Introductie |
Regio’s
Samenvatting hoorcolleges
Samenvatting van Anniek Kooistra
Vak: Introductie | Regio’s (blok 4)
Rijksuniversiteit Groningen
,1.1 Hoorcollege
Wat is een begrip?
“Gedefinieerd als een aspect van het denken, is een concept een soort eenheid in termen
waarvan men denkt; een eenheid die kleiner is dan een oordeel, stelling of theorie, maar die
er noodzakelijkerwijs in past.”
Een woordenboek van de sociale wetenschappen, red. J. Gould en W. Kolb, Gratis pers, 1964
Een begrip is:
1. Iets bedacht in de geest: GEDACHTE, BEGRIP
1. Een abstract of generiek idee gegeneraliseerd vanuit bepaalde gevallen
- Merriam-Webster
DUS:
- De bouwblokken van ons denken; academisch denken en in het dagelijks leven, elke
dag, zonder dat we het door hebben dat we concepten gebruiken
- Gebruiken concept om de wereld om ons heen te begrijpen
- Feitelijke notie om de wereld te begrijpen waarin we leven (zin hebben)
- Concepten die de werkelijkheid reduceren
Waarom zijn concepten belangrijk?
- Om de wereld om ons heen te begrijpen en mee te communiceren;
- Sterkte: we kunnen de realiteit omzetten in woorden, maakt ons mogelijk om over de
realiteit te praten, de realiteit te begrijpen, de wereld te begrijpen, concepten
reduceren de realiteit in noties, in termen, om te praten wat wij zien als de realiteit
- Zwakte: we reduceren realiteit, maar ze bepalen waar we over kunnen denken, wat
wij zien onder in onze reflectie en wat we niet zien in onze reflectie in het denken,
DUS: concepten zijn belangrijk omdat ze ons helpen om het verleden te begrijpen
Waarom als historici belangrijk om te denken en reflecteren over concepten, conceptuele
aanpak?
- Het begrip; regio, is een concept, maar ook andere begrippen: stad, grenzen ect.
- Concepten helpen ons om de enorme geschiedenis te begrijpen, concepten zijn een
hulpmiddel om ons denken structuur te geven
- DUS: concepten belangrijk om de enorme geschiedenis te begrijpen, structuur te
geven
Inhoud van het college:
- Ruimte en (wereld)geschiedenis
- De regio als een "zee" of een "oceaan"
- Het definiëren van de regio in sociaal-politieke termen
- Regio's als politiek-institutionele constructies
,Ruimte en (wereld)geschiedenis
Centrale vraag van dit vak: Wat is een regio/space en hoe kunnen wij als historici betekenis
geven aan dit begrip?
- Belangrijk: er bestaat geen overeenstemming onder wetenschappers/historici welke
betekenis gegeven wordt aan het concept; regio
Er zijn heel veel verschillende interpretaties; er bestaat geen simpele definitie
- Concept regio is contested/bestreden: historici hebben discussies over de definitie
van regio en hoe kunnen historici, hoe kunnen we regio’s begrijpen, en hoe is het
concept regio relevant in het begrijpen van het verleden.
Conflicterende aanpakken
DE “RUIMTEKEER” IN DE GESCHIEDENIS (Spatial turn)
- SINDS ONGEVEER 20 JAAR STEEDS INVLOED IN DE GESCHIEDENIS
- PROBEERT TWEE TENDENSEN TE OVERWINNEN:
1. RUIMTE IS NIET ALLEEN DE CONTAINER VOOR HISTORISCHE VERANDERING,
MAAR IETS DAT NOG BELANGRIJKER IS;
2. RUIMTE IS GEEN ABSOLUUT CONCEPT: GESCHIEDENIS WORDT NIET BEPAALD
DOOR RUIMTE ALS ENIGE VERKLARENDE GROND;
Regio is een ‘space’ concept, één van de vele concepten die we gaan gebruiken in dit vak.
Om het begrip regio te begrijpen, is het belangrijk om te weten wat het begrip ‘spatial turn’
betekent:
- Turn: verandering in het denken, een veranderd perspectief
- Meeste geleerden zijn het eens dat er een probleem is in het begrijpen en hiervoor is
een ‘turn’ nodig om een bepaald begrip beter te begrijpen; vele ‘turnen’ aanwezig
- ‘Spatial turn’: wat is de meerwaarde van ‘space’ in het begrijpen van geschiedenis?
