Leerdoel 1: Hoe verhouden de machten van de trias politica zich ten opzichte van elkaar in het huidige
Nederlandse staatsrecht?
Leerdoel 2: Wat zijn de uitgangspunten/kenmerken van de democratische rechtsstaat?
Leerdoel 3: Wat zijn de Staten-Generaal (OF: Eerste en Tweede Kamer) en hoe worden deze gekozen?
Leerdoel 4: Welke rol spelen politieke partijen (in het kiesstelsel) en wat zijn de fracties?
Leerdoel 5: Wat is de regering en wat is het kabinet? Welke personen zitten erin en wat zijn hun taken en
verantwoordelijkheden?
Leerdoel 6: Op welke manieren/met welke middelen kan de Tweede Kamer de minister en staatssecretaris
controleren?
Boek 1: Beginselen van het Nederlandse Staatsrecht, hoofdstuk 1.2, 5.2, 5.7-10, 6, 8, 13.4-5
Leerdoel 1: Hoe verhouden de machten van de trias politica zich ten opzichte van elkaar in het huidige
Nederlandse staatsrecht?
Checks and balances: een systeem waarin de staatsmacht gespreid wordt over verschillende organen, die
ieder een deel van de macht uitoefenen en elkaar controleren en in evenwicht houden.
Territoriale splitsing: er is niet één centrale overheid met alle bestuursbevoegdheid, maar een deel van de
bevoegdheid wordt verleend aan regionale overheden. In Nederland worden verregaande bevoegdheden
toegekend aan gemeentelijke en provinciale organen.
Het dualisme van regering en volksvertegenwoordiging: de Staten-Generaal en de regering hebben beide
eigen taken en verantwoordelijkheden, maar er is samenwerking vereist om tot beleid te komen.
Wetgevende macht: het nemen van wetgevende en bestuurlijke maatregelen.
Regering.
Rechterlijke macht: de wet geeft aan welke gerechten tot de rechterlijke macht behoren. (art. 2 RO)
Rechtbanken.
Gerechtshoven.
Hoge Raad.
Rechters die hier werken zijn met het onderdeel rechtspraak van de rechterlijke macht belast. De
rechters moeten in hun uitspraken onafhankelijk zijn van de regering en het parlement.
De Grondwet voorziet in deze onafhankelijkheid door benoeming voor het leven van de leden
van de rechterlijke macht. (art. 117 lid 1 Gw)
Ontslag kan alleen op eigen verzoek of wanneer de leeftijd van 70 is bereikt. (art. 46h Wrra)
Ontslag als disciplinaire maatregel of wegens ongeschiktheid kan alleen door de Hoge Raad
geschieden. (art. 46a e.v. Wrra) Op deze wijze blijven leden van de rechterlijke macht buiten
bemoeienis van de regering.
Officier van justitie: niet met rechtspraak belast.
Leerdoel 2: Wat zijn de uitgangspunten/kenmerken van de democratische rechtsstaat?
Algemeen kiesrecht: iedereen van achttien jaar en ouder die Nederlands is kan invloed uitoefenen op de
gang van zaken in het land. De burgers controleren hiermee het bestuur van deskundigen. Dit past weer bij
het systeem van checks and balances, omdat het de controle van deskundigen onderling doorbreekt.
Kiesstelsel van de evenredige vertegenwoordiging: de lijsten van een partij zijn ingedeeld in
lijstengroepen en iedere lijstengroep krijgt een aantal zetels dat overeenkomt met het aantal keren dat de
lijstengroep de kiesdeler heeft behaald.
Leerdoel 3: Wat zijn de Staten-Generaal (OF: Eerste en Tweede Kamer) en hoe worden deze gekozen?
Tweede Kamer: wordt direct gekozen bij verkiezingen door burgers die achttien jaar of ouder zijn. (art. 54
lid 1 Gw)
Heeft het recht van initiatief en het recht van amendement.
Bestaat uit 150 leden. (art. 51 lid 2 Gw)
, De leden worden voor vier jaar gekozen, ze treden tegelijk af en zijn direct herkiesbaar.
Er wordt buiten de verkiezingen en vakanties om constant vergadering gehouden.
