Aardrijkskunde: Hoofdstuk 4
§1 Kennismaken met het Middellandse Zeegebied
Het Middellandse Zeegebied is een uniek gebied
- het is het overgangsgebied tussen Azië, Europa en Afrika en heeft grenzen met 21 landen
- Middellandse Zee is de grootste binnenzee ter wereld; is toegankelijk op 2 plaatsen: vanaf
Atlantische Oceaan via de Straat van Gibraltar en vanuit de Rode Zee via het Suezkanaal
=> bovendien is er via de Bosporus (Turkije) toegang tot de Zwarte Zee
Het Middellandse Zeegebied ligt, geologisch
gezien, grofweg op grens 2 platen:
Afrikaanse en Euraziatische plaat
=> in dit gebied zijn door plaatbewegingen
verschillende kleine platen afgesplitst van
grotere platen:
Ontstaan en verdwijning van de Tethyszee
Tijdens Paleozoïcum vormden alle huidige continenten één supercontinent: Pangea
- aan het einde van deze geologische periode (op grens van Trias en Jura - 180 milj. jr. geleden) brak
het supercontinent in tweeën en kwam Afrika los van Europa: hierbij ontstond de Tethyszee
=> bij de divergente breuklijn, op de midoceanische rug in de Tethyszee, vormde het gestolde
magma een nieuwe oceaanbodem van basalt, waardoor de zee zich steeds verder uitbreidde
Aan deze uitbreiding kwam vanaf het Krijt een einde, sinds toen schoof Afrika nl. weer noordwaarts:
door de grote druk splitsten zich hierbij verschillende microplaten af
Verschillende subductiezones:
- in het zuiden duikt de Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat
- in het noorden dook de Europese plaat met stuk van de Tethyszee onder de Afrikaanse plaat,
waarbij de Tethyszee langzaam verdween
Dit proces ging door totdat de 2 continenten, in loop van Tertiair, tegen elkaar botsten: plaat met het
huidige Italië stuitte tegen de oude bergmassieven van de Spaanse Meseta en Zuid-Duitsland
- aan de randen werden gesteenten geplooid en schoven grote stukken van de Apulische plaat en de
Iberische plaat over Europa; soms wel honderden kilometers naar het noorden
=> zo ontstond het Alpiene plooiingsgebied met de Pyreneeën, de Karpaten en de Alpen
=> uiteindelijk was de Tethyszee tussen Europa en Afrika geheel verdwenen
Tektoniek in de Egeïsche Zee
Tussen Griekenland en Libië ligt ook een subductiezone: de Helleense boog; hier beweegt Afrika 1 cm
naar het noorden, terwijl de Egeïsche plaat met 4 cm naar het zuiden beweegt
Bij convergente zone bij Kreta vindt subductie plaats volgens het zogenoemde ‘roll-back’-principe
- Afrikaanse plaat (hier: oceanische bodem) duikt onder de Egeïsche plaat
- de zware oceanische plaat zakt door de ‘valbeweging’ bij subductie steeds verder weg: door deze
verplaatsing ontstaat ruimte voor de Egeïsche plaat
=> de continentale plaat wordt op deze manier uitgerekt en wordt dunner, waardoor hij onder water
kan verdwijnen of kan breken
- door uitrekken van continentale plaat ontstaan er een bekken, de Egeïsche Zee (tot 3400 km diep)
- als diep in de mantel stukken van subducerende plaat afbreken, kan bovengelegen deel
omhoogkomen: op die manier verplaatst het gebied waar subductie plaatsvindt naar het zuiden,
totdat Kreta tegen Libië aan komt te liggen - hierbij kunnen telkens nieuwe vulkaanbogen ontstaan
(=> de Tyreense Zee is op dezelfde manier ontstaan)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Niels-99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
