Samenvatting Hoofdstuk 6 Gedrag en Beweging - Vwo 5 - Biologie Voor Jou 5b. Complete samenvatting over Gedrag en Beweging, waarin alle leerstof beschreven staat van dit hoofdstuk, zodat jij een goed cijfer haalt op je volgende proefwerk! Ook ideaal om alle stof te herhalen ter voorbereiding op de e...
Gedrag: alle waarneembare activiteiten die een mens of dier vertoont
- Pubergedrag: pubers vertonen vaak experimenteel en grensverleggend gedrag
- De structuur van de hersenen ontwikkelt zich in relatie tot de omgeving
o Verbindingen tussen hersencellen zijn flexibel en kunnen worden opgebouwd en
afgebroken
- Het grote leervermogen van jonge mensen hangt samen met de flexibiliteit (plasticiteit)
van de neurale netwerken in de hersenen
o De samenstelling van de neurale netwerken komt tot stand door erfelijke factoren
en door de prikkels die mensen krijgen
o Aan het einde van de adolescentie verliezen de neurale netwerken een groot deel
van hun flexibiliteit. Leren gaat daarna moeizamer.
2. Gedrag beschrijven
Ethologie: tak van de biologie waarbij de studie van het gedrag van dieren centraal staat
- black box: inwendige van een dier waarbinnen een etholoog geen metingen kan verrichten
- een etholoog verzameld informatie over de prikkels die een dier informatie verschaffen over
het milieu (input) en gegevens over het gedrag van een dier (output)
- een etholoog gebruikt de kennis over het zintuigenstelsel, het zenuwstelsel en het
hormoonstelsel bij het trekken van conclusies over de processen die zich in het dier afspelen
- een beschrijving moet objectief zijn; alleen waargenomen feiten, zonder meningen of
interpretaties
- ethogram: een objectieve beschrijving van de verschillende typen handelingen die bij een
dierensoort voor kunnen komen
- protocol: een lijst van de achtereenvolgens waargenomen handelingen van een dier
o Met behulp van een protocol kunnen onder andere de volgende vragen worden
beantwoord:
- hoe vaak komt de handeling voor? Hoelang duurt elke handeling? Is er een vaste
volgorde tussen bepaalde handelingen?
Input Output
Prikkels Black box Respons
Gedrag is opgebouwd uit opeenvolgende handelingen (gedragselementen).
- handelingen kunnen worden geordend in gedragssystemen of gedragsketens
- een handeling is een reactie (respons) op een prikkel
Gedragssysteem: handelingen met een gemeenschappelijk doel
, - voorbeelden zijn voedingsgedrag en voortplantingsgedrag bij dieren en mensen
- voorbeelden gedragssystemen die alleen bij de mens voorkomen; kookgedrag/ rijgedrag /
studeergedrag
Gedragsketen: opeenvolging van handelingen waarbij het effect van de ene handeling leidt tot
een volgende handeling (bijv. de balts)
- een gedragssysteem bestaat uit subsystemen (vier samenhangende groepen van
handelingen)
o Een subsysteem kan als geheel worden geactiveerd
o De mate waarin een subsysteem wordt geactiveerd, blijkt af te hangen van de fase in de
voortplantingscyclus
3. Spieren en beweging
Gedrag komt tot stand door de werken van klieren en door beweging die mogelijk wordt
gemaakt door de werking van spieren
- als impulsen via motorische neuronen aankomen bij een spier, kunnen ze contractie
(samentrekking) van de spier veroorzaken → beweging komt tot stand
Drie typen spierweefsels:
1) Glad spierweefsel → bestaat uit langwerpige spiercellen, elk met een celkern
o Komt voor in de huid en in de wand van buisvormige of holle organen
(darmkanaal/longen/bloedvaten/iris/blaas/urinewegen)
o Wordt geïnnerveerd door het autonome zenuwstelsel
o Hormonen kunnen ook samentrekking veroorzaken (adrenaline)
o De contractie verloopt relatief traag, maar de spiercellen raken niet snel vermoeid
2) Dwarsgestreept spierweefsel → bestaat uit spiervezels die elk zijn ontstaan door
versmelting van vele spiercellen. Een spiervezel bevat dan ook vele celkernen
o De meeste dwarsgestreepte spieren zitten vast aan delen van het skelet
(skeletspieren)
o De meeste dwarsgestreepte spieren zitten met een of beide uiteinden vast aan de
huid (huidspieren), bijv. spieren van gelaat en spieren in de tong
o Wordt geïnnerveerd door het animale zenuwstelsel
o De contractie verloopt snel, maar de spiervezels raken snel vermoeid
3) Hartspierweefsel
o Vertoont een dwarse streping
o De spiercellen vormen vertakte ketens
o Hartspiersweefsel wordt niet geïnnerveerd door het animale zenuwstelsel
Bouw van skeletspier
- skeletspier is omgeven door bindweefsel: de spierschede
- aan beide uiteinden van de spier gaat het bindweefsel van de spierschede over in het
bindweefsel van pezen
o in pezen komen veel collagene (niet-elastische) vezels voor
- een skeletspier bestaat uit een aantal spierbundels, elk omgeven door een laag bindweefsel
- een spierbundel bestaat uit een aantal spiervezels die parallel aan elkaar lopen
- op spievezels bevinden zich motorische eindplaatjes → hier worden impulsen van
motorische neuronen overgebracht op de spiervezels
- motorische eenheid: alle spiervezels die via motorische eindplaatjes op verschillende
spiervezels in verbinding staat met een motorisch neuron
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessavandertoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
