Acute buikpijn
Anamnese Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Alarmsymptomen
- Voorgeschiedenis (operatie, Vitale functies (shock, LAB Facies abdominalis
reis tropen, diabetes mellitus; hypovolemie) - CRP, Leukocyten; inflammatie (peritonitis)
motiliteitsstoornissen en Long BSE: infectie langer dan 24 uur Hoge koorts (peritonitis,
galsteenlijden) Cardiaal Leukocytose pyelonefritis, salpingitis)
- Leeftijd (kinderen: gastro- Gynaecologisch - Hb: bloeding, meetbaar na Hypotensie of shock
enteritis, obstipatie, aanvullen plasmavolume Plankharde buik (peritonitis)
lymfadenitis mesenterialis) Buik: - Trombopenie: kan wijzen op Pulserende tumor
(ouderen: obstipatie, Inspectie ernstige infectie bovenbuik (aneurysma)
diverticulitis, UWI, galstenen, Littekens van operaties, - Serumamylase, serumlipase:
ileus, pancreatitis, hernia, asymmetrie, abnormale acute pancreatitis (lipase Vragen: bewustzijnsverlies,
maligniteit) (jongvolwassenen: vaattekening, specifieker, in urine getest) fecaal braken,
appendicitis) ecchymosis in de flank, - ALAT/ASAT sterk verhoogd: gewichtsverlies, progressie
- Geslacht (vrouw: pancreatitis, facies abdominalis, hepatitis van de pijn, zeer hevig
diverticulitis, cholecystitis) oppervlakkige - Gamma-GT, AF sterk verhoogd: acuut, tekenen peritoneale
(man; appendicitis, obstructie, ademhaling (peritoneale billaire aandoening prikkeling, haematemesis,
ulcus) prikkeling), roodheid - Elektrolyten: voor bepalen rectaal bloedverlies
- Medicatie (NSAID, (hernia), hoest en vocht beleid
corticosteroïden, cytostatica, schudpijn (peritoneale - Lactaat: acute darmischemie, krampend overgaand in
bloedverdunners) prikkeling), icterus weefselhypoperfusie, hypoxie continue pijn; strangulatie
Aard Urine:
- Stekend, krampend, Auscultatie - Erytrocyten, sediment, kweek,
scheurend? gootsteengeruis; HCG
Lokalisatie passagestoornis niet Vaginale fluor
- Lokalisatie? (slecht te door obstructie maar Feceskweek
lokaliseren; visceraal, goed; paralyse, stille buik X-BOZ
pariëtaal) (peritonitis) - Luchtverdeling, verkeerde
- Verplaatsing? Appendicitis, IBS positie, mate uitzetting
- Uitstraling? (liezen en Percussie - Urinestenen
genitaliën; nier en uterus, rug infiltraat of ascites - Staand: lucht in vrije buikholte
of schouderbladen; galstenen, Opgeheven - Contrast: mechanische ileus
ulcus duodeni, aneurysma leverdemping: vrij lucht Echo
aortae abdominalis, acute door perforatie - Appendicitis acuta (diameter en
pancreatitis, naar de schouder; Ruimte van traube: lymfeklieren)
MI, pneumonie, miltbloeding, vergrote lever/milt - Galstenen (verdikking wanden,
pneumoperitoneum) vocht rondom, uitzetting
Tijdsbeloop wegen, infiltraatvorming)
Pulsaties a. femoralis
- Duur? < 1 week - Acute pancreatitis
- Hoe is de pijn begonnen? - Nier of uretersteen
Palpatie
(Plotseling: perforatie, CT
drukpijn en loslaatpijn,
koliekpijn; obstructie, - Appendicitis, peridiverticulitis,
percussiepijn,
langzaam toenemend; pancreatis acuta, dunne
opstootpijn bij cavum
infectieus, snel in hevigheid darmobstructie, abces
Douglasi, slingerpijn bij
toenemend; acute pancreatitis) Endoscopie
vaginaal toucher.
Intensiteit Laparoscopie
Défense musculaire
Samenhang
(peritoneale prikkeling)
- Pijn bij bewegen? (peritoneale
Zwellingen: infiltraat of
prikkeling)
uitgezette blaas
- Steeds even hevig of pijnvrije
Psoasfenomeen
intervallen?
(appendicitis)
Overig
- Koorts (infectie), braken,
, afscheiding, geen ontlasting,
uitblijven menstruatie
- Vervoerspijn, pijn bij aanraking
- Hematemesis, melaena, fecaal
braken
Appendicitis - Pijn verplaatst van rond de navel naar rechtsonder
acuta - Eerst slecht te lokaliseren rond umbilicus (visceraal) en dan ergere pijn pariëtaal
- Temperatuur 38-38,5 graden
- Misselijk, braken, eten niet
- Langer dan twee dagen denken aan infiltraat of abcesvorming met hoge koorts
LO
- Défense musculaire rechtsonder
- Psoasfenomen
- Opdrukpijn rectaaltoucher
- McBurney
Aanvullend onderzoek
- Verhoogde leukocyten en CRP, linksverschuiving
Behandeling
- Appendectomie
Ischemische - Hevige buikpijn, uitstraling naar de rug
colitis - Koorts, misselijkheid en braken
- Diarree, met bloed
Aanvullend onderzoek
- Coloscopie
Cholecystitis - Galsblaaswand ontstoken (vaak galstenen)
acuta - Continue matig tot zeer ernstige pijn rechtsboven in de buik. Soms uitstraling naar de
rechterschouder
- Koorts, misselijk, braken, koude rillingen
LO
- Druk en loslaatpijn (peritoneale prikkeling)
- Infiltraat ontwikkeling rechterbovenbuik
- 60% palpabele galblaas of infiltraat
Aanvullend onderzoek
- Leukocytose, lichte enzymstoornissen met transaminasen stijging
- Echografie
Behandeling
- Laparoscopische of open cholecystectomie, bij voorkeur binnen 24 uur
- Langer dan 5 dagen wordt de kans op infiltraatvorming groter en wordt de behandeling
conservatief. Na 6-12 weken afgekoeld en cholecystectomie
Urogenitale Cystitis: pollakisurie, pijn bij het plasssen, vage pijn onderbuik
infecties Urolithiasis: koliekpijn met hematurie
IBS - Pijn die verplaatst
- Veranderingen defecatiepatroon, pijn beter na defecatie
- Krampend
- Intermitterend of continue
- Onderbuik of hele buik
- Minstens drie maanden aanwezig
Ulcus - Snachts erger, minder bij eten en antacida gebruik. Erger bij alcohol en spijzen
- Bovenbuikpijn