Systeemtheorie Basisboek systeemgericht werken
Hoofdstuk 1
1.1 Inleiding
- Het begrip systeem komen we in ons dagelijks leven veelvuldig tegen: in de sportwereld, het
bedrijfsleven, de ICT, de gezondheidskunde.
- In veel literatuur wordt systeemgericht werken vaak direct verbonden met gezinsgericht werken
(gezinsbehandeling). Kennis van en aandacht voor het gezin is voor social workers cruciaal.
* Het wil niet zeggen dat systeemgericht werken altijd betekent dat je met het hele gezin en/of de
omgeving van de cliënt werkt.
- Systeemgericht werken beoogt meer een visie te zijn van waaruit we naar een cliënt en onszelf als
hulpverlener kijken.
- Deze visie resulteert in een manier van werken en heeft betrekking op systeemtheoretische
principes als communicatie, interacties, wederkerigheid, circulair proces, (gezins) functies, regels,
rollen, taken enz.
1.2 Wat is een systeem
- Systeem komt van oorsprong van het Griekse woord sustema, wat samenstellen of bijeenplaatsen
betekent.
- Systeem is:
1. De wijze waarop iets is ingericht en de regels die dienen ter instandhouding daarvan.
2. Geheel dat volgens een bepaald beginsel geordend, gerangschikt of ingedeeld is.
3. Het geheel van handelingen die dienen om een gesteld doel te bereiken.
4. (Muziek) aantal bijeenhorende balken in een partituur.
- Een systeemanalist is een deskundige die de doelmatigheid van informatieverwerking binnen een
organisatie onderzoekt en voorstellen doet ter verbetering.
- Een systeembeheerder houdt zich bezig met de ordening, de rangschikking, de inrichting en het
onderhoud van de hardware van computertechnologie.
- Bij een systeem gaat het om geordende delen, die elkaar beïnvloeden in meer of mindere mate van
complexiteit.
* Toevoeging: het systeem is gericht op het bereiken van een bepaald doel of bepaalde doelen.
- In de taxonomie is systeem een rangschikking van soorten in hiërarchische geordende groepen.
- In de bedrijfskunde is systeem een hulpmiddel bij het beschrijven en analyseren van
organisatieproblemen.
- In de geologie wordt systeem gebruikt om een tijdsvolgorde, een serie aan te duiden.
- Voor de social worker is de definitie van Weijenberg redelijk dekkend: Het begrip systeem wijst op
een eenheid, opgebouwd uit deelverhoudingen; het gaat niet alleen om de delen op zich, ook niet
om het geheel, maar om de betrekkingen tussen dit alles.
1.2.1 Verschillende betekenissen van systeemgericht werken
- Systeemgericht werken kan op verschillende manieren worden opgevat. Er zijn drie betekenissen:
1. Ten eerste is het een verwijzing naar de therapievorm, waarbij niet alleen de aangemelde cliënt
maar een paar, een gezin of een groep mensen die een duurzame relatie hebben met elkaar, samen
bij de behandeling aanwezig zijn, dan wel deze deels samen doorbrengen.
2. Ten tweede heeft systeemgericht werken betrekking op de inhoud of het doel van de behandeling.