Hoorcollege 1: Prenatale ontwikkeling
WEIRD science
Wetenschappers verzamelen hun data vooral bij deze gorpe mensen:
Western, Educated, Industrialized, Rich & Demographic
Gevolg: 95% van de participanten maar 12% van de wereld afspiegelen. Terwijl we wel
conclusies trekken die we betrekken over de hele groep.
Ontwikkeling lijkt universeel maar dat is het helemaal niet:
Conclusie: we moeten voorzichtig zijn met het
interpreteren van uitkomsten omdat we dus eigenlijk
niet alles weten. PLUS: bij iedereen is ontwikkeling dus
anders!
Wat is ontwikkeling?
Ontwikkeling= een specifiek type van verandering
1. Qualitative
Not how much there is, but WHAT there is.
Bijvoorbeeld: Bij cellen die veranderen tijdens prenatale fases gaat het niet over
hoeveel cellen er veranderen, maar over type cellen die veranderen.
2. Sequential
Opeenvolgend: voor de ene ontwikkeling kan plaatsnemen moet de andere eerst gebeuren (dit
gebeurt in een bepaalde volgorde).
3. Cumulative
Opstapelend: 1 developemental stage can build upon other developmental stages.
4. Directional
Progressive – vooruitstrevend (build-up)
Regressive – achteruit gaan (broke down)
5. Multifactorial
Verschillende factoren bepalen de route van de ontwikkeling (nooit 1 factor alleen)
6. Individual
Ontwikkeling is uniek voor iedereen. Het kan vegelijkbaar zijn, maar bij niemand is het exct
hetzelfde. (milestones bijvoorbeeld lopen; bij iedereen op een ander moment)
,Prenatal development
Bij de twintig weken is er een piek in de ontwikkeling van een embryo
To understand why human cells are special, we have to dive into cell division
CELL DIVISION
2 types:
Mitoses > normal cell division
Meiosis > creates sexcells
Mitoses
Elke cel draagt veel genetisch materiaal bij zich, het vertelt de cel wat voor een cel het is en
wat het moet doen. Deze informatie is beschrijven in onze genen. Onze genen zijn
georganiseerd in 23 paren, chromosomen. (23 van moeder, 23 van vader)
Tijdens mitose wordt het genetische materiaal:
Stap 1: gekopieerd
Stap 2: gescheiden in 2 sets (beide setjes hebben precies dezelfde
genetische code)
Meiosis
Het begint hetzelfde maar dan:
Stap 1: kopiëren van genetische materiaal
Stap 2: De cellen van vader en moeder ruilen genetische informatie met
elkaar (crossing-over zo heet dat proces).
Stap 3: Hierna splitsen ze zich 2 keer, eindigend met 4 cellen. Elke cel
heeft een verschillende combinatie aan genetische code.
Belangrijk is dat ieder van deze 4 cellen maar de helft van het originele blue print
hebben. De andere helft komt er pas bij wanneer de eicel van de vrouw wordt bevrucht
door het sperma.
Het proces, meiosis, is de basis voor genetische variatie. En daardoor de basis voor
individuele verschillen.
Dit helpt ons de nature vs nature and nurture (in shaping development)
o Monozygotic twins (identical > eeneiig) Delen de baarmoeder, exact hetzelfde
DNA).
o Dizygotic twins (twee eiig). Bevruchting van twee spermacellen, niet hetzelfde
DNA
,Helemaal terug naar het begin: De spermacel dringt eicel in en bevruchte eicel begint te
froeien tot een baby.
4 ontwikkelingsprocessen:
1. Normale cell devision (Mitose), na celbevruchting gaat het in de zygote heel snel.
2. Cell migratie komt daarna, alle cellen gaan naar hun voorbestemde positie in het
lichaam. (Bijvoorbeeld hersen cellen; deze cellen migreren actief naar de hersenen).
3. Cell differentiatie: De zygote verdeeld zich snel, er komt dan een ‘lump of cells’
genoemd: morula. Deze cellen kunnen nog gebruikt worden voor alles, ze zijn nog
niet gespecificeerd (Totipotent):
Wanneer het aantal cellen in de morula stijgt, komt er druk op ‘the
lumb’ en daardoor start de cell differentiatie:
Sommige cellen worden blastocyst cells (in de placenta)
Anderen worden inner mass celss
(Dan kunnen ze nog alles in het lichaam worden Pluripotent.
Het hangt af van het neurochemical signaal dat ze ontvangen
tijdens de ontwikkeling)
onces specified, there’s no way back to being something else.
4. Apoptosis: programmed cell death
Vb: voeten en handen zijn eerst klompen, mar use it or lose it en
er vallen cellen weg waarna de vormen van handen en voeten
ontstaan.
Er zijn veel influences/factoren van invloed op de baarmoeder tijdens deze ontwikkelingen.
Stimulations from outside:
10 weken: sense of pressure
13 weken: ze detecteren bewegingen van moeder
20 weken: ze detecteren licht (nog voor openen van ogen)
26 weken: ze detecteren geluiden (stem moeder bijv.)
26-28 weken: Ze decteren geur en smaak.
Bewegingen foetus tijdens prenatale ontwikkeling (Fetal movement)
5-6 weken: First movements: bending head and spine
8-9 weken: startle movements, zoals de hik.
10 weken: limb movements, bending en streching
10-11 weken: head & breading movements
11-12 weken: gapen, suck, swallow fluids
14 weken: nonrandom movements
20 weken: Face movements
25 weken: opening and closing eyes
Functies van fetal movements:
Swallowing: important voor development of the lungs, degestive system and
oropharyngeal cavity (achterin keel).
Body movements: ontwikkeling van musle, bones, joints skin normale
ontwikkeling
Wanneer een ouder alcohol drinkt, heeft dat invloed op bovenstaande ontwikkeling.
, Alcohol is een voorbeeld van harmful influences op de baby, its called teratogens. Hieronder
vallen ook: Drugs, stress, nicotine etc.
In de vroege ontiwkkeling zijn deze invloeden het meest bedrijgend.
Elk orgaan heeft een critieke periode waarin er dingen mis kunnen gaan when disrupted.
Model bronfenbrenner :