Leereenheid 14: het openbaar bestuur I: de organisatie van het openbaar
bestuur op centraal niveau
1. De departementale organisatie
1.1 De ministeries
De Gw is zeer summier over de organisatie van het centrale overheidsbestuur. Hij noemt in art.
45 de ministerraad. Toch is dat niet het landsbestuur dat is immers de regering: de
onschendbare Koning en de verantwoordelijke ministers (zie 42) Een centrale plaats in de
Nederlandse overheidsorganisatie wordt ingenomen door de ministeries of departementen. De
instelling ervan gebeurt door een klein KB. De leiding van een ministerie berust bij een minister
(art. 44 Gw). De minister zonder portefeuille heeft geen eigen ministerie (art. 44, tweede lid,
Gw), beschikt niet over een eigen, departementaal, hoofdstuk van de rijksbegroting en heeft
derhalve ook geen beheersbevoegdheden inzake personeel en materieel. Voor het overige staat
een minister zonder portefeuille op één lijn met de andere ministers. Dat wil zeggen dat hij
dezelfde bevoegdheden heeft als zij.
Wat betreft de positie van de staatssecretaris moet men onderscheiden tussen de interne en de
externe verhoudingen: in de (interne) relatie tot zijn/haar minister is de staatssecretaris een
(politiek) ambtenaar: de staatssecretaris is ondergeschikt aan de minister (46 Gw). In de externe
verhoudingen daarentegen is de positie van de staatssecretaris gelijk aan die van de minister: de
staatssecretaris heeft dezelfde bevoegdheden en verplichtingen als de minister en is, evenals de
minister politiek verantwoordelijk jegens het parlement.
1.2 De dienstonderdelen van het departement
De minister heeft de leiding van een departement en wordt daarbij ondersteund door een
secretarisgeneraal die is belast met de ‘de ambtelijke leiding van al hetgeen het ministerie
betreft. Een ministerie bestaat uit allerlei dienstonderdelen (directoraten-generaal, (centrale)
directies, (staf)afdelingen, bureau’s, afdelingen enz., waarover de taken van het ministerie zijn
verdeeld). Dienstonderdelen kunnen bij gewoon ministerieel besluit worden ingesteld,
opgeheven, gesplitst of samengevoegd.
Binnen het ministerie zijn te onderscheiden:
- De Centrale Directies van het ministerie, zoals bijvoorbeeld de Centrale directie Personele
Zaken, de Centrale Directie Voorlichting en Externe betrekkingen en de Centrale Directie
Financiële en Economische Zaken.
- Directoraten-generaal. Een directoraat-generaal, staat onder leiding van een directeur-
generaal en omvat een dienstonderdeel dat betrekking heeft op een bepaald beleidsterrein
van de minister en/of staatssecretaris. Directoraten-generaal zijn weer opgedeeld in
kleinere werkeenheden, die worden aangeduid met de naam directie. Directoraten-
generaal zijn ingesteld ter ondersteuning van de werkzaamheden van de minister en
staatssecretaris, in het bijzonder de beleidsvoorbereiding.
- Agentschappen ofwel baten-lastendiensten: deze zijn belast met enkel de uitvoering of de
toepassing van bepaald beleid. Zij hebben een eigen financieel beheer, dat wil zeggen los
van de departement structuur. De agentschappen leveren meetbare producten en diensten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michelle116. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
