Literatuur week 4
Hoofdstuk 6 – Bijzondere rechtsnormen
6.1 Algemeen
Een bestuursbevoegdheid dient op de wet te berusten en moet overeenkomstig de wet worden
uitgeoefend (legaliteitsbeginsel).
Veel informatie die nodig is om het bestuursoptreden te kunnen beoordelen, is opgenomen in
bijzondere wetten. Een bijzondere wet is een wet die speciaal voor dat type optreden is geschreven.
6.2 Gelede normstelling
De bijzondere normstelling vindt vaak plaats op verschillende niveaus gelede normstelling.
Dit betekent dat alle niveaus van regelgeving moeten worden bezien om een compleet beeld te
krijgen van de voor de concrete bestuurshandeling geldende regels.
Beeld dat zich vaak voordoet in het bestuursrecht:
Je begint bij een bevoegdheid in een formele zin en daalt steeds verder af naar lagere regels om te
bezien hoe van die bevoegdheid gebruik kan worden gemaakt.
6.3 Bevoegdheden: discretionair of gebonden
De bevoegdheden van het bestuur kunnen een verschillend karakter hebben. Het bestuur kan over
discretionaire en gebonden bestuursbevoegdheden beschikken.
Gebonden bevoegdheid de wet geeft aan hoe gehandeld moet worden.
Discretionaire bevoegdheid het bestuur is vrij om van een bevoegdheid al dan niet gebruik
te maken. De wetgever gebruikt dan het woord ‘kan’.
We kennen twee typen bestuurlijke beslissingsruimte:
a. Beleidsruimte het bestuur mag zelf bepalen of het van zijn bevoegdheid gebruik wil
maken. Het gaat om een ‘kan-bepaling’. Het bestuur kan verschillende belangen tegen elkaar
afwegen.
b. Beoordelingsruimte de wetgever geeft het bestuur ruimte om zelf te beoordelen of aan de
voorwaarden is voldaan. Vaak staat dan in de wet dat een besluit kan worden genomen als
‘naar het oordeel van’ het bestuur bepaalde voorwaarden zich voldoen.
6.4 Bijzondere en algemene rechtsnormen
Naast de in bijzondere regelgeving neergelegde normstelling, moet het bestuur ook voldoen aan
meer algemene rechtsnormen, die gelden voor al het bestuursoptreden. Deze algemene normen vind
je hoofdzakelijk in de Awb.
Hoofdstuk 7 – Algemene rechtsnormen, materieel
7.1 Inleiding
Algemene rechtsnormen gelden voor al het bestuursoptreden, ongeacht welke beleidsterrein het
betreft.
In het algemeen kan een onderscheid worden gemaakt tussen procedurele (formele) normen en
inhoudelijke (materiële) normen.
Formele norm geeft spelregels voor de besluitvorming.
Materiële norm geeft een regel die de inhoud van een besluit mede bepaalt.
, Schendt het bestuursorgaan een formele norm, dan moet het vaak een nieuw besluit nemen en
alsnog de juiste spelregels volgen. Schendt het bestuursorgaan een materiële norm, dan is duidelijk
dat het besluit inhoudelijk niet deugde. Het nieuwe besluit zal een (iets) andere inhoud moeten
hebben.
7.2 De ontwikkeling van algemene beginselen van behoorlijk bestuur
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn in de rechtspraak tot stand gekomen.
Een deel van deze rechtsnormen zijn gecodificeerd.
Aan de beginselen van behoorlijk bestuur kan een drietal functies worden toegedicht:
- Voor het bestuur zijn het in acht te nemen rechtsnormen
- Voor de burger zijn het normen waarop hij zich in een rechtsgang kan beroepen
- Voor de rechter zijn het toetsingsnormen die, bij schending, kunnen leiden tot vernietiging
van een besluit
7.3 Algemene materiële normen in de Awb
Verbod van vooringenomenheid art. 2:4 lid 1 Awb.
Een bestuursorgaan moet zijn taak zonder vooringenomenheid verrichten. De burger moet
erop vertrouwen dat het bestuur de zaken objectief bekijkt.
Zorgvuldigheidsbeginsel art. 3:2 Awb.
Zowel bij de voorbereiding van besluiten als bij de besluitvorming zelf van belang. Het
bestuur moet weten wat de omstandigheden van het geval zijn. Het bestuursorgaan moet bij
de voorbereiding van een besluit de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te
wegen belangen vergaren.
Dit is de formele kant, namelijk: onderzoeksplicht.
Je hebt ook een materiële kant het besluit berust op feiten en belangen die zich in
werkelijkheid voordoen. Aan het besluit moet een deugdelijke feitenvaststelling ten
grondslag liggen.
Verbod van willekeur art. 3:4 Awb
Het bestuur mag geen beslissingen ‘met de natte vinger’ nemen. Het zal op basis van de
beschikbare informatie alle rechtstreeks bij de beslissing betrokken belangen af moeten
wegen.
Evenredigheidsbeginsel art. 3:4 lid 2 Awb
Bij een licht vergrijp past een lichte sanctie, bij een zwaar vergrijp een zware.
Er moet evenredigheid bestaan tussen het door het bestuur gediende belang en het belang
dat het bestuur daarvoor moet aantasten.
Verbod van détournement de pouvoir art. 3:3 Awb
Een bestuursorgaan mag een bevoegdheid niet voor een ander doel gebruiken dan waarvoor
die bevoegdheid is verleend.
Motiveringsbeginsel art. 3:46 Awb
Een burger zal willen weten om welke redenen een bepaald besluit is genomen. Een besluit
moet daarom worden gemotiveerd. Er moet voldaan worden aan het vereiste van een
draagkrachtige motivering:
a. De feiten moeten juist worden vastgesteld
b. De vastgestelde feiten moeten leiden tot het besluit
Er moet bovendien sprake zijn van een kenbare motivering art. 3:47 Awb:
a. De motivering moet inzicht verschaffen in de gevolgde gedachtegang van het
bestuursorgaan
b. De motivering moet voor de belanghebbende begrijpelijk zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophievn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.