Hoofdstuk 16 endocrinologie/hormonen
Hoofdstuk 16.1 Endocrinologie/hormonen
Hormonen worden door endocriene klieren afgegeven aan bloed om organen te beïnvloeden.
Verschillende celtypen hebben receptoren voor een specifiek hormoon en in de cel zitten eiwitten
waaraan het hormoon zich kan binden. Als er te weinig hormoon circuleert worden er meer hormonen
afgegeven.
Hypofyse/hypothalamus
Hypothalamus met informatie vanuit het cerebrum wordt de aangepaste hormonale reactie
aangestuurd.
Hypofyse kleine klier op de schedelbasis die hormoonconcentraties handhaaft in opdracht van de
hypothalamus. Het maakt hormonen die andere endocriene klieren stimuleren.
TSH: thyreoïd stimulerend hormoon, zet de schildklier aan tot hormoonproductie.
ACTH: adreno corticotrooph hormoon, stimuleert de hormoonafgifte door de bijnierschors.
FSH en LH: follikel stimulerend hormoon en luteïniserend hormoon, zorgen voor productie van
geslachtshormonen en vruchtbaarheid.
Prolactine: brengt melkproductie in de borst op gang.
MSH: melanocyten stimulerend hormoon, versterkt pigmentvorming.
ADH: anti-diuretisch hormoon, versterkt terugresorptie in de nierbuisjes.
Schildklier
Schildklier een vlindervormig orgaan voor het bovenste deel van de trachea. Maak jodiumhoudende
hormonen (T3&T4) die het tempo van de stofwisseling stimuleren. In bloed zijn schilklierhormonen
gebonden aan plasma-eiwitten waardoor het niet de weefsels in kan. De ongebonden T3 en T4 zijn
daarom bepalend door het tempo van de stofwisseling in het lichaam. De productie en afgifte wordt
geregeld met TSH.
Bijschildkliertjes
Er zijn 4 bijschildkliertjes achter de bovenkant en onderkant van beide schildklierlobuli. Deze
handhaven bloedcalcium door parathormoon af te geven.
Als de vrij Ca++-concentratie in het bloed daalt, zorgt extra parathormoon voor botafbraak, meer
calciumopname vanuit de darm en minder calciumuitscheiding door de nieren.
Hypocalciëmie kan zorgen voor krampen en insulten, hypercalciëmie voor nierstenen.
Bijnieren
Bijnieren liggen bovenop de nieren en maken voornamelijk stresshormonen. Bijnierhormonen zijn
nodig om de bloeddruk en bloedglucose te verhogen bij stress. De bijnierschors produceert
aldosteron, cortisol en geslachtshormonen. Het bijniermerg produceert adrenaline.
Aldosteron: regelt het circuleren volume door stimulatie van de natriumresorptie uit voorurine, afgifte
geregeld door RAAS.
Cortisol: stresshormoon dat de glucosehuishouding handhaaft. Stimuleert gluconeogenese (omzetting
van eiwitten en delen van vetten in glucose).
Geslachtshormonen:
Adrenaline: verhoogt de arteriële bloeddruk door de hartslag te versnellen en arteriolen in de buik en
huid te vernauwen.
Pancreas
Het exocriene deel geeft spijsverteringsenzymen af via de pancreasbuis. Lipase, trypsine en amylase
bereiken zo het duodenum om vetten, eiwitten en zetmeel te verteren.
Het endocriene deel wordt gevormd door de eilandjes van Langerhans. De bètacellen maken insuline
die nodig is voor glucoseopname.
De alfacellen maken glucagon dat de bloedglucose verhoogt. Het stimuleert de glycogenolyse, de
reserves in lever en spieren worden omgezet in glucose.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DNijhof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.
