem combineren over het kind (tien minuten gesprek)
Exosysteem = niet direct met een kind te maken, bijv ouder woede van werk reageert af op
kind. Heeft indirect dan weer wel te maken het kind en zijn ontwikkeling. (Regionaal
systeem)
Macrosysteem= Attitude and ideologic of the culture (nationaal gezien) (cultuur en
nationaliteiten belangrijk) (nationaal niveau)
Chronosysteem= evironmental changes that occur over the life course (de pandemie
bijvoorbeeld. Iets wat gebeurt in tijd, bijvoorbeeld de overgang van middelbare school naar
universiteit.
(ander voorbeeld, ouders die scheidden)
Micha de winter heeft een andere visie op pedagogiek
Hij is meer voor de systeemgerichte, contextuele pedagogische benadering
In plaats van de dominante ‘meer individualistische pedagogische benadering. (Probleem
diagnose behandeling)