Deze samenvatting heb ik door middel van het boek geschreven voor mijn tentamen. Ik heb met deze samenvatting een 7,5 op mijn tentamen gehaald en hopelijk haal jij ook een mooi cijfer hiermee! Ik benoemd in de samenvatting diverse voorbeelden en ik laat aan de hand van organogrammen of tabellen een...
Eigenrichting wil zeggen dat je je gelijk wilt halen van een geschil door zelf geweld te
gebruiken. Het recht van de economisch sterkste geldt dan. De algemene eigenrichting is niet
geoorloofd. In begin mag alleen de overheid (bijvoorbeeld het leger en de politie) het recht
met behulp van geweld handhaven. De overheid heeft de monopolie over de
rechtshandhaving met behulp van dwangmiddelen zoals een geldboete of gevangenis. De
wet kan uitdrukkelijk in een specifieke situatie de bevoegdheid tot eigenrichting aan de
burger geven. Een voorbeeld hiervan is dat overhangende beplanting gesnoeid mag worden
art. 5:44 BW.
Er zijn lagere rechters en hogere rechters. Deze rechters hebben een eigen terrein waarop zij
rechtspreken. De rechters zijn lid van de zittende magistratuur -> de rechters blijven zitten in
de rechtszaal als zij aan het woord zijn.
Rechterlijke macht
Hoge raad gerechtshoven Rechtbanken
Rechtbank: er zijn 11 rechtbanken in Nederland. De rechtbank is het eerste gerecht. De
rechtbank kent meervoudige kamers met 3 rechters en enkelvoudige kamers met 1 rechter
(kantonrechter/politierechter). Er volgt een vonnis (uitspraak). Als 1 van de partijen het niet
eens is met het vonnis kan hij in hoger beroep gaan.
Gerechtshoven: hier ga je heen voor het hoger beroep. Er zijn 4 gerechtshoven (ook wel het
hof genoemd). De rechters bij een gerechtshof noemen we raadsheren. Ook hier zijn
meervoudige en enkelvoudige kamers. Er volgt een arrest (uitspraak). Als 1 van de partijen
het niet eens is met het arrest, dan is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk om het
geschil voor te leggen aan de Hoge Raad.
Hoge Raad: ook hier noemen we de rechter een raadsheer. Als je in naar de Hoge Raad gaat,
dan ga je ‘in cassatie’. Er wordt met 5 raadsheren recht gesproken. Er wordt gekeken of de
lagere rechter het recht juist heeft toegepast. Als het recht niet goed is toegepast, wordt de
zaak terugverwezen naar een lagere rechter, die opnieuw uitspraak moet doen. De lagere
recht moet het oordeel van de Hoge Raad in acht nemen.
Het objectieve recht omvat de rechtsregels die door de overheid zijn vastgesteld of erkend
zijn, met als doel de samenleving te ordenen en die – in beginsel door sancties –
gehandhaafd kunnen worden. Het objectieve recht wordt ook wel aangeduid met positief
recht of geldend recht.
- Privaatrecht: de rechtsverhouding tussen burgers onderling. Het individueel belang
staat hier centraal.
- Publiekrecht: de verhouding tussen de overheid en de burgers. Het algemeen belang
staat centraal.
,Je hebt natuurlijke personen en rechtspersonen. Natuurlijke personen zijn mensen van vlees
en bloed. Rechtspersonen zijn verschillende vormen van ondernemingen of
overheidsinstellingen.
Als de overheid net als een burger aan het rechtsverkeerd deelneemt, bijvoorbeeld bij een
koopovereenkomst, dan neemt de staat op gelijke wijze als een burger aan het private
rechtsverkeer deel. Als een overheidsinstelling een rechtshandeling verricht die een
natuurlijk persoon ook kan doen valt hij onder het privaatrecht. Verricht de
overheidsinstelling een rechtshandeling die een natuurlijk persoon niet kan doen, zoals
bijvoorbeeld een vergunning verlenen, dan valt hij onder het publiekrecht. Het gaat er dus
om of mensen zoals jij en ik deze rechtshandeling ook kunnen verrichten.
