Table of Contents
Hoofdstuk 1. Organisatiewijs..................................................................................................................3
1.1 Inleiding........................................................................................................................................3
1.2 Wat doen juridische professionals eigenlijk?................................................................................3
1.3 Juridische dienstverlening en organisaties....................................................................................4
1.4 Organisatie, bedrijf, onderneming en rechtsvormen....................................................................5
1.5 Organisaties: sectoren en soorten................................................................................................6
1.6 Organisatiekunde modellen..........................................................................................................8
Hoofdstuk 2. Strategie en innovatie........................................................................................................9
2.1 inleiding........................................................................................................................................9
2.2 Wat is een strategie?....................................................................................................................9
2.3 Missie, waarden en visie.............................................................................................................10
2.4 Inhoud van strategie...................................................................................................................11
2.5 Strategie: planning en implementatie.........................................................................................12
2.6 Juridische professionals en strategie..........................................................................................14
2.7 Visie op strategie........................................................................................................................14
2.7.1 Michael Porter: ‘The competitive forces that shape strategy’.............................................14
2.7.2 Treacy en Wiersema: waardestrategieën.............................................................................15
2.7.3 Henry Mintzberg: emergent strategy...................................................................................16
2.7.4 Strategie voor publieke organisaties....................................................................................17
2.8 Innovatie.....................................................................................................................................17
Hoofdstuk 3. Structuur en cultuur........................................................................................................20
3.1 Inleiding......................................................................................................................................20
3.2 Arbeidsverdeling.........................................................................................................................20
3.3 Organisatiestructuur...................................................................................................................21
3.4 Organisatiecultuur......................................................................................................................23
Hoofdstuk 4. Marketing........................................................................................................................26
4.1 Inleiding......................................................................................................................................26
4.2 Juridische diensten: dienstverlener en afnemer.........................................................................26
4.3 Beoordeling kwaliteit producten en diensten.............................................................................26
4.4 Marketing van producten...........................................................................................................27
4.5 Marketing van commerciële juridische diensten........................................................................28
4.6 Marketing van niet-commerciële juridische diensten.................................................................29
4.7 Marketing van een afdeling........................................................................................................30
4.8 Personal branding.......................................................................................................................30
Hoofdstuk 5. Management van mensen...............................................................................................31
1
, 5.1 Inleiding......................................................................................................................................31
5.2 Hoofdtaken management...........................................................................................................31
5.3 Stijlen van leidinggevenden........................................................................................................32
5.4 HRM: inleiding............................................................................................................................33
5.5 HRM: rol bij strategie en veranderingen.....................................................................................33
5.6 HRM: instroom, doorstroom, uitstroom en beloning..................................................................33
Hoofdstuk 6. Management van processen...........................................................................................37
6.1 Inleiding......................................................................................................................................37
6.2 Processen beschrijven................................................................................................................37
6.3 Input en output...........................................................................................................................38
6.4 Denken in processen...................................................................................................................38
6.5 Typen processen.........................................................................................................................39
6.6 Proces verbeteren.......................................................................................................................40
6.7 (juridisch) kwaliteitsmanagement..............................................................................................40
6.8 De waardeketen van Porter........................................................................................................41
6.9 Proces- en kwaliteitsmanagement en de juridische functie........................................................42
Hoofdstuk 7. Management van middelen............................................................................................44
7.1 Inleiding......................................................................................................................................44
7.2 Financiële verslaglegging en verantwoording.............................................................................44
7.2.1 Begroten en beheersen........................................................................................................44
7.2.2 Financiële verslaglegging en verantwoording bij private organisaties.................................45
7.2.3 Financiële verslaglegging en verantwoording bij publieke organisaties...............................46
7.3 Verdienmodellen........................................................................................................................46
7.4 Management van faciliteiten......................................................................................................47
2
,Hoofdstuk 1. Organisatiewijs
1.1 Inleiding
Door organisatiekundige kennis en vaardigheden ben je als professional beter in staat om een
organisatie waar je in of voor werkt te begrijpen, en je handelen daarop af te stemmen. Als je zelf een
onderneming start, zul je beter in staat zijn om een efficiënte organisatievorm te kiezen en een
succesvolle organisatie te creëren. Technologie speelt in de rechtspraktijk een steeds belangrijkere
rol. Voor het zinvol inzetten van technologie is zich op de organisatie en organisatorische processen
een eerste vereiste. Juridische professionals krijgen steeds vaker een belangrijke rol bij de inzet van
technologie en hebben daarvoor dus ook organisatorische kennis en vaardigheden nodig.