- Space is altijd belangrijk geweest, niet nieuw, belangrijke rol in de discussies van
historici, vooral in de 19e eeuw, want veel geschiedenis was toen geschreven als
nationale geschiedenis, de geschiedenis van een natie (zoals Frankrijk)
- Als je praat over een natie, dan praat je over een ‘space’
- Correcties die historici proberen te maken wanneer we het hebben over ‘space’ voor
het begrijpen van de geschiedenis;
Ruimte is niet alleen de container voor historische verandering, maar iets dat
nog belangrijker is
Historici hebben landschappen gezien als achtergrond van een stage,
DUS: we willen het concept ‘space’ op een relevante en complexere
manier definiëren
Ruimte is geen absoluut concept: geschiedenis wordt niet bepaald door
ruimte als enige verklarende grond
We kunnen niet zeggen dat ‘space’ bepaald wat er gebeurt in de
geschiedenis, sommige historici zagen het begrip als een absoluut
concept, maar dit is niet relevant in onze geschiedenis
DUS: wat is nu onze alternatief als historici om niet langer mee te gaan in het absolute
begrip over het concept ‘space’?
, vbQuote van Martin W. Lewis, 2011;
- Alle historische processen hebben ergens een plek, zijn gegrond in een ruimte
- De fysieke wereld is belangrijk voor het begrijpen van onze geschiedenis
- Geografen hebben historici nodig voor het begrijpen hoe ruimtes hebben
geëvalueerd door de tijd heen; er is geen begrip van de wereld, van ruimtes, van
geografie zonder geschiedenis; zonder de evaluatie van ruimtes door de tijd heen
- Maar dit is andersom ook het geval; historici hebben geografen nodig, want
geschiedenis vindt ergens plaats (take place)
- DUS: er is een afhankelijkheid tussen geografen en historici; kunnen niet zonder
elkaar
Historici bezig met tijd, geografen met ruimte; kunnen niet zonder elkaar
EEN CONSTRUCTIVISTISCH BEGRIP VAN RUIMTE: HENRI LEFEBVRE (1901-1991)
- FRANSE FILOSOFEE EN SOCIOLOOG
Beinvloed door (theoretisch) marxisme, intellectueel denken, extreme denker
en schrijver, meer dan 60 boeken gepubliceerd, meer dan 300 artikelen
- FOCUS OP STEDELIJKE STUDIES & STUDIES VAN HET DAGELIJKSE LEVEN
- STERK BEÏNVLOED DOOR STUDENTENBEWEGINGEN & MARXISME IN 1968
- 1974: LA PRODUCTIE DE L'ESPACE
Henri Lefebvre
- Heeft een definitie van ‘space’ bedacht; zijn definitie van space was erg invloedrijk
- Theorie over ruimte, zijn denken over ruimte was erg invloedrijk, zoals studeren van
stedelijke ontwikkelingen door de tijd heen, kapitalisme, ook geïnterneerd in
ontwikkeling in ruimte en de invloed op mensen/groepen/individuen, relevantie van
ruimte in patronen, de invloed van space in de samenleving, de relevantie van space
is sociale patronen
- Discussiëren over space in zijn boek, space is wat mensen zelf produceren, bedoelde
sociale ruimte, begrijpen en interpreteren van ruimte door mensen zelf
- DUS: hij zegt: space is niet zomaar iets wat er is, zoals landschappen, MAAR mensen
produceren space zelf
Hij bedoelt hiermee: sociale ruimtes
De interpretatie van ruimte dat mensen aan het ontwikkelen zijn door
communicatie en wisselingen in menselijke veranderingen
Ruimtes bestaan doordat mensen samen komen, ze praten en hebben
interactie met elkaar
- Het begrip ‘space’ is ontstaan door velen factoren; space is een uitkomst door
menselijke agency, door handelingen van mensen
- Wat zijn de factoren die ‘space’ produceren volgens Henri Lefebvre?
Conventies: manieren van denken, verbeeldingen, kennis
Conventies: de manier van dingen doen
Kracht: politiek, sociale hiërarchie, economische relaties, deze begrippen
geven structuur aan ‘space’
