Bestuursprocesrecht: het geheel van procedureregels in verband met de rechtsbescherming tegen besluiten
van bestuursorganen.
De regels die gelden binnen het bestuursprocesrecht staan in de Awb (dit is de belangrijkste), de Grondwet,
bijzondere wet- en regelgeving, jurisprudentie, ongeschreven recht en internationaal recht.
Belanghebbende: degene wiens belang rechtstreeks is betrokken bij een besluit van een bestuursorgaan kan
daartegen in de meeste gevallen opkomen en hierover een oordeel vragen van de rechter.
Het bestuursprocesrecht is onder andere gericht op de rechtsbescherming van degene die beroep instelt. Het
bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen kan zich tegen het beroep van de belanghebbende verweren
voor de bestuursrechter. Voordat de bestuursrechter om een oordeel kan worden gevraagd moet het
bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen, of een ander bestuursorgaan, eerst het zogenoemde primaire
besluit heroverwegen. Het bestuursorgaan moet in beginsel nieuwe feiten en omstandigheden betrekken die
na de totstandkoming van het primaire besluit bekend zijn geworden en moet de besluitvorming dus geheel
overdoen.
Het is de taak van de bestuursrechter om een onafhankelijk oordeel te geven over de rechtmatigheid van het
besluit dat het bestuursorgaan na e heroverweging heeft genomen. De bestuursrechter toetst dus of de
beslissing op bezwaar of administratief beroep in strijd is met het recht. De doelmatigheid mag de
bestuursrechter niet toetsen! trias politica, de scheiding tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht.
De bestuursrechter toetst de rechtmatigheid van een besluit ex tunc (toen)
Het bestuursorgaan heroverweegt de rechtmatigheid en doelmatigheid van het besluit ex nunc (nu)
Rechtspraak in twee instanties: dat wil zeggen dat een belanghebbende in beroep een oordeel van de rechter
kan vragen en daarna, in hoger beroep, een oordeel van de rechter kan vragen en daarna, in hoger beroep,
opnieuw een oordeel van een andere, hogere rechter.
In het bestuursprocesrecht geldt geen verplichte procesvertegenwoordiging!
Verbod van reformatio in peius: hiermee wordt in beginsel voorkomen dat degene die opkomt tegen een
besluit van een bestuursorgaan door zijn actie nadeliger uit zal zijn.
Mediation: een mediator begeleidt en stimuleert partijen om zelf een oplossing te zoeken voor het geschil.
1.2 EEN KORTE BLIK OP DE VOORPROCEDURES
,Voordat een belanghebbende beroep kan instellen bij een rechter moet een bestuursorgaan het besluit in
beginsel heroverwegen. De Awb bevat hiervoor twee procedures:
Bezwaarprocedure;
Wordt ingediend bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen. Biedt het bestuursorgaan dat
het besluit heeft genomen een herkansing.
Administratief beroep.
Wordt ingesteld bij een ander, meestal hoger bestuursorgaan. Een ander bestuursorgaan beoordeelt
de zaak en neemt daarop een besluit. Toetsing ex nunc op grondslag van het bezwaar of beroep.
Een van deze twee procedures moet worden doorlopen voordat er een oordeel van de rechter kan worden
gevraagd. Beide procedures bieden rechtsbescherming aan belanghebbenden, bevorderen dat standpunten
duidelijk worden en dat misverstanden worden opgehelderd. Door deze zeeffunctie kan een onnodig beroep
bij de rechter worden voorkomen. Hierna kan er in beroep worden gegaan bij de bestuursrechter.
1.3 SCHETS VAN DE BESTUURSRECHTSPRAAK IN NEDERLAND
Het bestuursprocesrecht bevat regels voor de toetsing door de bestuursrechters van de rechtmatigheid van
besluiten van bestuursorganen. Bestuursrechtspraak vindt meestal plaats in twee instanties: beroep (eerste
aanleg) en hoger beroep.
Tegen de uitspraak van de rechter kan hoger beroep worden ingesteld.
Welke instanties bevoegd zijn voor wat zie de wet. Zie figuur 1.4
De bestuursrechter leidt actief het rechtsproces en toetst het bestreden besluit op basis van het beroepschrift,
verweerschrift en andere stukken die door een belanghebbende of het bestuursorgaan zijn aangedragen.
Voordat de rechter het beroep inhoudelijk beoordeelt gaat hij na of:
Hij relatief competent is;
Hij absoluut competent is.
Ook gaat hij na of het beroep ontvankelijk is.
De bestuursrechter kan een besluit van een bestuursorgaan geheel of gedeeltelijk vernietigen en de
rechtsgevolgen ervan geheel of gedeeltelijk in stand laten. Ook draagt hij het bestuursorgaan op om een nieuw
besluit te nemen, maar de rechter kan ook zelf in de zaak voorzien. Hij neemt dan een nieuw besluit in plaats
van het bestuursorgaan.
Vrijwel altijd veroordeelt de rechter het bestuursorgaan tot betaling van de kosten van het griffierecht en de
proceskosten. Ook kan de rechter het bestuursorgaan veroordelen tot schadevergoeding. Ook kan de rechter
de procedure versneld of vereenvoudigd behandel of kan er een voorlopige voorziening worden getroffen. Er
wordt dan een voorlopige uitspraak gedaan betreffende het besluit. Dit kan ook de voorzieningenrechter doen
tijdens de voorprocedure. Er kan dan voorkomen worden dat een besluit wordt uitgevoerd met
onherroepelijke gevolgen. Ook kan het besluit hiermee worden afgedwongen.
1.4 ANDERE RECHTERS
, De burgerlijke rechter heeft in het bestuursprocesrecht een vangnetfunctie voor de gevallen waarin de
bestuursrechter geen of onvoldoende rechtsbescherming biedt, omdat de Awb of een bijzondere wet geen
bestuursrechtelijke voorziening bevat.
Op Europees niveau zijn van belang:
HvJ EG;
EHRM.
Slachtoffers van schending van een bepaling uit dit verdrag door de Nederlandse overheid kunnen, als zij in
Nederland zijn uitgeprocedeerd, van het EHRM een oordeel vragen over de schending. Als voor een geschil de
uitleg van het Europese recht noodzakelijk is, kan de Nederlandse rechter om uitleg vragen door middel van
prejudiciële beslissingen. De nationale rechter is aan deze uitspraak gebonden.
HOOFDSTUK 2, VOORBEREIDING VAN EEN BESCHIKKING
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Benthes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.