Samenvatting uit boek: Psychologie een inleiding. trainingen, het ontwerpen van speciale gereedschappen of psychologische
behandelingen. Ze werken op bijv scholen, in klinieken, bij bedrijven,
welzijnsorganisaties, luchthavens en etc.
H1 1.1
psychologie is: de studie van de geest’. Maar tegenwoordig gebruiken we
Het verschil tussen psychologie en psychiatrie:
een bredere definitie: Wetenschap van gedrag en mentale(geestelijke)
Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en
processen.
behandeling van mentale stoornissen en maakt geen deel uit van de
psychologie. Psychiaters hebben een medische opleiding (geneeskunde)
Het terrein van de psychologie beslaat zowel interne geestelijke
genoten en daardoor richten ze zich voornamelijk op de behandeling van
processen, die we alleen indirect waarnemen (zoals denken voelen en
mensen met ernstiger psychische stoornissen dan psychologen en doen zij
begeren), als externe, waarneembare gedragingen (zoals praten,
dit vanuit een medische invalshoek: zij zien deze mensen als ‘patiënten’
glimlachen en lopen). Een 2e belangrijk aspect van de definitie heeft
met een geestelijke ‘ziekte’. Ze mogen ook medicijnen uitschrijven. De
betrekking op het wetenschappelijke onderdeel van de psychologie. De
psychologie beslaat het hele terrein van het menselijk gedrag en de
wetenschap is gebase0erd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen.
geestelijke processen, van hersenfuncties tot sociale interacties.
Psychologen hebben het over ‘cliënten’.
3 grote groepen waarin psychologie in te delen valt:
- Experimenteel psychologen 🡪 (soms onderzoek psychologen genoemd)
Pseudopsychologie = niet- onderbouwde psychologische aannamen die
Ze voeren echter het meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologen
als wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd (zoals
kennis creëert. Sommige experimenteel psychologen werken bij bedrijven
horoscoop, het zesde zintuig).
of onderzoeksinstellingen, maar de meeste zijn werkzaam bij
universiteiten, waar ze tevens lesgeven. Hieronder vallen ook psychologen
6 vaardigheden voor kritisch denken:
die werkzaam zijn in de neuropsychologie. (kort gezegd: psycholoog die
1. Wat is de bron? Heeft degene die de bewering doet feitelijke kennis
onderzoek doet naar elementaire psychologische processen – in
over het onderwerp?
tegenstelling tot een toegepast psycholoog)
2. Is de bewering redelijk of extreem? Je moet selectief zijn.
- Docent psychologie 🡪 psycholoog met als primaire taak het geven van
3. Wat is het bewijsmateriaal? Kritische denkers weten echter dat
onderwijs op bijv een hbo- of bachelor opleiding of universiteit. Op
anekdotische bewijsmateriaal, hoe overtuigend het ook lijkt, uit de
universiteiten doen ze ook wetenschappelijk onderzoek.
ervaringen van slechts enkele mensen bestaat. Het zou riskant zijn aan te
- Toegepast psychologen 🡪 gebruiken de kennis door experimenteel
nemen dat wat voor enkele mensen geldt, voor iedereen moet gelden.
psychologen is vergaard om problemen van mensen op te lossen d.m.v.
Om zeker te weten of een bepaalde oplossing werkt, is er
,wetenschappelijk bewijsmateriaal nodig, waarvoor wetenschappelijk stroming die de ratio, het denken, als enige middel zag om aan
onderzoek moet worden verricht. Dus anekdotisch bewijsmateriaal = wetenschap en filosofie te doen. Op deze visie kwam met de Britse
getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele personen schetsen, filosofische stroming het empirisme echter veel kritiek: empiristen zien
maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden aangezien. het denken als onnodig en zelfs storend in wetenschap en filosofie. Zij
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias? Bias = een vooroordeel, beweren dat waarnemingen, ervaringen en experimenten de enige ware
vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van bronnen van kennis zijn. Een andere empirist, John Locke, beweerde dat
persoonlijke ervaringen en waarden. Emotionele bias = de neiging om de mens bij de geboorte een tabula rasa is: een onbeschreven blad dat
oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, i.p.v. op een door ervaring, leerprocessen en opvoeding persoonlijkheid en
rationele analyse van het bewijsmateriaal. Confirmation bias vaardigheden (zoals intelligentie) krijgt.
