Pedagogiek is de wetenschap van het opvoeden. is opvoedkunde in het algemeen in standaard situaties.
Orthopedagogiek: de wetenschap die zich bezighoudt met bijzondere of specifieke opvoeding en het in zijn
ontwikkeling belemmerde kind.
Wat is opvoeden?
Opvoeden: Proces dat zich binnen een bepaalde gemeenschap of cultuur afspeelt tussen opvoeders en
kinderen(dit gebeurt deels bewust en deels onbewust)
Van Dale is opvoeden lichamelijk en geestelijk vormen: grootbrengen. Dit beeld is echter te eenzijdig want het
geeft het beeld van een proces dat hoofdzakelijk bestaat uit gerichte handelingen die van de opvoeder uitgaan
naar het kind.
Langeveld: zelfverantwoordelijke zelfbepaling. Heel het opvoedend gedrag is erop gericht het kind te helpen
mondig te worden, dat wil zeggen, in staat tot bekwaam en moreel en betrouwbaar deelnemen aan
samenleving en zelfvorming
Bij opvoeden gaat het volgens De Winter om complexe zaken zoals de vorming van een persoonlijkheid, het
ontdekken van je identiteit en de zin van het bestaan en je plaats in cultuur en samenleving.
Opvoeden volgens Kok: het in relatie staan van opvoeders en kinderen, waarin de opvoeder zich als persoon,
als zijn wijze van mens-zijn presenteert, een klimaat creëert dat persoonlijkheidsgroei bevordert en
leefsituaties zo hanteert dat deze optimale kansen bieden voor zelfontplooiing.
Opvoeden is een dynamisch proces van de dagelijkse omgang met elkaar, waarin het kind zich ontwikkeld en
de opvoeder opvoedt. De relatie tussen ouder en kind is de basis van het opvoedingsproces, zonder relatie is
opvoeden onmogelijk.
Opvoeden krijgt niet alleen vorm in een reeks doelgerichte en bewuste handelingen die leiden tot een
bepaalde ontwikkeling bij het kind. Kok gaat ervan uit dat juist dit zogenaamde functionele karakter van de
opvoeding de pedagogisch sorteert. De intentionele momenten of handelingen maken volgens hem slechts
een beperkt deel uit van het opvoedingsproces.
Functionele karakter: De invloed van de dagelijkse omgaan met elkaar. de continue onderlinge betrokkenheid
van de deelnemers in het opvoedingsproces. (geborgenheid, veiligheid en een uitnodigende leeromgeving).
Intentionele karakter: doelgericht karakter, kleine doelen zoals kamer opruimen, luisteren naar elkaar, dit kan
worden behaald met behaviouristische conditionering.
Behaviouristisch conditionering: (straffen belonen) is alleen goed voor gedragsregulering
Kok ziet het opvoeden als ‘’samen op weg zijn’’, zonder het waarheen te kennen. Het concrete doel is niet te
bepalen en is voor een deel bepaald door: Cultuur, Starterpakket (ontwikkelingsmogelijkheden) en of het kind
de juiste begeleiding krijgt
In plaatst van te spreken over een doel van opvoeden, heeft hij het over het perspectief.
-opvoedersperspectief: hoop en verwachtingen voor de toekomst. (wat gewenst en gehoopt wordt)
-kind perspectief: datgene wat ‘’sluimerend in het jonge kind’’ aanwezig is, en in de ontwikkeling steeds meer
gaat óntwaken’. Wanneer het kind perspectief groeit neemt het opvoedersperspectief af. Kind krijgt meer
eigen verantwoordelijkheid.
Groeiend kind perspectief: naarmate het kind ouder wordt wil het meer verantwoordelijkheden en wordt
opvoeden meer begeleiden.
het opvoedingsproces draagt bij aan het ontwikkelen van eigenheid. Het proces verloopt beter als het kind
kansen wordt aangeboden waarin de opvoeder in staat is sensitief en responsief te reageren.
, Pedagogische civil society: De sociale context rond het kind. Buurten in een wijk met sterke sociale netwerken
waarin ook anderen dan de ouders (het onderwijs, buurt, kennis, familie) zich verantwoordelijk voelen voor het
opgroeien van jeugdigen.