Een organisatie is een samenwerkingsverband van mensen en middelen om een bepaald doel te
bereiken. Het woord organisatie komt van het Griekse woord organon, dat instrument of middel
betekent. De organisatiekunde of organisatieleer bestudeert organisaties, het gedrag dat zij vertonen
en zoekt naar antwoorden op de vraag hoe de prestaties van de belangrijkste organisatiekundige
begrippen en concepten vanuit het perspectief van de juridisch professional die organisatiewijs wil
worden.
1.2 Wat doen juridische professionals eigenlijk?
Juridische diensten
Een dienst is een ontastbaar product, of: een niet-fysiek goed. Dienstverleners maken geen dingen,
maar stellen kennis, vaardigheden en tijd ter beschikking om daarmee hun afnemers te bedienen.
Juridische professionals zijn dienstverleners. Zij zijn in staat om wet- en regelgeving te interpreteren,
toe te passen of op te stellen. Natuurlijk maken deze professionals wel allerlei juridische producten:
zichtbare documenten, uitspraken en regelgeving. De echte waarde daarvan zit echter niet in het
papieren stuk, maar in de achterliggende, kennisintensieve dienst; die wordt geleverd.
Vormen van dienstverlening
Juridische diensten zijn een speciaal type dienst. Organisatiekundig bezien wordt het leveren van een
dienst door een dienstverlener beschreven als: het bieden van toegang tot een bundel competenties
en capaciteiten. Met andere woorden: dienstverleners kennen en kunnen dingen die tegemoetkomen
aan de behoeften van afnemers. Organisatiekundig kan juridische dienstverlening worden beschreven
als kennisintensieve dienstverlening door hoogopgeleide professionals. Dit type dienstverlening
wordt vaak aangeduid met de term professional services. Een kenmerk van professional services is
dat voor het verrichten van de werkzaamheden over het algemeen theoretische kennis en praktische
vaardigheden zijn vereist die alleen door langdurige opleiding en ervaring kunnen worden verkregen.
Deze dienstverleners verrichten hun werkzaamheden bovendien in hoge mate zelfstandig en aan hun
werk worden hoge kwaliteitseisen gesteld. Voor sommigen van deze professionals geldt ook dat deze
kwaliteitseisen worden geborgd doordat zij lid zijn van een beroepsgroep waarvoor een
tuchtrechtelijke instantie is die tuchtrecht uitoefent. Tuchtrecht is het deel van het publiekrecht, dat
aan een bepaalde groep beroepsbeoefenaren de bevoegdheid heeft om toezicht uit te oefenen op de
behoorlijke uitoefening van hun taak door leden van de beroepsgroep.
Juridische diensten en diensten met belangrijke en/of complexe juridische aspecten
Recht is overal en beïnvloedt activiteiten in vrijwel alle maatschappelijke sectoren. We maken
onderscheid tussen juridische diensten en diensten met belangrijke en/of complexe juridische
aspecten. Onder een juridische deinst verstaan we hier diensten die hoogwaardige juridische
expertise vereisen en die alleen geleverd kunnen worden door juridische professionals: personen met
een juridische opleiding op hbo-niveau of hoger (of personen die door een combinatie van opleiding
en veel ervaring over hetzelfde niveau beschikken).
3
, Daarnaast zijn er in onze maatschappij zeer veel diensten met belangrijke en/of complexe juridische
aspecten. Ook professionals zonder een bijzonder wettelijke bevoegdheid kunnen in de praktijk
echter diensten leveren met belangrijke juridische aspecten. Ze hebben op deelonderwerpen wel
specifieke juridische kennis of vaardigheden die voor het leveren van bepaalde diensten belangrijk
zijn, maar ze beschikken niet over de brede, hoogwaardige juridische expertise waarover juridische
professionals wel beschikken. Zij leveren dan ook geen juridische diensten volgens de definitie die
hier wordt gehanteerd.