(bevestigingsbias) = de neiging om informatie die niet bij je opvattingen
aansluit te negeren of te bekritiseren en om i.p.v. daarvan informatie te 350 jaar later vormt Descartes’ revolutionaire perspectief de basis voor
zoeken waar je het wel mee eens bent. Hierdoor kan bijv worden het moderne biologische perspectief. Dat is het psychologische
verklaard waarom mensen in astrologie blijven geloven: ze onthouden de perspectief dat de oorzaken van gedrag zoekt in het functioneren van de
voorspellingen die leken te kloppen en vergeten de voorspellingen die genen, de hersenen en het zenuwstelsel en hormoonstelsel. Moderne
ernaast zaten. Bevestigingsbias verklaart ook waarom gokkers zich beter psychologen hebben lichaam en geest opnieuw samengevoegd. Zij
de keren herinneren dat ze hebben gewonnen dan de keren dat ze hebben beschouwen de geest tegenwoordig als een product van de hersenen.
verloren, of waarom we blijven denken dat een bepaald object gelukt Volgens dit standpunt komen zowel onze persoonlijkheid, onze
geeft. Uit onderzoek blijkt dat de hersenen fysiek een ‘bevestigingsbias’ voorkeuren, onze gedragspatronen als onze vaardigheden voort uit onze
kunnen inschakelen als ze met tegenstrijdig bewijsmateriaal worden lichamelijke eigenschappen. Daarom zoeken biologisch psychologen naar
geconfronteerd. de oorzaken van ons gedrag in het zenuwstelsel, het endocriene stelsel
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden? Alleen een (hormoonstelsel) en de genen.
zorgvuldige analyse van bewijzen voor en tegen de stelling kan leiden tot
een betrouwbaar antwoord. De biologische psychologie wordt gecombineerd met de biologie, de
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken neurologie en andere disciplines die geïnteresseerd zijn in processen in de
nodig? hersenen tot nieuwe vakgebied van de neurowetenshap. Dit is het
vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen gedachten,
H1.2 gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen en andere mentale
René Descartes: een scheiding tussen de spirituele geest en het fysieke processen creëren. Charles Darwin formuleerde een evolutionaire
lichaam. Descartes behoorde tot het rationalisme, een filosofische psychologie. Dit is een relatief nieuw specialisme in de psychologie dat
, gedrag en mentale processen beschouwt op basis van hun genetische richten op de functie van het bewustzijn en niet alleen op de structuur
aanpassingen aan overleving en voortplanting. Volgens de evolutionaire ervan, betoogde James. Heel toepasselijk leidden zijn opvattingen tot een
psychologie hebben invloeden in de omgeving de stamboom van mensen richting in de psychologie die het functionalisme genoemd werd. Dit is
‘gesnoeid’, waarbij de individuen met de meest adaptieve psychische en een historische stroming binnen de psychologie die meende dat
lichamelijke kenmerken bevoordeeld werden. Darwin noemde dit psychische processen het beste begrepen kunnen worden in het licht van
natuurlijke selectie. Tijdens dit proces evolueerden (veranderden) de hun adaptieve nut en functie. Net als Darwin had James een diepe
lichamelijke kenmerken van een soort in de richting van de kenmerken die belangstelling voor emoties, waarin hun relatie tot het lichaam en het
de best aangepaste organismen een voordeel gaven in de strijd om te gedrag waren vervat (volgens hem waren emoties niet alleen elementen
bestaan. van het bewustzijn, zoals in het systeem van Wundt). James voelde zich
ook aangetrokken tot Darwins idee dat organismen zich aan hun
De Duitse wetenschapper Wilhelm Wundt noemde zichzelf later de omgeving aanpassen. Door deze manier van denken kwamen de
allereerste psycholoog. De eerste psychologische experimenten in de functionalisten ertoe de 1e toegepaste psychologie te ontwikkelen: zij
geschiedenis waren onderzoeken naar wat volgens Wundt en zijn waren geïnteresseerd in de wijze waarop de psychologie kon worden
studenten de ‘elementen’ van het bewustzijn waren, met inbegrip van toegepast om het menselijk leven te verbeteren.
gewaarwording en waarneming, geheugen, aandacht, emotie, denken,
leren en taal. Volgens hen bestond al onze verstandelijke activiteit uit De ontwikkeling van de computer, die de nieuwe metafoor voor de geest
verschillende combinaties van deze elementaire processen. Introspectie = ging vormen, gaf de psychologen een onomkeerbare duw in de richting
beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen. van een nieuwe synthese: het moderne cognitieve perspectief. Dit is een
van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de nadruk ligt
Wundts pupil Edward Bradford Titchener bracht de zoektocht naar de op mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als
elementen van het bewustzijn naar Amerika, waar hij het structuralisme vormen van informatieverwerking. De nadruk ligt op cognitie: geestelijke
begon te noemen. Hoewel Wundt deze term nooit gebruikte, wordt hij als activiteiten. Tegenwoordig kan het cognitieve perspectief gebruikmaken
de ‘vader van het structuralisme beschouwd’. Structuralisme = Een van objectievere observatiemethoden dan eerdere methoden, dankzij de
historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de ontwikkelingen op het gebied van brain-imaging-technieken. Daardoor
geest en de gedachten trachtte te ontrafelen. Structuralisten zochten de kunnen wetenschappers de hersenen tijdens allerlei processen
‘elementen’ van de bewuste ervaring. bestuderen.
de Amerikaanse psycholoog William James, beargumenteerde dat de Rond 1900 maakte een bijzonder radicale en opstandige groep
benadering van Wundt veel te beperkt was. De psychologie moest zich wetenschappers de zogenoemde behavioristen naam doordat ze het met