Volgens Levering heeft er sinds de WOII een accentverschuiving plaatsgevonden in het opvoedings-denken van
‘’het opvoedingsdoel’’ naar ‘’de kwaliteit van de opvoedingsrelatie’’.
Een van de achtergronden van deze verschuiving is dat het moeilijk is een eindpunt voor het opvoeden te
bepalen. Ook is de richting waarin wordt opgevoed grotendeels cultuur bepaald en daarmee ook tijd en
plaatsgebonden. Er wordt gesproken van twee centrale opvoedingswaarden: autonomie (zelfbepaling en
zelfstandigheid) en conformiteit (aanpassen aan de eisen van de omgeving).
1.4 Orthopedagogiek
Orthopedagogiek onderscheidt zich van pedagogiek omdat het zich richt op de opvoeding die speciaal moet
worden aangepast aan de behoeften van het kind terwijl pedagogiek zich juist richt op de gewone opvoeding.
De overeenkomst is dat ze zich beide richten op de opvoeding en de invloed daarvan op het kind.
Bleidick beschrijft vier gezichtspunten in de orthopedagogiek, op de problemen die de orthopedagogiek
bestudeert.
- individueel theoretisch: nadruk ligt op de beperking als een medische categorie. stoornissen.
- interactioneel-theoretisch: handicap wordt opgevat als etiket. Voldoet niet aan de verwachtingen van de
maatschappij. Het oordeel van de omgeving staat centraal handicap is een etiket!
- systeemtheorie: handicap wordt gezien als consequentie van de eisen van een systeem. Speciaal onderwijs
ontleent bijv. zijn bestaansrecht aan het feit dat het onderwijssysteem niet voldoende kan afstemmen aan het
individu.
-maatschappijtheoretisch: de handicap is in deze opvatting het product van de samenleving. De maatschappij
veroorzaakt als ware de handicap. Toegang tot het geheel van de menselijke activiteiten wordt geblokkeerd en
daardoor raakt de gehandicapte geïsoleerd
De Ruyter spreekt over een stagnerende opvoeding. En preekt dan over een opvoedingsimpasse. De Ruyter is
van mening dat er vanuit het perspectief van de opvoeding geen afwijkende kinderen bestaan, omdat ieder
kind het recht heeft, een specifieke opvoedingsvraag te stellen. Orthopedagogiek is ‘de wetenschap van het
hulpverlenen aan betrokkenen in een stagnerende opvoeding’.
Als opvoeden niet vanzelf gaat, of als de ontwikkeling van een kind stagneert, leidt dat nogal tot spanningen
binnen het gezin, maar ook daarbuiten. Er kan een opvoedingsimpasse ontstaan.
1. De opvoeder constateert dat de ontwikkeling van het kind niet in de gewenste richting verloopt.
2. De opvoeder heeft op dat moment geprobeerd om de ontwikkeling van het kind in de gewenste richting te
beïnvloeden.
3. Op tijdstip 1 is de opvoeder van mening dat hij daar niet in geslaagd is.
4. De opvoeder ziet dan geen bevredigende middelen meer om de ontwikkeling van het kind in de juiste
richting te beïnvloeden
5. De opvoeder mist de verwachting dat hij zelfstandig of in overleg met medeopvoeders binnen acceptabele
termijn bevredigde middelen zal vinden
6. Dit besef gaat gepaard met pijnlijke emotie bij de opvoeder.
Van Strien verduidelijkt dit in zijn beschrijving van drie niveaus van omgaan met problemen in de opvoeding
die elkaar onderling beïnvloeden. Het eerste niveau: het niveau waarop ouders, leerkrachten en andere
opvoeders nadenken over opvoeding en gedrag. Tweede niveau: Als dit niet werkt en er een
opvoedingsimpasse dreigt, kan er behoefte ontstaan aan een deskundige op dit gebied. het niveau van de
praktijkgerichte theorie. Het derde niveau is het wetenschappelijke niveau.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper susanverweij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.