1.3 Juridische dienstverlening en organisaties
Hoe meer inzicht je als jurist hebt in de wijze waarop organisaties werken, des te beter zul je in staat
zijn om je werk te verrichten. Een goed jurist denkt continu na over de wijze waarop zijn eigen
werkzaamheden zijn georganiseerd en op welke manier hij kan bijdragen aan de organisatie(s)
waarvoor hij werkzaam is. Bij het geven van een goed advies moet al worden nagedacht over de wijze
waarop het advies het meest eenvoudig en efficiënt kan worden geïmplementeerd. Een goed
juridisch adviseur (intern of extern) is een adviseur die meedenkt met de organisatie en oog heeft
voor alle aspecten die raken aan zijn advies. Hij moet bij zijn advisering een helikopterview hebben.
Daarmee bedoelen we dat hij verder kijkt dan alleen de juridische aspecten van een zaak: hij moet in
zijn werk alle relevante aspecten van de organisatie meewegen.
De adviserende rol van juridische professionals kan in de praktijk op allerlei aspecten van organisaties
betrekking hebben. Organisaties moeten voldoen aan allerlei wet- en regelgeving. Het is in de praktijk
vaak niet eenvoudig om te zeggen wat een organisatie in een concrete situatie precies wel en niet
mag doen. Dit vergt interpretatie van complexe wet- en regelgeving, soms ook aangevuld met overleg
met toezichthoudende instanties. Als op een gegeven moment duidelijk is wat er wel of niet mag, dan
is het vervolgens de kunst om ervoor te zorgen dat alle afdelingen en medewerkers van de organisatie
hier ook daadwerkelijk naar handelen. Hiervoor zijn overleg, uitgebreide communicatie en
aanpassing van werkprocessen nodig. Daarbij moet complexe wet- en regelgeving vaak worden
vertaald naar teksten, digitale tools en werkinstructies die ook mensen op de werkvloer zonder
juridische opleiding goed kunnen begrijpen. Een organisatiewijze juridische professional denkt in dit
soort gevallen actief mee over de manier waarop de regelgeving zo effectief en handig mogelijk kan
worden nageleefd en doet concrete voorstellen voor de manier waarop dit in de organisatie kan
worden geïmplementeerd.
Om organisatiewijze, proactieve juridische professionals te beschrijven, wordt wel het begrip T-
shaped juridische professional gebruikt. De staander van de T staat hierbij voor de diepgaande
juridische-inhoudelijke expertise die je als juridische professional bezit, de liggen van de T staat voor
(basis)kennis en vaardigheden uit andere disciplines die nodig zijn om effectief te kunnen
functioneren. Bij deze andere disciplines kun je naast organisatiekunde ook denken aan technologie,
financiën, communicatie of design. De precieze, gewenste inhoud van de T zal verschillen met de rol
die je als juridische professional binnen een organisatie vervult. Elke juridische functie vraagt dus om
een andere invullen van de T, zowel que juridische-inhoudelijke expertise als qua kennis en
vaardigheden uit andere disciplines.
Een ander begrip dat vaak gebruikt wordt om de eisen die aan moderne juridische professionals
worden gesteld te beschrijven, is responsiviteit. Daarmee wordt bedoeld dat je als professional oog
hebt voor alle omstandigheden en daarop effectief kunt inspelen. Het begrip wordt ook veel gebruikt
in het kader van het streven naar een responsieve overheid. Waar in een bureaucratische overheid de
correcte uitvoering van wet- en regelgeving centraal staat, verplaatst een responsieve overheid zich
zo goed mogelijk in het burgerperspectief. Burgers denken niet in regelgeving, maar ervaren echte
problemen of vragen. Voor die problemen of vraagstukken wenden zij zich tot de overheid. Een
responsieve overheid zoekt binnen de ruimte die regelgeving biedt altijd naar de best mogelijke
oplossing voor het probleem van een burger en niet alleen maar naar toegestane oplossingen.
Responsief houdt ook in dat de overheid actief zoekt naar alternatieve oplossingen als een gewenste
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniëllevanderwal1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.