Heeft een voorzitter en een griffier. (art. 61 lid 1,2 Gw)
Het Reglement van orde bindt de kamer en volgens dit Reglement vindt alles plaats, maar de Kamer
kan hier wel constant van afwijken, als niemand en geen besluit zich daartegen verzet. (art. 154 RvO
TK)
De restzetels worden toegekend aan de partij met de meeste stemmen.
Eenmaal gekozen is deze onafhankelijk in de regeling van werkzaamheden en organisatie.
De ministers en staatssecretarissen hebben toegang maar geen stemrecht. (art. 69 Gw)
Leden moeten eden of beloften afleggen. (art. 60 Gw)
Iemand kan zich verkiesbaar stellen als deze achttien jaar of ouder is en Nederlander is. (art. 56 Gw)
Iedereen die Nederlands ingezetene is en achttien jaar of ouder is kan stemmen, behalve als zij op
Sint-Maarten, Aruba of Curaçao wonen. (art. 54 lid 1 Gw)
Onafhankelijkheid van de Kamer:
1. Zelf geloofsbrieven onderzoeken: de stukken waaruit de wettige verkiezing tot Kamerlid blijkt.
(art. 58 Gw) Er wordt hierbij onderzocht of de persoon wel voldoet aan de vereisten voor
lidmaatschap.
2. Parlementaire onschendbaarheid: leden van de Staten-Generaal kunnen niet worden vervolgd
voor dingen die zij zeggen in vergaderingen. Alleen de voorzitter mag hier wat van zeggen en
hooguit iemand uitsluiten.
Eerste Kamer: wordt gekozen door de leden van de provinciale staten> getrapte verkiezing.
Heeft het laatste woord in het wetgevingsproces, omdat het ieder wetsvoorstel kan verwerpen.
Hiermee is het de kamer van revisie.
Stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
Heeft 75 leden.
Vergaderen maar één dag in de week en maken bijna geen gebruik van moties en schriftelijke vragen.
Geen mondeling vragenuur.
De leden zijn vaak wat verder verwijderd van de politiek, omdat ze ernaast nog een andere baan
hebben.
Heeft een voorzitter en een griffier, welke benoemd worden door de Kamer. (art. 61 lid 1,2 Gw)
Reglementen van orde:
Woordelijke verslagen van plenaire vergaderingen: de Handelingen.
Kamerstukken: andere voor het parlementaire proces belangrijke documenten.
Incompatibiliteiten: functies die niet samengaan met het lidmaatschap van een Kamer:
1. Een Kamerlid kan geen minister of staatssecretaris zijn.
2. Een Kamerlid kan geen lid zijn van de Raad van State, omdat de Raad van State onafhankelijk aan de
Kamer adviseert.
3. Een Kamerlid kan geen lid zijn van de Hoge Raad.
4. Een Kamerlid kan geen lid zijn van de Algemene Rekenkamer.
5. Een Kamerlid kan geen ombudsman zijn.
De kabinetsformatie: er wordt in onderhandelingen beslist welke fracties de basis zullen gaan vormen
voor een kabinet.
1. Er ontstaat een parlementair meerderheidskabinet, welke het eens is geworden over het
regeerakkoord.
2. De fracties treden solidair op en hangen allemaal het regeerakkoord aan.
Leerdoel 4: Welke rol spelen politieke partijen (in het kiesstelsel) en wat zijn de fracties?
Kiesstelsel van de relatieve meerderheid: er zijn een beperkt aantal partijen en kleine partijen maken vaak
weinig kans.
Kiesstelsel van volksvertegenwoordiging: er kan een partij aan de macht komen die niet daadwerkelijk de
meeste stemmen heeft.
Kiesstelsel van de absolute meerderheid: er is altijd een partij aan de macht die een absolute
meerderheid achter zich heeft.
Kiesstelsel van de evenredige vertegenwoordiging: elke partij krijgt zetels aan de hand van hoe vaak ze de
kiesdeler hebben behaald, dus ook kleinere partijen.
Het parlement kan hierbij versplinterd raken in een aantal kleine fracties, waardoor het moeilijk wordt
om een regeringscoalitie te vormen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evaverkoren0. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.