- Materieel recht: regels die rechten verlenen en verplichtingen opleggen tussen
burgers onderling en tussen burgers en overheid, maar ook tussen overheden
onderling.
- Formeel recht: als er conflicten ontstaan zal een beroep moeten worden gedaan op
het formele recht. Regels die aangeven hoe iemand zijn privaat rechterlijke rechten
kan afdwingen tegenover anderen (procedureregels).
Objectief recht: alle geldende wet en regelgeving. Bestaat uit geschreven en
ongeschreven regels het woord ‘recht’ heeft de betekenis van het geheel van
rechtsregels dat in Nederland op dit moment van kracht is. Andere woorden zijn
positief recht en geldend recht.
Subjectief recht: het woord ‘recht’ wordt ook gebruikt in de betekenis van ‘het recht’
van de eigenaar of het hebben van recht op een studiebeurs. Het woord ‘recht’ is
gekoppeld aan een persoon, een subject. Het slaat op een bevoegdheid die ene
persoon heeft tegenover 1 of andere perso(o)n(en). Het objectieve recht verleent
subjectieve rechten. Wie zijn de dragers van subjectieve rechten? -> personen. Ook
wel rechtssubjecten genoemd. Dit kunnen natuurlijke personen of rechtspersonen
zijn.
Rechtssubjecten kunnen rechten uitoefenen. Deze rechten betreffen meestal zaken:
stoffelijke voorwerpen die voor menselijke beheersing vatbaar zijn.
- Geschreven rechtsregel: worden veelal aangeduid met wet (overeenkomstig de
voorschriften van de wet)
- Ongeschreven rechtsregel: het gewoonterecht
Het recht kan dwingend, aanvullend of semi dwingend zijn.
- Dwingend recht: mag door niemand van worden afgeweken. Dwingt
onvoorwaardelijk, ook als de betrokkenen dit niet willen. Het moet de zwakkere partij
helpen.
- Aanvullend recht: voor het geval partijen niet zelf een regeling treffen, maar laat de
burgers vrij om naar goeddunken in afwijking daarvan een regeling overeen te
komen. Treffen de burgers zelf geen regeling, dan geldt de wettelijke regeling. Dit
gebeurt voornamelijk in het Burgerlijk Wetboek. Dit zorgt voor contractvrijheid.
, - Semi dwingend recht: partijen zijn toegestaan om van de wettelijke regel af te wijken
binnen bepaalde, door de wet gestelde, grenzen of voor de ‘zwakkere’ persoon ten
gunste afwijken.
Bij de vraag naar rechtmatigheid is de wet dus een hulpmiddel. Bij het beoordelen van wat in
een concreet geval recht tis, moeten ook andere bronnen van objectief recht geraadpleegd
worden:
- Gewoonterecht (ongeschreven recht)
- Jurisprudentie
- Verdragen
1. Wet: er zijn wetten in formele zin en wetten in materiele zin.
- Formele zin: een gezamenlijk besluit van de regering en de staten – generaal. Vaak
heeft een wet in formele zin het woord wet of wetboek in zijn naam.
- Materiele zin: bevat algemene regels (normen) van een tot regelgeving bevoegd
overheidsorgaan. Een wet in materiele zin is algemeen verbindend. De regels zijn van
toepassing in een onbepaald aantal gevallen en voor een onbepaald aantal personen.
Het is algemeen: voor iedereen en dus niet individueel, zoals een vergunning,
beschikking of belastingaanslag.
Wie maken er wetten:
Rijksniveau:
- De regering + staten – generaal (1e en 2e Kamer) samen. Dit vormt dus de wet in
formele zin.
- Regering -> koninklijk besluit (afgekort AMvB) algemene maatregelen van bestuur
- Minister -> ministeriele regeling
De rangorde binnen de wetten in materiele zin (wat heeft voorrang als er bijvoorbeeld
wetten met elkaar botsen)
1. Grondwet
2. Wetten in formele zin
3. Algemene maatregelen van bestuur
4. Ministeriele regelingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarah72011. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
